Nowa odmiana melisy o bardziej intensywnym cytrynowym aromacie. Roślina wieloletnia o działaniu uspokajającym, stosowana w leczeniu bezsenności, depresji oraz nerwicy, pomaga w bólach głowy, bólach menstruacyjnych i zespole przewlekłego zmęczenia.
Ze względu na walory smakowe świeże liście doskonale smakują w formie herbatek lub z dodatkiem lodu jako napój gaszący pragnienie, jako dodatek w sałatkach, nadaje im cytrynowy smak. Dobrze zastępuje trawę cytrynową.
Suszona melisa traci aromat cytrynowy.
Nasiona wysiewać do doniczek na parapecie III-V. Rozsadę wysadzać po 15 V. Nasiona potrzebują światła do kiełkowania dlatego należy siać je płytko na 0,5cm. Melisę można także uprawiać przez cały rok w donicy na balkonie, tarasie lub w domu.
Melisa ze względu na swoje właściwości lecznicze uprawiana jest skalę towarową na olbrzymich plantacjach. Sadzona jest również często przy pszczelich pasiekach gdyż dostarcza pszczołom cennego nektaru. W ogrodach przydomowych uprawiana jest znacznie rzadziej niż inne zioła, a szkoda bo nie jest wymagająca i rośnie bardzo dobrze prawie na każdej glebie pod warunkiem że nie zabraknie jej słońca.
Wygląd i pochodzenie
Melisa lekarska (Melissa officinalis) to dobrze znana roślina lecznicza i miododajna bardzo lubiana i często odwiedzana przez pszczoły. Jej łacińska nazwa pochodzi od greckiego słowa melitta – pszczoła lub łacińskiego mel – miód. Jeden z greckich mitów opowiada historię nimfy o imieniu Melisa, która tak bardzo naprzykrzała się Zeusowi, że ten w złości zamienił ją w pszczołę. Po jej śmierci z ciała pszczoły wyrosła niezwykłą roślina o zapachu, który wabił do siebie wszystkie owady. Stara Polska tradycja mówi o tym aby natrzeć wnętrze nowego ula świeżym zielem melisy, co ma gwarantować szybkie zagnieżdżenie się pszczół po wyrojeniu. Stąd pochodzą polskie (nieużywane) już nazwy melisy – rojownik lub pszczelnik. Cytrynowy zapach melisy to zasługa dużej ilości olejku eterycznego, wydzielanego przez liczne włoski gruczołowe. Podobnie jak inne rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) (np. mięta, bazylia, lawenda, kocimiętka, lebiodka, macierzanka) melisa ma czterokanciastą wzniesioną łodygę i sercowatojajowate lekko owłosione liście ułożone nakrzyżlegle. Dorasta do wysokości 70-80 cm, zwykle jednak nie przekracza 30 cm. Jasnoróżowe lub białe kwiaty pojawiają się od czerwca do września w okółkach w kątach liści.
Działanie i zastosowanie
Właściwości lecznicze melisy docenili już starożytni Grecy. Surowcem zielarskim jest ziele melisy (Melissae Herba) lub rzadziej liść melisy (Melissae Folium) zebrane na początku kwitnienia. Zawierają one olejek eteryczny o zapachu cytrynowym (olejek melisowy) bogaty w geranial, cytral, geraniol, linalol, cytronelal. Występują w nim również fenolokwasy (kwas chlorogenowy, kawowy, rozmarynowy, ferulowy), triterpeny (kwas ursolowy i oleanolowy) oraz flawonoidy (apigenina, lutelina, kwercetyna, kemferol), a także witamina C i sole mineralne.
Najbardziej znane jest działanie uspokajające melisy jednak ma ona znacznie więcej właściwości, m.in. obniża ciśnienie krwi i działa przeciwskurczowo. Wykorzystuje się ją w leczeniu lekkich stanów zdenerwowania i bezsenności, a nawet migrenę i nadciśnienie. Stosowana jest także w diecie odchudzającej, gdyż działa moczopędnie i wiatropędnie, a tym samym przyspiesza metabolizm i oczyszcza organizm z toksyn. Duża zawartość witaminy C w melisie wpływa na wzmocnienie organizmu. Ziele działa również przeciwzapalnie i ściągająco. Poza leczniczymi właściwościami melisy zioło to doskonale nadaje się do wykorzystania w kuchni. Świeże listki mają cytrynowy, lekko gorzkawy smak. Świeże i suszone liście można dodawać do kanapek, marynat sosów, zup, gulaszów. Doskonale nadają się do sałatek i do ozdabiania potraw. Smakują bardzo dobrze również jako dodatek do dipów i orzeźwiających koktajli.
Uprawa i pielęgnacja
Niestety ziele melisy dostępne w sklepach bardzo często jest zmielone na pył – jest bardzo niskiej jakości, bez koloru i zapachu. W wyniku mocnego przemiału bardzo często zawartość olejku melisowego spada do minimum, dlatego też jeśli chcemy w pełni korzystać z właściwości melisy powinniśmy uprawiać i suszyć ją sami.
Tak jak wszystkie pachnące zioła melisa to roślina kochająca słońce. Musi rosnąć w pełnym słońcu! W przeciwnym wypadku jej pędy będą wybiegnięte, jasnozielone i bardzo gorzkie. Tylko w pełnym słońcu listki będą zawierać dużo olejków eterycznych. Najbardziej lubi żyzne, próchniczne gleby wapienne jednak równie dobrze będzie rosnąć w doniczce z uniwersalną ziemią ogrodniczą. Warto ją posadzić wśród innych ziół niedaleko domu, aby pachnące rośliny zawsze były pod ręką. Przed sadzeniem należy dobrze przekopać ziemię na głębokość 20 cm, usunąć resztki chwastów i kamienie. W razie potrzeby glebę mieszamy z ziemią kompostową aby wzbogacić ją w cenną próchnicę. Rośliny najlepiej sadzić w rzędach, co ułatwi nam późniejsze ich odchwaszczanie i podlewanie. Dodatkowo kilka razy w sezonie warto stosować nawożenie najlepiej biohumusem – naturalnym nawozem powstałym w wyniku działalności dżdżownic kalifornijskich. Jeśli grządki będą nadmiernie zachwaszczone, powinniśmy odchwaszczać je ręcznie, przy okazji będziemy spulchniać międzyrzędzia. Warto robić to regularnie, wtedy chwasty będą mniejszym problemem.
Zbiór i suszenie melisy
Pierwszy zbiór liści oraz całego ziela przeprowadzamy pod koniec sierpnia, w kolejnych latach zbiór możemy przeprowadzać dwukrotnie – pierwszy na przełomie czerwca i lipca, a drugi na przełomie sierpnia i września. Ścinamy całe kwitnące rośliny do wysokości 10 cm nad ziemią. Po ścięciu ziele wymaga szybkiego wysuszenia. Przeprowadzamy je w ciemnym, suchym i przewiewnym pomieszczeniu w temperaturze nie wyższej niż 35ºC (w wyższej temperaturze ulatniają się olejki eteryczne). Warto pamiętać, że olejek eteryczny znajduje się we włoskach gruczołowych, dlatego niewskazane jest nadmierne jej rozcieranie. Listki melisy można także zamrażać, doskonale nadaje się do tego pojemnik do kostek lodu.