WSTĘP
Czytelnikowi polskiemu (ale nie tylko) nioże się wydać przesadą poświęcenie aż tak obszernego studium zjawisku z pozoru niemal marginesowemu na tle innych ważnych problemów literatury porównawczej występujących w naszym Oświeceniu. Renesans badań nad XVIII wiekiem we Francji i stosunkowo mała ich znajomość w Polsce skłaniają jednak do zajęcia się pisarzem, którego obecność w naszej kulturze jest faktem bezspornym.
Jean-Franoois Marmontel (1[zasłonięte]723-17), literat niezwykle ceniony za życia, tłumaczony na liczne języki europejskie, uważany za ucznia VoltaireJa i porte-parole wykwintnych salonów Paryża, stał się postacią niemal zapomnianą już w początku lat trzydziestych XIX wieku. Specjaliści wiedzą co prawda, że ów ,.filozof odegrał pewną rolę w okresie walk ' autorem w miarę nowatorskiej estetyki, do^-l dziesięciolecia przyniosły, dzięki grupie mir::-mont - Ferrand, poważne prace pozwalające go działalności1.
Na liście ,,marmontielisjtóiw;! (jaik siebie 2 znalazło się także nazwisko angielskiego ran wieka, który od dawna penetruje nieznane dotąd obszary biografii pisarza, bada jego recepcję we Francji 1 za granicą, oraz ogłasza obok licznych studiów i przyczynków, krytyczne wydania bardziej znaczących pism i korespondencji2.
Marmontel dzisiaj czytany wywołuje uczucia, jakich na pewno nie przewidywał obdarzając francuską publiczność literaturą dostępną dla wszystkich, a przecież wykwintną, posłuszną regułom dobrego smaku i wymaganiom logiki. Siedemnaście tomów Dzieł wszystkich (Oeuvres completes) wydanych tuż przed re-
o tolerancję i był -^^ ostatnie .-_y z Cler-szą ocenę je-
^ . j naswali) . Jołina Ren-
ro
Tytuł:
Francuskie wzorce polskich Oświeconych
STUDIUM O RECEPCJI J. F. MARMONTELA
w XVIII w.
Autor: Ewa Rzadkowska
Wydawnictwo i rok wydania: Warszawa 1989 Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Wyd. I
1000 + 150 egz.
Stan: -bdb
Oprawa: miekka
Ilość stron: 340 str.
Format: 14,5x20 cm
Ilustracje: ----
Spis treści:
SPIS TREŚCI
Wstęp
Część I. Marmontel w Oświeceniu francuskim
Rozdział I. Modele i systemy ...........
Ukazanie rozwoju myśli Marmontela na tle systemu „myśli klasycznej11 i jego dążność do znalezienia niezawodnej metody dającej klucz do poznania świata i literatury (Marmontel wprzężony w układy anclen re-gimeyu — poszukiwanie złotego środka — znalezienie alibi w Logice Port-Royal - niekonsekwencje i trudności)
Rozdział II. Tradycja i nowatorstwo w poetykach Marmontela (Od
Poetyki francuskiej do Elementóto literatury)
Znaczenie układu haseł; Marmontel contra Boileau — pozory i nawrót do ortodoksyjnego kierunku w estetyce — wpływy Diderota i rozbrat z jego teoriami
Rozdział III. „Conte morał11 — mentorstwo czy żart salonowy?
Powiastka we Francji w XVIII w., jej źródła; probierń i1;ezeroSci ; szczęścia w „conte morał11 Marmontela; dwuznaczność pc r; i! i V:ych: ich schematy oraz technika narracyjna
Rozdział IV. Od powieści politycznej do filozof! ~::; -ej ^behf-ai^e,
les Incas)
i. Działalność dziennikarska Marmontóla i zwrot ku powieści . 2i. Belizariusz — powieść polityczna .........
Przyczyny upadku Bizancjum, aluzje do współczesności, problem tolerancji, batalia o wydanie powieści
S. Nowe możliwości prozy: Inkasy
Potępienie podboju Ameryki Południowej jako kontynuacja tez XV rozdziału Belizariusza; nowoczesne techniki pisarskie powieści i ich niedoskonałość
Rozdział V. W stronę leikkiej Muzy (dziela lat 1[zasłonięte]769-17) ...
Muzyczne zainteresowania Marmontela; powołanie librecisty i wybór muzyki włoskiej; udział bierny i czynny w dwóch bataliach muzycznych (spór ,,buffonistówM i rozgrywki między Piccinim i Gluokiem). Działalność literacka ostatnich lat przed rewolucją 1789 r.
16
33
m
100
121
339
Część II. Marmontel w Oświeceniu polskim
Rozdział VI. Obecność zapomnianego p^arz-a w polskiej kulturze . 138
1. Fakty . ................. 139
Ankiety biblioteczne: miejsce Msrmontela wśród innych pisarzy francuskich tego okresu
i2. Wymowa świadectw ,,..... 1 ..... ISG Marmontel w polskiej prasie, korespondencjach prywatnych, broszurach itp.
3. Tłumacze, naśladowcy, wydawcy Marmontela ...... 168
K. Węgierski, S. Kłokocki, S. Kuszewski, T. Wolicki, I. Bykowski, J. Rogaliński, A. Naruszewicz, M. Szczeniowska, T. Glińska, K. Czer-mińska
Rozdział VII. Różnorodność i wielość oddziaływań Marmontela . . 207 Funkcje estetyczne i moralizatorskie dzieł Marmontela
Rozdział VIII. Znaki zapytania i hipotezy 2flQ
Posłowie . . . . . .. . . . . . ... . . . . . 303
Aneksy . . ..... . . . . 3.06
Kronika życia i twórczości Marmontela, ankiety bibliotecznych zestawień, teksty oryginalne lub tłumaczone
Indeks nazwisk 328
Streszczenie (w języku francuskiim) . . . . . . . . . 337
Strona o mnie
Moje aukcje (książki o zbliżonej tematyce. Kliknij.)
Uwaga! Na zdjęciach wokół liter możliwe charakterystyczne zniekształcenia - wynikają z konieczności kompresji zdjęć. W rzeczywistości zniekształcenia nie występują. Możliwe też błędy w opisie - z powodu niedoskonałości odczytu OCR, za co przepraszam.
