METODYKA HISTORYI LITERATURY
Piotr Chmielowski
Warszawa 1899
Druk L.Szkaradziński i S-ki , Mazowiecka
ponad 300 str
stan db
- 2887-
Piotr Chmielowski (ur. 9 lutego 1848 w Zawadyńcach koło Zasławia na Wołyniu, zm. 22 kwietnia 1904 we Lwowie) – polski historyk literatury, profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Ojciec Janusza Chmielowskiego.
Pochodził z rodziny ziemiańskiej, był synem Ignacego i Marianny z domu Węglowskiej[1]. Kształcił się w I gimnazjum filologicznym w Warszawie (1[zasłonięte]860-18, od 1862 pod nazwą gimnazjum realne), następnie studiował filologię i filozofię w Szkole Głównej Warszawskiej (od 1869 na Uniwersytecie Warszawskim). Studia ukończył w 1870; dokształcał się w tajnych kółkach naukowych. Kontynuował naukę w Lipsku(pedagogika, filozofia, geografia), gdzie obronił doktorat w 1874 (praca Die organischen Bedingungen der Enstehung des Willens).
W latach 1[zasłonięte]874-18 pracował jako profesor języka polskiego w gimnazjum męskim J. Pankiewicza w Warszawie. Współpracował z wieloma czasopismami i wydawnictwami – „Przeglądem Tygodniowym” (1[zasłonięte]867-18), „Biblioteką Warszawską” (1[zasłonięte]870-18), „Opiekunem Domowym” (1[zasłonięte]872-18), „Pamiętnikiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza”, „Niwą”, „Przeglądem Pedagogicznym”, „Rodziną i Szkołą”, „Poradnikiem dla Dorosłych”, „Encyklopedią Wychowawczą”, „Biblioteką Arcydzieł Literatury Polskiej i Obcej”. W latach 1[zasłonięte]882-18 był redaktorem „Ateneum”; zrezygnował na znak protestu przeciw wypowiedzi Włodzimierza Spasowicza(właściciela pisma) o „bezpowrotnym upadku dawnego państwa polskiego” i „konieczności przystosowania się do innego państwowego organizmu”. Wielokrotnie wypowiadał się na tematy narodowe; był więziony przez władze carskie w warszawskiej Cytadeli. W 1882 nie przyjął Katedry Literatury Polskiej na UW, nie chcąc zgodzić się na obowiązkowe wykładanie w języku rosyjskim oraz pominięcie w programie nauczania okresów Odrodzenia i romantyzmu. Ze względu na chorobę płuc od 1898 mieszkał w Zakopanem. W 1903 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Lwowskiego i kierownikiem Katedry Historii Literatury Polskiej tamże. Szczególną uwagę poświęcił polskiej literaturze romantycznej i pozytywistycznej; zajmował się również pedagogiką, historią wychowania, historią filozofii oraz krytyką literacką. Zgromadził bogatą literaturę poświęconą Mickiewiczowi i opracował obszerną biografię poety (Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno-literacki (1886, 2 tomy). Jako pierwszy docenił znaczenie twórczości Żmichowskiej i Wyspiańskiego. Opierając się na teoriach Hipolita Taine stworzył naukowe podstawy metod badawczych historii literatury. Przedstawił także zasady krytyki literackiej – ocena krytyka powinna być zgodna z interesami społecznymi, rezultatami badań naukowych oraz ogólnie przyjętymi wymogami estetycznymi. Rozwinął system nauczania opartego na samokształceniu. Był członkiem-korespondentem AU od 1893 (od 1902 członek czynny). Przygotował przekłady na polski dzieł Goethego i Kanta oraz wypisy historyczno-literackie Złota przędza poetów i prozaików polskich w 4 tomach (1[zasłonięte]884-18).
Spotykał się z zarzutami bezbarwności stylu, braku wrażliwości artystycznej, jednostajności opisu; dla odmiany wysoko jego dorobek oceniał Gabriel Korbut./WIKIPEDIA/
