I. PRAWO PRACY

1. Źródła prawa pracy • Podstawowe zasady prawa pracy 9

2. Stosunek pracy 9

Umowa o pracę 10
Zmiany istniejącego stosunku pracy 10

3. Podstawowe obowiązki pracownika 11
4. Regulamin pracy 11

5. Zasady wynagradzania 12

Regulamin wynagradzania 12
Wynagrodzenie za pracę 12
Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy 13

6. Czas pracy • Udzielanie zwolnień od pracy • Urlopy pracownicze .. 13

Normy i ogólny wymiar czasu pracy • Systemy i rozkłady czasu pracy 13
Okresy odpoczynku 15
Praca w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz w nie
dziele i święta 15
Udzielanie zwolnień od pracy 17
Urlopy wypoczynkowe 18
Urlopy bezpłatne 19

7. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 19


II. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY • PODSTAWOWE POJĘCIA

8. Obowiązki pracodawcy z dziedziny bhp 20

9. Zarządzanie bezpieczeństwem 21

Model zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 21
TQM — filozofia zarządzania 21
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 22
Wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 24
Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy 26

10. Ryzyko zawodowe, jego analiza i ocena 27

Ocena ryzyka zawodowego (wg PN-N-18002:2000) 29
Metody analizy zagrożeń i szacowania ryzyka 31

11. Obowiązki i uprawnienia pracowników z dziedziny bhp 33

12. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy 34

Obiekt budowlany 34
Barwy i znaki bezpieczeństwa 34
Środowisko pracy i jego czynniki 35
Pomieszczenia pracy 35
Stanowisko pracy • Instrukcja stanowiskowa 36

13. Ochrona przeciwpożarowa 36

Postanowienia ogólne 36
Określenie pożaru • Sprzęt pożarniczy 36
Zwalczanie pożarów • Obowiązki pracowników 37
Użytkowanie sprzętu gaśniczego 37

14. Procesy pracy oraz materiały szczególnie szkodliwe dla zdrowia .. 37

Zasady ogólne 37
Prace szczególnie niebezpieczne 38
Prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej 39
Prace, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie
osoby 40
Prace na wysokości 40
Substancje chemiczne i inne czynniki niebezpieczne 41
Substancje i czynniki rakotwórcze lub mutagenne 41

15. Maszyny i inne urządzenia techniczne oraz narzędzia pracy 42

16. Praca przy monitorach ekranowych 46

Uwagi ogólne 46
Minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe 46
Uciążliwości pracy na stanowisku komputerowym 49
Obciążenia wzroku 49
Obciążenia psychiczne 49
Obciążenia mięśniowo-szkieletowe 49

17. Szkolenia ogólne z zakresu bhp 50

Przepisy ogólne 50
Szkolenia wstępne 51
Szkolenia okresowe 52

18. Kwalifikacje dodatkowe 53

Obsługa wózków jezdniowych 53
Eksploatacja urządzeń elektroenergetycznych 53
Obsługa urządzeń poddozorowych 54
Przewóz towarów niebezpiecznych 55

19. Profilaktyczna ochrona zdrowia — zakres badań lekarskich 55

Pojęcia podstawowe 55
Czynniki szkodliwe dla zdrowia 56
Badania lekarskie 56
Pomieszczenia higienicznosanitarne 57
Posiłki i napoje profilaktyczne 58

20. Środki ochrony • Odzież i obuwie robocze 58

Zagrożenie 58
Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej • Odzież i obuwie robocze 58
Ochrona przed hałasem 59

21. Zatrudnianie kobiet i młodocianych 60
Ochrona pracy kobiet 60
Zatrudnianie młodocianych 62

22. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy • Konsultacje w zakresie bhp oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy 63

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy 63
Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 64
Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy 64

23. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe • Postępowanie powypadkowe, odszkodowania 65

Przepisy ogólne 65
Obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy 66
Pierwsza pomoc przedmedyczna 67
Łańcuch przeżycia 67
Postępowanie na miejscu wypadku • Kolejność czynności ratunkowych 68
Postępowanie w razie wypadku przy pracy 70
Wypadki w drodze do pracy lub z pracy 71
Choroby zawodowe 71
Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, oraz wypadków w drodze do pracy i z pracy 72


III. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNIKA • ROZWIĄZYWANIE STOSUNKU PRACY • ORGANY NADZORU

24. Odpowiedzialność porządkowa 73

25. Odpowiedzialność materialna 73

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy 73
Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi 74

26. Odpowiedzialność karna 74

Zasady odpowiedzialności karnej 74
Formy popełnienia przestępstwa oraz kary i inne środki karne za jego popełnienie 74
Objaśnienie niektórych wyrażeń ustawowych 75

27. Odpowiedzialność wykroczeniowa 76

Zasady odpowiedzialności 76
Kary i środki karne za popełnione wykroczenia 76

28. Rozwiązywanie stosunku pracy 77

Sposoby rozwiązywania stosunku pracy 77
Świadectwo pracy 78

29. Organy nadzoru 79

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) 79
Administracja architektoniczno-budowlana i nadzór budowlany .... 81
Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) 81
Państwowa Straż Pożarna (PSP) 83
Urząd Dozoru Technicznego (UDT) 84
Społeczna inspekcja pracy (SIP) 85