Metamorfozy i muzea to praca z zakresu filozofii kultury dotycząca przede wszystkim modi bycia-człowieka-w-świecie. Kultura przedstawiona jako podstawowe środowisko człowieka staje się nie tylko źródłem jego osobowości, ale również egzystencjalnym wyzwaniem, które w pełni świadoma swych projektów jednostka musi podjąć. Bycie w kulturze oznacza zatem „przepracowanie” doświadczenia świata jak i samego podmiotu. Andre Malraux w omawianym w tej monografii wielowątkowym dziele analizuje podstawowe pojęcie
metamorfozy, czyli
wszechstronnego modelu interpretacyjnego tego, co filozofowie egzystencji i późniejsi antropolodzy kultury (tak świetnie zaprezentowani w niniejszej pracy) nazwali
avanture d’ existence tj. wolności ludzkiej, unaoczniając przygodę egzystencji w świecie, jak i zmiany zachodzące w samej kulturze, jej kodach, paradygmatach i symbolach. Z kolei metafora
muzeum zarówno w światopoglądzie Malraux jak i w prezentowanych tu koncepcjach Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda nie tylko stanowi przestrzeń ekspozycji obiektów kulturowych, ale w sensie metaforycznym staje się przedstawieniem samej kultury.
Niniejsza pozycja krytycznie rekonstruuje poglądy A. Malraux, zestawiając je z ideami Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda, w perspektywie koncepcji kultury jako fenomenu nadrzędnego w stosunku do egzystencji człowieka.
Metamorfozy i muzea to również próba uporządkowania specyficznego doświadczenia człowieka, jako
rzucenia-w-świat-kultury – jej zmienności i projektującej historii.
Z recenzji wydawniczej dr hab. Piotra Mroza
SPIS TREŚCI
Wstęp. Uwikłanie w kulturę
0.1. Metamorfozy i muzea
0.2. Dwa teksty
0.3. Egzystencja wobec kultury
Rozdział pierwszy. Historia André Malraux
1.1. Temat
1.2. Metoda
1.3. Styl
1.4. Metafi zyka – nieskończoność Pascala
1.5. Egzystencjalizm – inspiracje i odniesienia
1.6. Dzieciństwo – egzystencjalna psychoanaliza
1.7. Powrót do dzieciństwa Malraux
1.8. Antystruktury – wprowadzenie do fi lozofi i kultury
1.9. Sztuka – ekspresja kultury, ekspresja człowieka – wyraz nieskończoności
1.10. Muzeum: metafora kultury – przestrzeń kulturowego istnienia
1.11. Historia – historia cywilizacji, historia jednostki – jedność doświadczenia
1.12. Polityka – egzystencja i jej aktywność wobec świata kultury
1.13. Wobec różnorodności kulturowej
1.14. Muzeum wyobraźni jako świadomość kulturowa
1.15. Biblioteka i przetwarzanie imaginarum – tradycja a kultura
1.16. Transcendencja – kulturowa potrzeba przekroczenia
Rozdział drugi. Kultura – metamorfoza – człowiek
2.1. Metamorfozy wobec kultury
2.2. Metamorfozy człowieka – egzystencjalizm w myśli Malraux
2.3. Metamorfozy historii
2.4. Metamorfozy królów
2.5. Metamorfozy sztuki
2.6. Metamorfozy bogów
2.7. Metamorfozy muzeum – imaginarium wobec świata
2.8. Metamorfozy muzeum – imaginarium form granicznych
2.9. Metamorfozy kultury – kultura jako przemiana
Rozdział trzeci. Kultura i tożsamość. Poszukiwania Clifforda Geertza
3.1. Poszukiwania filozofii
3.2. W stronę antropologii
3.3. Interpretacja i sztuka opisu
3.4. Odkrywanie kultury. Znaczenia różnorodności
Rozdział czwarty. W sieciach kultury – wobec rosnącej rzeczywistości. Pytania Jamesa Clifforda
4.1. Poszukiwacze tożsamości
4.2. Czego dowiedziała się Elza?
4.3. Pocztówki z kultury – MOMA i oblicza różnorodności
Pocztówka pierwsza – inny wkracza na scenę, czyli różnorodność podglądana
Pocztówka druga – ciało, nagość różnorodności
Pocztówka trzecia: Fentona – intymność inności
4.4. Kłopoty z kulturą – poszukiwanie koncepcji kultury
Rozdział piąty. Zamiast zakończenia
Polifonia rzeczywistości i historia pewnego sporu
Bibliografia
