Opis książki:
W warunkach narastającego kryzysu finansowego zagadnienie zarządzania elastycznością przedsiębiorstwa staje się nie tylko domeną zainteresowań teoretycznych, lecz także praktyczną wytyczną dla menedżerów w budowaniu nowych rodzajów strategii, wprowadzaniu zmian w zarządzaniu, strukturach organizacyjnych, wdrażaniu adekwatnego systemu raportowania i kreowaniu odmiennej roli systemów informatycznych.
Profesor Władysław Szymański w swoich pracach poświęconych globalizacji formułuje kapitalną tezę, że konkurencyjne są tylko te przedsiębiorstwa, które są elastyczne, zdolne do pozyskiwania kapitału i otwarte na partnerstwo w celu uzyskania wzrostu ich wartości rynkowej. Dlatego nie przypadkiem jednym z kluczowych tematów badań statutowych prowadzonych w 2007 r. w Instytucie Przedsiębiorstwa, działającym w ramach Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, było badanie zatytułowane "Wymogi elastyczności i zdolności kierowania zmianami w przedsiębiorstwie", w którym uczestniczyło kilka zespołów badawczych.
W realizowanym badaniu brały udział podzespoły kierowane przez następujące osoby:
Elastyczność zarządzania kapitałem ludzkim - prof. Marta Juchnowicz,
Pomiar elastyczności przedsiębiorstwa przemysłowego - prof. Stanisław Kasiewicz,
Elastyczność finansowa przedsiębiorstwa - prof. Jacek Grzywacz,
Elastyczność funkcji marketingowej banku - dr Piotr Masiukiewicz,
Elastyczność w przedsięwzięciach inwestycyjnych - dr Waldemar Rogowski,
Ekonomiczna analiza prawa w badaniu elastyczności - prof. Włodzimierz Szpringer,
Elastyczność w produkcji i usługach - dr Wiesław Urban.
Niniejsza książka dotyczy głównie tematu realizowanego pod kierownictwem prof. Stanisława Kasiewicza, ale w porównaniu do złożonego w Instytucie opracowania ma o wiele bardziej rozbudowaną część teoretyczną i co ważniejsze zawiera opis wyników badania ankietowego. Ponadto ze względów merytorycznych zaproszono do współpracy: dr. Waldemara Rogowskiego, mgr Joanną Ormińską i dr. Wiesława Urbana. Na kształt książki duży wpływ miała recenzja badania statutowego dokonana przez prof. Michała Trockiego, za którą autorzy są niezmiernie wdzięczni, ponosząc odpowiedzialność za wszelkie błędy i niedoskonałości.
W 2007 roku relatywnie duży zespół badawczy rozpoczął przeprowadzanie unikalnych w skali krajowej badań nad problematyką zarządzania elastycznością. Punktem wyjścia do badań była mikroekonomiczna ocena zdolności przedsiębiorstw do zmian otoczenia, rynku i popytu. Zespół badawczy starał się wypracować nieszablonowe podejście do badania problematyki elastyczności przedsiębiorstwa, wykorzystując aparat pojęciowy i narzędziowy stosowany w takich dyscyplinach, jak: finanse, bankowość, prawo, zarządzanie operacyjne, zarządzanie usługami i zarządzanie zasobami ludzkimi.
W opracowaniu teoretycznym poszukiwano odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
Jaką rolę współcześnie odgrywa zarządzanie elastycznością w przedsiębiorstwie przemysłowym, w którym realizuje się kluczowe procesy produkcyjne, a główne przychody z działalności biznesowej pochodzą ze sprzedaży wyrobów odbiorcom lub klientom (ograniczenie podmiotowe)?
Jakie determinanty wpływają obecnie na kształtowanie się poziomu elastyczności przedsiębiorstwa przemysłowego?
Jak w literaturze przedmiotu definiuje się elastyczność przedsiębiorstwa i jakie wyróżnia się typy elastyczności (układy klasyfikacyjne)?
Jakie wskaźniki, mierniki i metryki czy systemy pomiaru elastyczności są prezentowane w koncepcjach teoretycznych i w przeprowadzonych badaniach empirycznych?
Jak można ocenić dotychczasowy stan badań w zakresie określania i pomiaru elastyczności na szczeblu przedsiębiorstwa przemysłowego?
W ramach prac zespołu opracowano zestaw pytań ankietowych, a badanie ankietowe zostało przeprowadzone w październiku 2007 r. przez renomowaną firmę polską ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. w Kutnie wśród ok. 100 przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych.
Celem książki jest pokazanie różnych sposobów, których zastosowanie prowadzi do wzrostu poziomu elastyczności przedsiębiorstwa. Jednakże zależy nam na tym, aby było to podejście skuteczne z punktu widzenia przyjętych celów i efektywne, czyli przekładało się na osiągnięcie pożądanych wyników finansowych i poprawę konkurencyjności przedsiębiorstw już funkcjonujących na rynku europejskim. Dlatego staramy się dowodzić, że głównym kierunkiem działań zmierzających do osiągnięcia tych celów jest przejście od zarządzania zasobami (aktywami) w skali przedsiębiorstwa do sytuacyjnego zarządzania procesowego.
Przyjętym celom i sformułowanej hipotezie podporządkowaliśmy układ przedmiotowy pracy. W pierwszym rozdziale staramy się uwypuklić rolę zarządzania elastycznością w zasobowych koncepcjach rozwoju przedsiębiorstwa.
Pokazujemy różne podejścia do definiowania elastyczności przedsiębiorstwa, przedstawiamy wyniki często cytowanych badań światowych z zakresu identyfikacji i pomiaru elastyczności przedsiębiorstwa. Podejmujemy też próbę ukazania polskiego wkładu do problematyki zarządzania elastycznością.
Drugi rozdział książki poświęcamy omówieniu przesłanek wzrostu znaczenia zarządzania procesowego, pojęciom elastyczności procesowej oraz klasyfikacji różnorodnych rodzajów elastyczności procesowej. Nie udało się nam przedstawić wyników badań nad elastycznością procesową przedsiębiorstwa, które byłyby zgodne z zasadami zarządzania procesowego, ponieważ trudno było nam znaleźć takie badania.
W trzecim rozdziale przedstawiamy zatem ogólny zarys związku definicji elastyczności z systemem jej pomiaru, uznając, że w tym zakresie użyteczne może okazać się wykorzystanie czytelnych reguł wypracowanych w teorii mierzenia. Podejmujemy także próbę opisu innego kierunku pomiaru elastyczności (można uznać ją za autorską), która w dużym stopniu jest zbieżna ze standardem zarządzania zintegrowanym ryzykiem przedsiębiorstwa (COSO II).
W rozdziale czwartym pokazujemy modelowe podejście do budowania elastyczności w przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych. Na początku koncentrujemy się na omówieniu związku, jaki występuje między naturą procesu operacyjnego a uelastycznieniem. Następnie omawiamy najważniejsze etapy budowania elastyczności procesowej, a także specyfikę zwiększania elastyczności w firmach usługowych.
Rozdział piąty koncentruje się na omówieniu kluczowych narzędzi służących zwiększaniu elastyczności przedsiębiorstwa (w tym zwiększaniu innowacyjnej, produktowej i indywidualnej elastyczności), wdrażaniu elastycznych systemów produkcyjnych, elastyczności związanej z personelem, wykorzystaniu IT i uelastycznieniu zdolności produkcyjnych.
Współczesne przedsiębiorstwa funkcjonują w otoczeniu charakteryzującym się szybkim tempem zmian warunków gospodarowania (turbulentne otoczenie gospodarcze), co z kolei przekłada się wprost na realizowane inwestycje. Inwestycje te coraz częściej charakteryzują się wysoką elastycznością, a zatem tkwiącą w nich możliwością aktywnej reakcji na zmieniającą się sytuację rynkową, np. przez odłożenie lub przyspieszenie realizacji inwestycji w czasie, zmniejszenie lub zwiększenie jej zakresu czy wręcz jej zaniechanie. Posiadanie przez inwestycję wbudowanej elastyczności staje się więc obecnie dużą wartością, która istotnie może wpływać na wartość ekonomiczną inwestycji i decydować o jej opłacalności. Dlatego też książka obejmuje również rozdział szósty, poświęcony procesowi identyfikacji, kategoryzacji i wyceny elastyczności związanej z realizacją inwestycji.
Rozdział siódmy książki zawiera szczegółowy opis metody badań, wyniki i wnioski z przeprowadzonych w 2007 r. badań ankietowych dotyczących menedżerów w budowlanych firmach produkcyjnych.
Elastyczność odgrywa niekwestionowaną, ważną rolę w rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa, które prowadzi działalność na konkurencyjnych rynkach. Dzięki zarządzaniu elastycznością przedsiębiorstwa osiągają wymierne korzyści strategiczne. Są w stanie szybciej i lepiej obsłużyć swoich klientów, a dzięki temu skuteczniej walczyć z konkurentami o przychylność klientów na rynku. Elastyczność przysparza przedsiębiorstwu wielu korzyści o charakterze wewnętrznym, pobudzając m.in. innowacyjność.
Prezentowana książka zawiera nie tylko poszerzone ujęcie tego niezwykle ważnego dla rozwoju przedsiębiorstw zagadnienia, lecz także szczegółowe omówienie metod i narzędzi możliwych do wykorzystania w procesie uelastyczniania przedsiębiorstw.
Wstęp
1. Elastyczność przedsiębiorstwa w koncepcji zarządzania zasobowego (Stanisław Kasiewicz)
1.1. Strategiczne znaczenie elastyczności przedsiębiorstwa
1.2. Przegląd różnych sposobów definiowania elastyczności
1.3. Klasyfikacja wymiarów elastyczności
1.4. Koncepcje i wyniki najważniejszych badań elastyczności
1.5. Dorobek polskich ekonomistów w obszarze zarządzania
2. Elastyczność przedsiębiorstwa w koncepcji zarządzania procesowego (Stanisław Kasiewicz)
2.1. Przesłanki teoretyczne i praktyczne procesowego podejścia do elastyczności
2.2. Procesowe definicje elastyczności
2.3. Klasyfikacja wymiarów elastyczności z perspektywy procesów
3. Identyfikacja i pomiar elastyczności przedsiębiorstwa (Stanisław Kasiewicz)
3.1. Pomiar elastyczności w świetle wymagań teorii mierzenia
3.2. Charakterystyka dotychczasowych metod badania elastyczności przedsiębiorstwa
3.3. Nowe kierunki pomiaru elastyczności przedsiębiorstwa przemysłowego
4. Budowanie elastyczności w działalności wytwórczej i usługowej (Stanisław Kasiewicz, Wiesław Urban)
4.1. Zróżnicowana natura procesu operacyjnego a uelastycznianie
4.2. Zwiększenie elastyczności procesowej
4.3. Zwiększenie elastyczności w firmach usługowych
4.4. Analiza przypadków firm usługowych
5. Narzędzia służące zwiększaniu elastyczności (Wiesław Urban)
5.1. Zwiększenie elastyczności innowacyjnej
5.2. Uelastycznienie systemu produkcyjnego
5.3. Sposoby zwiększania elastyczności personelu
5.4. Wykorzystanie technologii informatycznych w zwiększaniu elastyczności
5.5. Zwiększenie elastyczności produktowej
5.6. Określanie potrzebnego poziomu elastyczności
6. Elastyczność inwestycji - opcje realne (Joanna Ormińska, Waldemar Rogowski)
6.1. Ograniczenia tradycyjnego podejścia do rachunku elastyczności inwestycji
6.2. Opcje realne w ocenia inwestycji
6.3. Klasyfikacja opcji realnych oraz ich zastosowanie w ocenie opłacalności inwestycji
6.4. Proces wyceny elastyczności
6.5. Praktyka wykorzystania koncepcji ROV
6.6. Trudności w zastosowania podejścia opcyjnego w ocenie opłacalności inwestycyjnej
7. Zarządzanie elastycznością w przedsiębiorstwach produkcyjnych w Polsce - opis wyników badania ankietowego (Stanisław Kasiewicz)
7.1. Cel badania
7.2. Opis metody badania ankietowego
7.3. Charakterystyka próby badawczej
7.4. Opis wyników badania
7.5. Wnioski z badania
Bibliografia
|
