---

Stan okładki: dobry, okładka tekturowa, posiada ślady przetarć, zwłaszcza na krawędziach, oraz drobnych zabrudzeń.

Stan kartek: czyste, pożółkłe.

---

"Chemia organiczna należy do nauk chemicznych mających podstawowe znaczenie dla wielu gałęzi przemysłu. Zakres jej jest bardzo szeroki, ponieważ obejmuje ona wszystkie związki węgla, których jak dotąd zbadano i opisano już kilka milionów.
Związki organiczne mają skład znacznie bardziej złożony, niż związki nieorganiczne, a budowa ich jest bardziej skomplikowana i subtelniejsza. Substancje organiczne występują w świecie roślinnym i zwierzęcym, a zatem poznanie ich budowy i przemian, którym ulegają, zbliża nas do poznania istoty i praw życia.
Znaczenie kształcące chemii organicznej, a w szczególności doświadczeń ilustrujących przemiany zachodzące w żywych organizmach lub też reakcji będących podstawą procesów przemysłowych, jest więc bez wątpienia ogromne.
Żeby poznać budowę związków organicznych w oparciu o doświadczenie, trzeba ćwiczenie przeprowadzić w ten sposób, aby ilustrowało ono jedynie najważniejsze właściwości danego związku. W doświadczeniu szkolnym czy to przeprowadzanym przez uczniów samodzielnie, czy też w formie demonstracji nauczyciela - ogromne znaczenie ma jego wyrazistość, często natomiast otrzymujemy produkt, który swym wyglądem nie różni się prawie od substancji wyjściowej. W tym wypadku musimy wykazać istniejące między nimi różnice, badając temperaturę topnienia lub też przeprowadzając dodatkowe reakcje charakteryzujące produkt np. nitrowanie, utlenianie itp.
Przy opracowaniu niniejszego zbioru doświadczeń staraliśmy się o to, by w doświadczeniach otrzymywać związki organiczne należące do kolejnych grup, wychodząc z produktów, które na poprzednich lekcjach właśnie poznaliśmy. W ten sposób nie tylko zapoznajemy młodzież z najważniejszymi przedstawicielami poszczególnych grup związków, ale również wykazujemy związki pomiędzy tymi grupami. (...)"

SPIS TREŚCI

CZĘŚĆ WSTĘPNA

I. Znaczenie kształcące i wychowawcze doświadczeń z chemii organicznej
II. Wybór doświadczeń i sposób ich przeprowadzania
III. Organizacja pracy podczas przygotowywania i wykonywania doświadczeń w szkole
IV. Zestawianie prostej aparatury chemicznej w pracowni szkolnej
1. Płuczki
2. Gazometry
3. Grzejniki
4. Zestawy do destylacji
5. Aparaty do wytwarzania gazów

OPISY DOŚWIADCZEŃ

I. Wyznaczanie masy cząsteczkowej gazów i par

1. P. Prawo stałych stosunków objętościowych Gay-Lussaca
2. Ćw. Wyznaczanie masy cząsteczkowej tlenu na podstawie objętości molowej
3. P. Wyznaczanie masy cząsteczkowej dwutlenku węgla
4. P. Wyznaczanie masy cząsteczkowej iatwolotnych cieczy metodą W. Meyera
5. P. Wyznaczanie masy cząsteczkowej alkoholu metylowego metodą Dumasa

II. Podstawy analizy związków organicznych

6. Ćw. Zwęglanie substancji organicznych podczas ogrzewania
7. P. Zwęglanie związków organicznych stężonym kwasem siarkowym
8. Ćw. Wykrywanie węgla, wodoru i tlenu w węglowodanach
9. Ćw. Utlenianie substancji organicznych tlenkiem miedziowym

III. Węglowodory nasycone

A) Ustalenie składu jakościowego i ilościowego metanu
10. P. Synteza metanu
11. P. Badanie produktów spalania metanu (wariant 1)
12. P. Badanie produktów spalania metanu (wariant 2)
13. P. Rozkład metanu za pomocą iskry elektrycznej

B) Metody laboratoryjne otrzymywania metanu
14. Ćw. Otrzymywanie metanu z węgliku glinowego
15. P. Otrzymywanie metanu z octanu sodowego
16. P. Otrzymywanie metanu przez dekarboksylację kwasu octowego w obecności katalizatora

C) Badanie właściwości metanu
17. Ćw. Porównanie gęstości metanu z gęstością powietrza (wariant 1)
18. P. Porównanie gęstości metanu z gęstością powietrza (wariant 2)
19. P. Porównanie gęstości metanu z gęstością powietrza (wariant 3)
20. P. Spalanie metanu w chlorze (wariant 1)
21. P. Spalanie metanu w chlorze (wariant 2)
22. P. Chlorowanie metanu
23. P. Wykazanie bierności chemicznej metanu

D) Otrzymywanie homologów metanu
24. P. Otrzymywanie etanu z octanu sodowego
25. P. Synteza butanu metodą Wurtza

E) Przeróbka ropy naftowej
26. P. Destylacja frakcyjna ropy naftowej
27. P. Badanie właściwości benzyny, nafty i parafiny
28. P. Kraking cięższych produktów destylacji ropy naftowej

IV. Węglowodory nienasycone

A) Otrzymywanie i właściwości etylenu
29. P. Otrzymywanie etylenu z 1,2-dwubromoetanu
30. P. Otrzymywanie etylenu przez odwodnienie alkoholu etylowego stężonym kwasem siarkowym
31. P. Otrzymywanie etylenu przez dehydratację alkoholu etylowego w obecności tlenku glinowego
32. P. Przyłączanie chloru do etylenu
33. Ćw. Przyłączanie bromu do etylenu
34. Ćw. Utlenianie etylenu za pomocą nadmanganianu potasowego

B) Otrzymywanie i właściwości acetylenu
35. Ćw. Otrzymywanie acetylenu z węgliku wapniowego
36. Ćw. Badanie rozpuszczalności acetylenu w acetonie
37. Ćw. Badanie nienasyconego charakteru acetylenu
38. P. Polimeryzacja acetylenu
39. Ćw. Badanie nienasyconego charakteru kauczuku
40. Ćw. Termiczny rozkład kauczuku

V. Alkohole

A) Otrzymywanie alkoholi
41. P. Synteza alkoholu etylowego z etylenu i pary wodnej

B) Właściwości alkoholi jednowodorotlenowych
42. Ćw. Badanie rozpuszczalności i innych cech alkoholi
43. P. Badanie temperatury wrzenia alkoholi
44. P. Badanie produktów spalania alkoholi
45. P. Reakcja alkoholu metylowego z sodem metalicznym
46. P. Reakcja alkoholu metylowego z chlorowodorem
47. P. Działanie tlenu atomowego na alkohol etylowy
48. P. Otrzymywanie bromku etylu
49. P. Wykrywanie obecności alkoholu etylowego w winie lub piwie

C) Zastosowanie alkoholi
50. P. Otrzymywanie jodyny
51. P. Otrzymywanie lakieru spirytusowego
52. P. Otrzymywanie wody kwiatowej

D) Gliceryna
53. Ćw. Rozpuszczalność gliceryny w wodzie
54. P. Spalanie gliceryny
55. Ćw. Reakcja gliceryny z sodem metalicznym
56. Ćw. Reakcja gliceryny z wodorotlenkiem miedziowym
57. P. Odwadnianie gliceryny

VI. Aldehydy i ketony

A) Otrzymywanie aldehydów
58. Ćw. Utlenianie alkoholu metylowego tlenkiem miedziowym
59. P. Utlenianie alkoholu metylowego tlenem powietrza w obecności katalizatora miedziowego
60. P. Otrzymywanie aldehydu octowego

B) Właściwości aldehydów
61. P. Spalanie aldehydu mrówkowego
62. Ćw. Redukujące właściwości aldehydu mrówkowego
63. Ćw. Działanie formaliny na białko
64. P. Polimeryzacja aldehydu mrówkowego i depolimeryzacja otrzymanego produktu
65. Ćw. Zastosowanie aldehydu mrówkowego

C) Aceton
66. P. Otrzymywanie acetonu z octanu wapniowego
67. P. Badanie właściwości acetonu

VII. Kwasy organiczne i ich sole

A) Kwas mrówkowy
68. Ćw. Utlenianie formaldehydu do kwasu mrówkowego
69. P. Rozkład kwasu mrówkowego na tlenek węgla i wodę
70. Ćw. Badanie właściwości kwasu mrówkowego

B) Kwas octowy
71. P. Utlenianie alkoholu etylowego do kwasu octowego
72. P. Otrzymywanie kwasu octowego z octanu sodowego
73. Ćw. Hydroliza octanu sodowego

C) Wyższe kwasy tłuszczowe
74. P. Reakcja kwasu stearynowego z metalicznym sodem
75. P. Reakcja kwasu stearynowego z tlenkiem miedziowym
76. Ćw. Zobojętnianie stearyny
77. Ćw. Reakcja kwasu olejowego z wodą bromową
78. Ćw. Badanie właściwości wodnego roztworu mydła fenoloftaleiną
79. Ćw. Reakcja wodnego roztworu mydła z solami wapniowymi

VIII. Estry i tłuszcze

A) Estry
80. P. Wykrywanie wody w produktach reakcji estryfikacji
81. P. Otrzymywanie estrów z chlorowcopochodnych i soli kwasów organicznych
82. P. Hydroliza octanu etylowego

B) Tłuszcze
83. P. Badanie rozpuszczalności tłuszczów
84. P. Ekstrakcja tłuszczu z ziaren słonecznika
85. Ćw. Reakcja oleju jadalnego z wodą bromową
86. P. Otrzymywanie mydła sodowego
87. Otrzymywanie pokostu z oleju lnianego

IX. Węglowodany

A) Cukry proste
88. Ćw. Badanie właściwości glikozy

B) Wielocukry
89. Ćw. Badanie właściwości sacharozy
90. Ćw. Wykrywanie laktozy w mleku
91. Ćw. Wykrywanie skrobi
92. Ćw. Hydroliza skrobi
93. P. Hydroliza celulozy
94. P. Nitrowanie celulozy i doświadczenia z nitrocelulozą
95. P. Otrzymywanie folii z acetylocelulozy
96. P. Rozpuszczanie celulozy w odczynniku Schweitzera i otrzymywanie jedwabiu "miedziowego"
97. Ćw. Identyfikacja i badanie właściwości celofanu, celuloidu, kolodium oraz jedwabiu sztucznego

X. Aminy, aminokwasy i białka

A) Aminy
98. Ćw. Otrzymywanie dwu- i trójmetyloaminy z sosu śledziowego oraz badanie ich właściwości
B) Mocznik
99. Ćw. Badanie właściwości mocznika
100. Ćw. Otrzymywanie sztucznego tworzywa z mocznika i formaliny

C) Aminokwasy
101. Ćw. Badanie właściwości glicyny (glikokolu)

D) Białka
102. Ćw. Wykrywanie azotu i siarki w białku
103. Ćw. Badanie rozpuszczalności białek
104. P. Przechodzenie promieni świetlnych przez roztwory białek
105. Ćw. Koagulacja odwracalna i peptyzacja białka
106. Ćw. Otrzymywanie kazeiny
107. Ćw. Denaturacja białka
108. Ćw. Ścinanie białka solami metali ciężkich
109. Ćw. Właściwości amfoteryczne białek
110. Ćw. Reakcje charakterystyczne dla białek

XI. Związki aromatyczne

A) Benzen i jego homologi
111. P. Rozkładowa destylacja węgla
112. P. Otrzymywanie benzenu przez polimeryzację acetylenu
113. P. Otrzymywanie benzenu przez odwodornienie cykloheksanu nad siarką
114. P. Badanie właściwości benzenu
115. P. Bromowanie benzenu
116. P. Utlenianie toluenu

B) Naftalen i antracen
117. P. Właściwości naftalenu
118. P. Utlenianie antracenu

C) Anilina
119. Ćw. Redukcja nitrobenzenu do aniliny
120. Ćw. Badanie właściwości aniliny

D) Fenol
121. P. Badanie właściwości fenolu
122. P. Otrzymywanie bakelitu z fenolu i formaliny

E) Kwasy aromatyczne
123. P. Utlenianie aldehydu benzoesowego do kwasu benzoesowego
124. Ćw. Badanie właściwości kwasu benzoesowego
125. Ćw. Utlenianie kwasu benzoesowego do kwasu salicylowego
126. Ćw. Badanie właściwości kwasu salicylowego
127. Ćw. Hydroliza aspiryny

♦ Spis literatury

Zapraszamy do udziału w licytacji!

---

Zdjęcia: