|
Międzynarodowe stosunki polityczne. Zarys wykładów topropozycja dwunastu wykładów autorskich uzupełnionychtekstami źródłowymi, pytaniami badawczymi oraz testamisprawdzającymi. Wykorzystując prace wielu wybitnych polskichi zagranicznych ekspertów, autor zastosował formułę analizywyselekcjonowanych zagadnień, które uznał za najbardziejreprezentatywne dla omawianej tematyki. Proste konstrukcjejęzykowe i przejrzyste sformułowania umożliwiły osiągnięcie takpotrzebnego w wykładzie odpowiedniego toku narracjii przejrzystości tekstu.
Książka Piotra Ostaszewskiego nie jest zwykłym podręcznikiem dla osóbzainteresowanych stosunkami międzynarodowymi - dodajmy: w interdyscyplinarnymrozumieniu. Łączy w niezwykle udany, a zarazem pionierski sposób w polskiejliteraturze przedmiotu funkcję badawczo-poznawczą z funkcją dydaktyczną.Interesująca poznawczo jest systematyka prezentowanych zagadnień i ich rozległośćwkraczająca niekiedy w obszary innych nauk społecznych. Dydaktycznie cenne jestprzyjęcie oszczędnej, a zarazem konsekwentnej metody przedstawianiaposzczególnych zagadnień z możliwością testowego sprawdzenia przez Czytelnika postępów w przyswajaniu owej obszernej wiedzy.Niezwykle pomocne są także schematy i syntetyczne, tabelaryczne ujęcianajważniejszych wątków rozważań. Jedność i harmonijność obu wspomnianychfunkcji powoduje, iż lektura może być ciekawa i zajmująca dla osób, które na co dzieńnie maj ą bliskich związków z przedstawianą problematyką. Z tych względów zarównospecjaliści, jak i nowi adepci wiedzy o stosunkach międzynarodowych na pewno będąusatysfakcjonowani. To książka dla Was.
Prof. dr hab. Joachim Osiński
Spis treści:
Rozdział pierwszy MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE - WAŻNIEJSZE ZAGADNIENIA TEORETYCZNE
Jak określić stosunki międzynarodowe?
Międzynarodowe stosunki polityczne
Pojęcie: społeczność międzynarodowa
Teorie stosunków międzynarodowych - podstawowe modele eksplanacyjne
Percepcja stosunków międzynarodowych z różnych poziomów analizy
Niepaństwowi uczestnicy stosunków międzynarodowych
Państwo i jego uczestnictwo w międzynarodowych stosunkach politycznych
Klasyfikacja modeli powstawania i upadku państw w XX i XXI w.
Suwerenność
Polityka zagraniczna państwa
Interes narodowy, pojęcie racji stanu, klasyfikacja interesów narodowych
Dyplomacja, jej cele i funkcje. Ewolucja form dyplomacji
Współczesne podstawy prawne stosunków dyplomatycznych
Organy państwa uczestniczące w stosunkach międzynarodowych
Organy wewnętrzne
Organy zewnętrzne
Umowy międzynarodowe i ich rodzaje
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział drugi HISTORIA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH i MODELE ŁADU MIĘDZYNARODOWEGO DO ZAKOŃCZENIA ZIMNEJ WOJNY
Jak należy rozumieć historię stosunków międzynarodowych?
Historyczna periodyzacja dziejów86
Rodzaje lądów międzynarodowych w historii stosunków międzynarodowych
Ład imperialny
Ład hegemoniczny
Równowaga sił
Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych
Od traktatu westfalskiego do zjednoczenia Niemiec (1[zasłonięte]648-18)
Okres imperialny: od zjednoczenia Niemiec do zakończenia pierwszej wojny światowej (1[zasłonięte]871-19)
Okres dwudziestolecia międzywojennego i ład wersalski (1[zasłonięte]918-19)
Przesunięcia w układzie sił w okresie drugiej wojny światowej (1[zasłonięte]939-19)
Dwubiegunowa równowaga sił i zimna wojna (1[zasłonięte]945-19)
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział trzeci DEKOLONIZACJA i ZMIERZCH IMPERIUM EUROPEJSKIEGO
Kolonializm i imperializm - ich wpływ na kształtowanie świata
Różnorodność form kolonialnej zależności
Od kolonializmu do imperializmu
System mandatowy Ligi Narodów
Wpływ drugiej wojny światowej na imperia kolonialne
Dekolonizacja i jej formy
Rola Organizacji Narodów Zjednoczonych w procesie dekolonizacji
Przebieg dekolonizacji
Czy współcześnie można mówić o istnieniu kolonializmu, czy o terytoriach zależnych?
Pojęcie i charakterystyka zjawiska określanego mianem neokolonializmu
Konsekwencje dekolonizacji
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział czwarty MOCARSTWOWOŚĆ WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE I KSZTAŁTOWANIE SIĘ POSTZIMNOWOJENNEGO ŁADU MIĘDZYNARODOWEGO
Mocarstwowość — rozważania teoretyczne: siła państwa („twarda" i „łagodna" sofi i hard power)
Siła państwa - ewolucja pojęcia i jego elementy
Próba stworzenia wzoru określającego siłę państwa
Umiejętność zastosowania siły państwa, czyli strategia siły państwa
Siła państwa - czynniki natury materialnej
Siła państwa - czynniki natury niematerialnej Zróżnicowane wymiary mocarstwowości: wielkie mocarstwo, supermocarstwo, hipermocarstwo, mocarstwo selektywne (mocarstwo regionalne i mocarstwo sektorowe), państwo średnie i małe
Międzynarodowe stosunki polityczne
Mocarstwo
Supermocarstwo
Hipermocarstwo
Mocarstwo selektywne
Państwo średnie i małe
Przełom stuleci i kształtowanie się nowego ładu międzynarodowego - cechy charakterystyczne
Koncepcje kształtu postzimnowojennego ładu międzynarodowego w literaturze przedmiotu
Stany Zjednoczone jako hipermocarstwo - multi- i unilateralizm od doktryny Clintona do doktryny Busha
Status Rosji - uwarunkowania mocarstwowości regionalnej i jej specyfika
Chińska Republika Ludowa - mocarstwo regionalne o predyspozycjach i aspiracjach do supermocarstwowej pozycji w XXI stuleciu
Francja i Wielka Brytania - dawne mocarstwa światowe, współczesne mocarstwa regionalne
Brazylia, Meksyk i Argentyna - koncepcje regionalnego przywództwa
Indie - wizje mocarstwa regionalnego i światowego
Mocarstwowość Unii Europejskiej
Podsumowanie
Model współczesnego ładu międzynarodowego
Liberalne, realne i konstruktywistyczne propozycje ujęcia rzeczywistości
Konfiguracje ładu międzynarodowego w XXI w.
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział piąty BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE ORAZ PROBLEM ZBROJEŃ I ROZBROJENIA
Instytucje zajmujące się badaniem pokoju i bezpieczeństwa
Pojęcia: bezpieczeństwo, zagrożenie, pokój
Dylemat bezpieczeństwa w badaniach naukowych
Współczesna percepcja bezpieczeństwa narodowego
Przykłady polityki bezpieczeństwa narodowego (zewnętrznego i wewnętrznego) - Stany Zjednoczone, Rosja, Polska, Korea Pomocna
Bezpieczeństwo międzynarodowe
Bezpieczeństwo zbiorowe a zbiorowa obrona
Zróżnicowane koncepcje bezpieczeństwa międzynarodowego
System bezpieczeństwa powszechnego - ONZ
Systemy bezpieczeństwa regionalnego
„Architektura" i strategia bezpieczeństwa europejskiego: NATO, OBWE i Unia Europejska
Problem zbrojeń i rozbrojenia
Wyścig zbrojeń i jego koszty
Eksport i import broni w skali międzynarodowej
Najważniejsze pojęcia techniczne dotyczące ograniczenia zbrojeń
Ograniczenie zbrojeń: kontrola zbrojeń, rozbrojenie, niezaangażowanie i budowa zaufania
Proliferacja broni masowego rażenia
Uzupełnienie
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział szósty PRZEMOC w STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH - TEORIA I PRAKTYKA
Pojęcia: napięcie, kryzys, spór, użycie siły, konflikt zbrojny i wojna
Bośnia i Hercegowina jako klasyczny przykład rozwoju konfliktu zbrojnego
Koncepcje postrzegania wojny w kontekście rozwoju ludzkości
Wojna w oczach realistów i idealistów/liberałów
Wojna sprawiedliwa
Odstraszanie (deterrence)
Wojna w stosunkach międzynarodowych
Przyczyny wybuchu wojen i konfliktów zbrojnych
Ujęcie socjologiczne i kulturowe
Ujęcie psychologiczne i etologiczne - koncepcje Sigmunda Freuda i Konrada Lorenza
Wymiar indywidualny, krajowy, systemowy i globalny
Typologia konfliktów zbrojnych
Rodzaje wojen
Afganistan 2001 i Irak 2003 - nowoczesne wojny XXI stulecia
Konflikty zbrojne o niższym natężeniu
Interwencja zbrojna
Interwencje humanitarne po 1945 r.
Demonstracja zbrojna
Odwet
Retorsje
Zamach stanu (przewrót) i pucz wojskowy
Skutki współczesnych konfliktów zbrojnych
Tabele
Wybór tekstów do rozdziału
Międzynarodowe stosunki polityczne
Rozdział siódmy ŚRODKI POKOJOWEGO ROZSTRZYGANIA SPORÓW I KONFLIKTÓW NA FORUM MIĘDZYNARODOWYM
Potrzeba sprecyzowania pojęć spór i konflikt międzynarodowy
Potrzeba rozwiązywania sporów i konfliktów międzynarodowych
Klasyfikacja sporów międzynarodowych
Model powstawania sporu międzynarodowego
Środki prewencyjne i możliwość uniknięcia sporu
Dyplomatyczne środki rozstrzygania i załatwiania sporów międzynarodowych:
negocjacje, dobre usługi i mediacja, komisja badań, koncyliacja
Sądowe środki rozstrzygania sporów międzynarodowych: arbitraż międzynarodowy i sądy stałe
Rozstrzyganie sporów na forum organizacji międzynarodowych
Procedury obowiązujące w wyspecjalizowanych organizacjach międzynarodowych
Rola procedur pokojowego rozstrzygania sporów w stosunkach międzynarodowych
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział ósmy TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY: IDEOLOGIA, FORMY DZIAŁANIA I METODY JEGO ZWALCZANIA
Problemy z definicją terroryzmu
Typologia współczesnego terroryzmu
Ewolucja pojęć terror i terroryzm w perspektywie historycznej
Nowe oblicze terroryzmu na przełomie XX i XXI w.
Analiza trendów i skali międzynarodowego terroryzmu
Fundamentalizm religijny i jego podstawowe cechy charakterystyczne
Czy można sporządzić profil współczesnego terrorysty
Czym jest Al-Kaida i jakie są jej cele
Państwa sponsorujące terroryzm i państwa wykorzystywane przez organizacje terrorystyczne oraz ich miejsce w stosunkach międzynarodowych
Modele i formy zwalczania terroryzmu na forum lokalnym i międzynarodowym
Globalna strategia walki z terroryzmem: Organizacja Narodów Zjednoczonych,
Stany Zjednoczone i Unia Europejska
Szeroka płaszczyzna współpracy międzynarodowej w zwalczaniu terroryzmu
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział dziewiąty PRAWA CZŁOWIEKA i ICH ZNACZENIE w STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
Pojęcie, charakter i definicje praw człowieka
Kategoryzacja praw człowieka
Ewolucja praw człowieka
Współczesne dylematy związane z prawami człowieka
Międzynarodowy system ochrony praw człowieka
Międzynarodowa kontrola i nadzór nad przestrzeganiem praw człowieka
Funkcjonowanie międzynarodowego i regionalnych systemów ochrony praw człowieka
Przypadki ekstremalne: ludobójstwo, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości
Przestrzeganie praw człowieka w praktyce (najważniejsze problemy)
Prawa człowieka w polityce zagranicznej państw
Tabele uzupełniające
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział dziesiąty ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE w TEORII i w PRAKTYCE
Organizacje międzynarodowe w ujęciu głównych nurtów teorii stosunków międzynarodowych
Definicje organizacji międzynarodowych
Podmiotowość prawna organizacji międzynarodowych
Klasyfikacja organizacji międzynarodowych
Rola i funkcje organizacji międzynarodowych we współczesnym świecie
Organizacje międzynarodowe, problem globalnego zarządzania i reżimów międzynarodowych
Rola organizacji rządowych (IGOs) w stosunkach międzynarodowych
Rola międzynarodowych organizacji pozarządowych (INGOs) w stosunkach międzynarodowych
Geneza organizacji międzynarodowych
Liga Narodów i jej system
Uniwersalna organizacja międzyrządowa (IGO) realizująca wiele celów:
Organizacja Narodów Zjednoczonych i system Narodów Zjednoczonych
Geneza ONZ
Karta Narodów Zjednoczonych
Dążenia i cele Narodów Zjednoczonych
Struktura ONZ
Budżet ONZ
Międzynarodowe stosunki polityczne
System Narodów Zjednoczonych
Działalność ONZ w sferze utrzymania pokoju i bezpieczeństwa
międzynarodowego
Działania ONZ w dziedzinie społeczno-ekonomicznej
Problemy ONZ
Reformy w ONZ
Procesy reform ekonomiczno-społecznych
Wnioski
Grupa Siedmiu/Grupa Ośmiu (G-7/G-8) - porozumienie o charakterze
ogólnym grupy państw wysoko uprzemysłowionych
Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (International Atomie Energy Agency - IAEA) jako przykład uniwersalnej organizacji międzyrządowej
0 specyficznym celu działania
Uniwersalne organizacje międzyrządowe o charakterze finansowym i gospodarczym
Bank Światowy
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW, International Monetary Fund - IMF)
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organization for Economic
Cooperation and Development - OECD)
Międzynarodowa Organizacja Handlu (World Trade Organization - WTO)
Interpol - uniwersalna międzynarodowa organizacja policji
Międzyrządowe organizacje regionalne o charakterze ogólnym
Unia Europejska
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)
Wspólnota Niepodległych Państw (WNP)
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN)
Liga Państw Arabskich (LPA)
Organizacja Państw Amerykańskich (OPA)
Organizacja Jedności Afrykańskiej (OJA) i Unia Afrykańska (UA)
Międzyrządowe organizacje regionalne i subregionalne realizujące specyficzne cele
Pakt Północnoatlantycki (North Atlantic Treaty Organization - NATO)
Rada Europy
Regionalne i subregionalne organizacje i stowarzyszenia gospodarcze
Ameryka Północna i Południowa
Afryka
Europa
Międzyregionalne porozumienia w sprawie współpracy: ASEM, APEC i FEALAC
Spotkanie Azja-Europa (Asia-Europe Meeting - ASEM)
Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku (Asia Pacific Economic Coorporation - APEC)
Forum współpracy Azja Wschodnia-AmerykaŁacińska (Forum for East Asia-Latin America Coorporation-FEALAC)
Pozarządowe organizacje międzynarodowe (INGOs)
Greenpeace
Amnesty International
Human Rights Watch
Lekarze bez Granic (Doctors without Borders)721
Transparency International
Wnioski
Tabele dodatkowe
Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział jedenasty ROZWÓJ MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH I POLITYKA GOSPODARCZA PAŃSTW: OD MERKANTYLIZMU DO GOSPODARKI GLOBALNEJ
Międzynarodowe stosunki gospodarcze i ich znaczenie
Merkantylizm
Liberalizm
Doktryna wolnego handlu, zwrot ku protekcjonizmowi i rozwój gospodarki
światowej na przełomie wieków
Marksizm, leninizm i interpretacja imperializmu
Konsekwencje pierwszej wojny światowej i gospodarka okresu międzywojennego
Polityka walki z kryzysem: Stany Zjednoczone i Europa, poszukiwanie efektywnych rozwiązań
System z Bretton Woods i jego konsekwencje
Cztery perspektywy współczesnego systemu gospodarczego
Współczesna polityka ekonomiczna państw: koegzystencja dwóch sprzecznych koncepcji
Znaczenie regionalnych porozumień handlowych
Gospodarczy podział świata
Gospodarcza dywersyfikacja świata według kryterium rozwoju regionów i subregionów
Modele gospodarczo-społeczne i ich dywersyfikacja
Model azjatycki
Model europejski
Model amerykański
Gospodarka globalna XXI w. i jej cechy charakterystyczne
Rola Światowej Organizacji Handlu i G-7 (G-8) w kształtowaniu gospodarki globalnej
Współczesny międzynarodowy system walutowy - implikacje polityczne
Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy
Międzynarodowe stosunki polityczne
Korporacje międzynarodowe w gospodarce i polityce międzynarodowej Wybór tekstów do rozdziału
Rozdział dwunasty GLOBALIZACJA - JEJ PRZEJAWY, CHARAKTERYSTYKA i KONSEKWENCJE DLA ROZWOJU STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
Globalizacja — zróżnicowanie definicji i jej konceptualizacja
Rewolucja technologiczna
Gospodarka
Działania w sferze politycznej
Globalizacja gospodarcza
Militarny wymiar globalizacji
Wymiar prawny globalizacji
Ekologiczny wymiar procesów globalizacyjnych
Wymiar kulturowy i społeczny
Wnioski
Wybór tekstów do rozdziału
Bibliografia
Testy sprawdzające
Odpowiedzi
|
