|
Danaidy. Utwory ostatnie ,
Pawlikowska-Jasnorzewska Maria
Małgorzata Baranowska2[zasłonięte]003-09,
ostatnia aktualizacja 2[zasłonięte]003-09
19:48
Czytelnik
Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ma niejasną nadzieję, że z
papierów archiwalnych wyłonią się jeszcze jakieś jej utwory,
nadając naszej rzeczywistości nowy blask. I tak się dzieje.
Dostajemy telegramy z tamtego świata i z tamtej ziemi - z
emigracji.
Mimo że
chwilami rozpoznajemy znajome motyle barwy, to jednak są to
telegramy rozpaczy i tęsknoty. Oto fragment znaleziony w
papierach w Muzeum Literatury i opublikowany w zbiorku
"Danaidy. Utwory ostatnie" (opracowanie Tadeusza
Januszewskiego):
Kiedy
wrócimy?
REKLAMY
GOOGLE
Pоznаj
dаtę śmierci.
Sprawdź
kiеdу umrzеsz. Życie niе jеst
wieczne.
poznajdate.com/smierc.html
Poznaj
datę śmierci.
Życie nie
trwa wiecznie Sprawdź kiedy
umrzesz.
trafikus.com/zycie/
Maria
Rodziewiczówna
Dobra
literatura dla wymagających. Maria Rodziewiczówna w
Merlin.pl
Merlin.pl
Czy tego
lata,
Czy nawet
jutro,
Lecz już
zza świata?
To tylko
urywki, ale pojawiają się charakterystyczne rytmy, a nawet
całościowe wizje. Oto świat, w którym niszczycielska siła
wojny zwraca naturze - odwiecznej władczyni - to, co człowiek
jej wydarł i przemienił w kulturę. "Notatnik poetycki": "I oto
moje nowe credo: wbrew woli odzyskałam dawno zapomnianą
ojczyznę - naturę".
Niech
żyją papiery po poetach! Te są podobno trudne do odczytania -
wiele skreśleń, poprawek. Opracowującemu wydają się bezładne,
co podsumowuje: "Główną przyczynę upatruję w ogólnym stylu
życia i pisania: kobiecym, kapryśnym, fantazyjnym, dalekim od
planowo i systematycznie zorganizowanego warsztatu zawodowych
literatów". Prosilibyśmy o adres takiego zawodowego literata!
Domyślamy się, że mężczyzny. My się już zorientujemy, czy ze
względu na jego ogólny styl życia i zawodowstwo nie polecić go
do którejś szkoły pisania. Nie będziemy też klepać go po
plecach - nie dlatego, że nie jest ani kobietą, ani wielką
poetką, tylko dlatego, że nikogo nie klepiemy.
Byłoby
też dobrze, gdyby Januszewski wymienił wśród innych pierwsze
popaździernikowe wydanie czytelnikowskie: "Poezje" (1958),
zebrała Matylda Wiśniewska.
To już
trzeci zbiór ostatnich utworów poetki. Może będą następne.
Oby!
Maria
Pawlikowska-Jasnorzewska "Danaidy. Utwory ostatnie",
wydawnictwo Czytelnik, Warszawa
2003
Maria
Pawlikowska-Jasnorzewska (de domo Kossak, primo voto Bzowska)
urodziła się 24 listopada 1891 roku w Krakowie. Jej ojcem był
Wojciech, a dziadkiem – Juliusz Kossak. Siostrą Marii była
pisarka satyryczna Magdalena Samozwaniec, autorka znanej
parodii Trędowatej pt. Na ustach grzechu. Powieść z życia
wyższych sfer towarzyskich (1922) oraz książki o sławnej
siostrze – Zalotnica niebieska (1973, wyd. pośmiertne).
Odebrała
staranną edukację domową, samodzielnie studiowała
przyrodoznawstwo, filozofię i literaturę. Przez pewien czas
uczęszczała jako wolna słuchaczka na krakowską ASP. Obracała
się w kręgach tzw. high life’u, wśród jej znajomych byli
między innymi Morstinowie, Pawlikowscy, przyjaźniła się także
z Witkacym, z którym wspólnie napisała komedię Koniec świata
(niestety nie dotrwała do naszych czasów). Jej pierwszym mężem
był oficer austriacki, Władysław Bzowski, z którym rozwiodła
się, by poślubić Jana Pawlikowskiego, syna jednego z
pierwszych polskich taterników, a trzecim – oficer lotnictwa,
Jerzy Stefan Jasnorzewski. Z uwagi na koligacje rodzinne,
Maria wiele podróżowała. Była między innymi we Włoszech, w
Rumunii, Turcji i Afryce. We wrześniu 1939 roku wraz z trzecim
mężem opuściła Polskę i przebywała najpierw we Francji, a
potem w Anglii. Cierpiała na nieuleczalną chorobę, na skutek
której ostatnie miesiące życia spędziła w szpitalu.
Zmarła na
raka 9 lipca 1945 r. w
Manchesterze.
Debiutowała poetycko tomem Niebieskie
migdały w 1922 roku. Do wybuchu wojny wydała dwanaście
kolejnych tomików, spośród których najbardziej znane są Różowa
magia (1924) oraz Pocałunki (1926). Oprócz twórczości
poetyckiej w jej dorobku znajdują się także dramaty, m.in.
Mrówki (wyst. 1936), Baba-Dziwo (wyst. 1938), z których tylko
kilka ukazało się na scenie, a także proza poetycka –
Szkicownik poetycki (1939)
. | 
