Książka jest próbą rekonstrukcji świata, który przeminął. Na przykładzie Świdnicy autor ukazuje całokształt życia, jakie toczyło się w śląskim mieście w XIX wieku, w dobie przemian społeczno-gospodarczych. Tytuł sygnalizuje, że w omawianym okresie miasto uwolni się spod jarzma twierdzy, co przełoży się na jego urbanizacyjny i demograficzny rozrost. Z opisem mechanizmów funkcjonowania samorządu miejskiego, opieki społecznej, handlu, rzemiosła i przemysłu autor zestawił obraz codziennego życia świdniczan - pisze o ich rozrywkach, formach społecznej asocjacji, w końcu także o miejscowych zwyczajach. Treść wzbogacona została w cytaty pochodzące z prasy z tamtego czasu, przez co niemiecka przeszłość miasta staje się dla Czytelnika mniej obca i nabiera żywego wymiaru.