Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony, zgadzasz się na ich użycie. OK Polityka Prywatności Zaakceptuj i zamknij X

MENTALNOSC SZLACHTY POLSKIEJ XV I XVI WIEKU - NOWA

12-02-2014, 16:58
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.
Cena kup teraz: 24.99 zł      Najwyzsza cena licytacji: zł      Aktualna cena: 24.99 zł     
Użytkownik SIWYDTP
numer aukcji: 3881051160
Miejscowość Ostrołęka
Licytowało: 1    Wyświetleń: 24   
Koniec: 12-02-2014 16:06:11

Dodatkowe informacje:
Tematyka: Rycerstwo, szlachta
Stan: Nowy
Okładka: miękka
Kondycja: bez śladów używania
Język: polski
info Niektóre dane mogą być zasłonięte. Żeby je odsłonić przepisz token po prawej stronie. captcha

 

 

 

FAKTURY VAT

Wszystkie informacje
potrzebne do sfinalizowania
aukcji znajdą się w e-mailu
który otrzymasz
po wygraniu aukcji
od serwisu allegro.
Numery konta
także na stronie O MNIE
oraz poniżej

Proszę zapoznać się
z warunkami sprzedaży
dostępnymi na stronie
"O mnie".


BEZPIECZNE
PAKOWANIE

Kontakt:
[zasłonięte]@interia.pl

TEL. 510 956 553

Więcej informacji
kontaktowych
można znaleźć na stronie
"O mnie"

Formy płatności:
Przelew na konto w:

Bank PKO INTELIGO
501[zasłonięte]555811[zasłonięte]64012[zasłonięte]036

WBK BANK ZACHODNI
981[zasłonięte]101400[zasłonięte]00105[zasłonięte]243


lub

Ewentualnie
ODBIÓR OSOBISTY

 

Przesyłki staram się 
wysyłać jeszcze tego
samego dnia po
zaksięgowaniu
przelewu lub
dnia następnego.

Shipping total
World Tariff
posts Polish PAYPAL

Jeśli  po otrzymaniu
przesyłki
nie będziesz
do końca
zadowolony
z zakupionego
produktu,
skontaktuj się z nami!

 

 
 
 
KLIKNIJ !!! Pokaż wszystkie aukcje sprzedającego !!! KLIKNIJ 
 
OPIS

Autor

Urszula Świderska-Włodarczyk

Tytuł

Mentalność szlachty Polskiej XV i XVI wieku

Rok wydania

Wydawnictwo

ilustracje zdjęcia rysunki

Stron

Okładka, oprawa

Stan i inne informacje

2003

KSW

-

237

miękka

NOWA

Opis

Zagadnienie mentalności nie może być rozpatrywane bez zakotwi­czenia go w określonej jednostce lub grupie społecznej. W tym przypadku przedmiotem badań uczyniono stan szlachecki, jako najbardziej reprezen­tatywny i wyrazisty na tle społeczeństwa polskiego. Rodzimej szlachcie bowiem przypadło szczególne miejsce w procesie dziejowym. Z militar­nej grupy zawodowej, czyli rycerstwa, urosła ona do rangi decydenta i dysponenta władzy. Wykorzystując sprzyjającą sytuację-najpierw poli-tyczną i ekonomiczną, a później prawną - znalazła się w awangardzie swoich czasów. To zaś czyniło z przedstawicieli uprzywilejowanego sta­nu zarówno twórcę (obok duchowieństwa i mieszczaństwa) jak i konsu­menta szeroko rozumianej kultury. Realia, w jakich przyszło im żyć, z uwzględnieniem świadomości danej epoki, miały kapitalny wpływ na narodziny specyficznej mentalności. Te pierwsze jednak w postaci wa­runków materialnych, gospodarczych, oświatowych, ustrojowych, kultu­rowych czy cywilizacyjnych zostały już gruntownie zbadane i omówione i jako takie nie stanowią przedmiotu pracy. Są jedynie czymś w rodzaju tła, oświetlającego genezę szlacheckiego sposobu postrzegania świata. W powiązaniu z różnego rodzaju głosami, wypowiedziami czy deklara-

ciami pozwoliły one spojrzeć na ówczesną rzeczywistość oczami szlach-rv zrozumieć jej punkt widzenia, oceniania i wartościowania. Stworzyły nodstawę do odtworzenia w miarę pełnego obrazu stanowej mentalności z wszystkimi jej kontynuacjami i przeobrażeniami, co z kolei pozostaje głównym celem prezentowanych tutaj badań.

Pod względem chronologicznym publikacja obejmuje przełom śred­niowiecza i czasów nowożytnych, przypadający na XV i XVI stulecia, a więc okres panowania dynastii Jagiellonów. Nie rezygnowano przy tym z tych przejawów mentalności, które wykraczały poza wyżej określone cezury. W tym przypadku służą one jako dowód ciągłości i ewolucyjności procesu historycznego.

Zastosowana tutaj datacja nie jest przypadkowa. Do tej pory bowiem historiografia często rozdzielała obie te epoki, wskazując na ich bieguno­wą odmienność. Zwolennikami koncepcji opartej na kontrastowości wie­ków średnich i odrodzenia pozostawali badacze tej miary co G. Voigt, J. Michelet, J. Burkhardt, H. Taine, F. de Sanctis, K. Lamprechl6, a na gruncie polskim m.in. R. Piłat, J. KLrzyżanowski i P. Tomkiewicz.7 Pre­zentowane przez nich stanowiska zdają się weryfikować obserwacje czy­nione przez innych badaczy, opowiadających się za ewolucyjną linią roz­woju. Na takim stanowisku stanęli E. Renan, K. Burdach, E. Gilson, J. Delumeau, O. Kristeller, E. Garin.8 W Polsce jedność rozwojową XV i XVI wieku dostrzegał już B. Chlebowski.9 Na tożsamość instytucjonal­ną obu epok w odniesieniu do cechów, prawa handlowego i szkolnictwa wskazywał A. Bruckner.10 J. Skoczek traktował wzorzec osobowy nowo­żytnego szlachcica jako spopularyzowaną kontynuację wzorca średnio­wiecznego władcy." O ciągłości organizacyjnej w sferze Kościoła i szkol­nictwa pisali J. Kłoczowski, J. Tazbir i K. Lepszy.12 Zdaniem M. Korolki tolerancja religijna XVI w. jest niczym innym jak owocem sprzyjającego klimatu, ukształtowanego przez minione stulecia.13 W ocenie J. Ziomka owodem trwania kultury średniowiecznej w czasach odrodzenia jest sztu-Ka narratorska obecna pierwotnie w tradycji ustnej i sztuce rękopiśmien-ne], później zaś powielona i utrwalona drukiem.14 Jedność czasu i stałość endencji rozwojowych od śmierci ostatniego Piasta do unii lubelskiej ^oy r. podkreśla H. Samsonowicz w pracy „Złota jesień polskiego reQnlowiecza".15 Pełny wykaz badaczy wraz z literaturą przedmiotu może zresztą stanowić przedmiot osobnego studium. Wszyscy oni wykluczali rewolucyjny charakter przemian.

Skoro więc mamy do czynienia z kontynuacją w sferze cywilizacyj­nej, to musi ona odnosić się także do mentalności. W tym kontekście no­wożytny szlachcic jawi się jako bezpośredni spadkobierca rycerza-wo-jownika. Przyjmuje - choć nie bez zastrzeżeń - jego sposób widzenia rzeczywistości, jego poglądy i przekonania. Oczywiście następujące po sobie ewolucyjne zmiany sposobu życia - z uwzględnieniem prądów re­nesansowych włącznie - musiały determinować wyobrażenia o tym ży­ciu, ale tak drugie jak i pierwsze nie mogą nosić znamion przewartościo­wań o charakterze generalnym. Muszą dokonywać się w obrębie jednakowego obszaru i dotyczyć bardziej różnic w ciężarze gatunkowym czy w kolejności priorytetów niż faktycznej rewolucji jakościowej. Są i takie wartości, które stanowią swoisty constans, które posiadaj ą charak­ter cnót kardynalnych i postać etycznego kręgosłupa. Zarówno jedne i jak i drugie stanowią ciekawy przedmiot obserwacji badawczej, ograniczonej w tym przypadku przede wszystkim do ziem koronnych Rzeczypospoli­tej. Poza zainteresowaniem znalazły się tereny wschodnie, a więc Litwa i Ruś, które wprawdzie mieściły się w granicach państwa polskiego, ale cywilizacyjnie i obyczajowo pozostawały ciągle obce. Zgodnie z powyż­szym założeniem na pierwszym planie uwzględniono wartości rodzime, swojskie, nie zapominając jednocześnie, że te ostatnie krystalizowały się pod wpływem czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Dotyczyły re­cepcji ideałów najpierw rycerskich, a później humanistycznych. W pierw­szym rzędzie stawały się własnością elit i dopiero stopniowo przenikały do pozostałych warstw stanu szlacheckiego.

Z uwagi na złożoność omawianego zagadnienia całość pracy została podzielona na trzy rozdziały, którym odpowiadaj ą trzy płaszczyzny tema­tyczne. Pierwszy dotyczyć będzie publicznych aspektów mentalności szla­checkiej, wyrażających się w stosunku do króla, państwa, społeczeństwa (rodaków i obcych), wojny i pokoju. Drugi oświetli tę sferę, która zorien­towana była na pojedynczego człowieka. Znajdzie tu więc miejsce pro­blematyka wyobrażeń religijnych, stosunku do czasu, ambicji edukacyj­nych czy wreszcie wartości, jakie niosło życie prywatne. Ostatni, trzeci rozdział, zawierać będzie rejestr poszczególnych elementów obowiązu-

jącego wzorca osobowego. Za kryterium wyjściowe zostanie tu przyjęte samo szlachectwo, dopełnione wartościami natury militarnej, społecznej, religijnej i patriotycznej. Trzeba przy tym podkreślić, że zaproponowany nodział ma charakter umowny i -jak każdy podział - nie jest pozbawiony pewnej dozy sztuczności. W rzeczywistości bowiem obie sfery (publiczna i prywatna) wzajemnie się zazębiają, a granica między nimi jest niekiedy trudna do uchwycenia. Do obu tych sfer należy też proponowany wzorzec osobowy. Dotyczy tak aspiracji jednostek jak i szlacheckiego ogółu. Osta­teczne wnioski i podsumowanie znajdą miejsce w zakończeniu pracy.

Zagadnienie mentalności szlacheckiej w Polsce do tej pory nie docze­kało się odrębnego opracowania, a jedynie wzmianek czynionych na mar­ginesie syntetycznych ujęć dziejów kultury, społeczeństwa, literatury, sztuki itp. Stąd za podstawę prowadzonych tu rozważań przyjęto bezpośrednie odwołanie się do źródeł. W odniesieniu do średniowiecza brak u nas wiel­kiej twórczości na miarę Pieśni o Rolandzie, Opowieści o rycerzach Okrąg­łego Stołu czy Dziejów Tristana i Izoldy. Z tych względów trzeba było zadowolić się ówczesnymi kronikami (np. Jana z Czarnkowa czy Jana Długosza) oraz ocalałymi strzępami literatury pięknej, które z uwagi na format i przeznaczenie budzą zrozumiały niedosyt. Braki te jednak wyna­grodziła w dwójnasób renesansowa erupcja piśmiennicza w postaci za­chowanych diariuszy sejmowych, utworów publicystycznych, pamiętni­karskich i lirycznych wychodzących spod pióra autorów tej miary co Stanisław Orzechowski, Łukasz Gómicki, Mikołaj Rej, Jan Kochanow­ski i wielu innych. Wszystkie one stanowiły dogodną płaszczyznę do upu-bliczmania szlacheckich poglądów, do upamiętniania wydarzeń narodo­wych i osobistych. Pozwoliły tym samym dotrzeć do wyobrażeń ówczesnej szlachty i spojrzeć na świat jej oczyma. Szerszy wykaz wykorzystanych

opracowań i źródeł przynoszą przypisy oraz zamieszczona na końcu biblio­grafia.

 

 

Spis treści

 

Wstęp

Przypisy do wstępu.

 

I. Publiczne aspekty mentalności szlacheckiej

 

1. Wizerunek króla

 

2. Państwo i służba publiczna.

 

3. Równość i wyższość - miejsce szlachty w społeczeństw

 

4. Wojna i pokój

 

5. Wizerunek cudzoziemców

Przypisy do rozdziału I.

 

II. Prywatne aspekty mentalności szlacheckiej

 

1. Wy obrażenia religijne . y

 

2. Czas i jego wartość .

 

3. Ambicje edukacyjne.

 

4. Szlachcic w świecie kobiet

Przypisy do rozdziału II

 

III. Wzorzec osobowy i jego elementy .

 

1. Urodzenie i szlachectwo

 

2. Wartości militarne

 

3. Wartości społeczne.

 

4. Wartości religijne.

 

5. Wartości patriotyczne.

Przypisy do rozdziału III

 

Zakończenie

Wykaz źródeł

Wykaz wazn iej szych opraco wan

Indeks osób