MAGIA FUNKCJE STRUKTURA SYSTEM MAGII CZARY 1986

19-01-2012, 21:47
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Aktualna cena: 50 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 2036023021

Miejscowość Kraków

Koniec: 13-01-2012, 20:30

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: miękka
Rok wydania (xxxx): 1986
Język: polski
Forma: tekst jednolity

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
SERIA ETNOGRAFIA NR 11
Michał Buchowski
MAGIA
Jej funkcje i struktura

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W DOLNEJ CZĘŚCI AUKCJI (CZASAMI TRZEBA WYKAZAĆ SIĘ CIERPLIWOŚCIĄ W OCZEKIWANIU NA ICH DOGRANIE)

AUTOR -
MICHAŁ BUKOWSKI

WYDAWNICTWO, WYDANIE, NAKŁAD -
WYDAWNICTWO - UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA, POZNAŃ 1986
WYDANIE - 1
NAKŁAD - 4800 + 200 EGZ.

STAN KSIĄŻKI -
BARDZO DOBRY MINUS JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).

RODZAJ OPRAWY -
ORYGINALNA, MIĘKKA

ILOŚĆ STRON, WYMIARY, WAGA -
ILOŚĆ STRON - 144
WYMIARY - 24 x 17 x 0,9 CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - 0,221 KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)

ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
NIE ZAWIERA

KOSZT WYSYŁKI -
8 ZŁ - KOSZT UNIWERSALNY, NIEZALEŻNY OD ILOŚCI I WAGI, DOTYCZY PRZESYŁKI PRIORYTETOWEJ NA TERENIE POLSKI.

ZGADZAM SIĘ WYSŁAĆ PRZEDMIOT ZA GRANICĘ. KOSZT WYSYŁKI W TAKIM PRZYPADKU, USTALA SIĘ INDYWIDUALNIE WEDŁUG CENNIKA POCZTY POLSKIEJ I JEST ZALEŻNY OD WAGI PRZEDMIOTU. (PREFEROWANYM JĘZYKIEM KONTAKTU POZA OCZYWIŚCIE POLSKIM JEST ANGIELSKI, MOŻNA OCZYWIŚCIE PRÓBOWAĆ KONTAKTU W SWOIM JĘZYKU NATYWNYM.)

I AGREE to SEND ITEMS ABROAD. The COST of DISPATCHING In SUCH CASE, IS ESTABLISH ACCORDING TO PRICE-LIST of POLISH POST OFFICE SEVERALLY And it IS DEPENDENT FROM WEIGHT of OBJECT. ( The PREFERRED LANGUAGE of CONTACT WITHOUT MENTIONING POLISH IS ENGLISH, BUT YOU CAN OBVIOUSLY TRY TO CONTACT ME IN YOUR NATIVE LANGUAGE.)

DODATKOWE INFORMACJE - W PRZYPADKU UŻYWANIA PRZEGLĄDARKI FIREFOX MOŻE WYSTĄPIĆ BŁĄD W POSTACI BRAKU CZĘŚCI TEKSTU LUB ZDJĘĆ, NIESTETY NARAZIE JEDYNYM ROZWIĄZANIEM JAKIE MOGĘ ZAPROPONOWAĆ TO UŻYCIE INTERNET EXPLORERA LUB WYSZUKIWARKI "OPERA", Z GÓRY PRZEPRASZAM ZA NIEDOGODNOŚCI.
PRZY OKAZJI PRZYPOMINAM O KOMBINACJI KLAWISZY CTRL+F (PRZYTRZYMAJ CTRL I JEDNOCZEŚNIE NACIŚNIJ F), PO NACIŚNIĘCIU KTÓREJ Z ŁATWOŚCIĄ ZNAJDZIESZ INTERESUJĄCE CIĘ SŁOWO O ILE TAKOWE WYSTĘPUJE W TEKŚCIE WYŚWIETLANEJ WŁAŚNIE STRONY.

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS -

UNIWERSYTET
IM. ADAMA MICKIEWICZA
W POZNANIU
SERIA ETNOGRAFIA NR 11
Michał Buchowski
Jej funkcje i struktura
POZNAŃ 1986

Okładkę projektował: Piotr Sikorski
Redaktor: Ewa Bosacka
Redaktor techniczny: Michał Łyssowski

WSTĘP

W powszechnym odczuciu słowo „magia" wywołuje najczęściej skojarzenia z tajemniczą sztuką mistrzów iluzjonistyki, z nieprawdopodobnymi i niewytłumaczalnymi „na zdrowy rozum" zjawiskami, przywodzi na myśl dreszczyk emocji albo nadzwyczajny urok - towarzyszące percepcji odpowiednich zjawisk czy określonych ich dziedzin (jakże częste są zwroty w rodzaju^ „magia muzyki"). Z drugiej zaś strony znane są dość ogólnie przypadki reliktowych zachowań magicznych w postaci rutynowych już raczej gestów chwytania się za guzik na widok kominiarza czy pukania w nie malowane drewno. Każdy „rozsądnie myślący" uzna je za „zabobon", w który wierzyli nasi „nieoświeceni przodkowie", lub co najwyżej współcześni nam „dzicy". Wspomnienie magii budzi więc zazwyczaj uśmieszek politowania, a pisanie o niej możliwe jest - według tych sądów - tylko w duchu sensacyjnych bądź obyczajowych powiastek.
Z odmiennym traktowaniem problematyki magii spotykamy się natomiast w naukach humanistycznych zajmujących się kulturowym aspektem działalności ludzkiej: produkcyjnej i pozaprodukcyjnej, w antropologii społecznej (terminologia brytyjska) czy kulturowej (terminologia amerykańska) oraz etnologii (etnografii). Literatura na temat magii dostarczona przez wymienione dyscypliny jest olbrzymia; składają się na nią zarówno materiały opisowe, jak i próby ich teoretycznego zinterpretowania. Jak będziemy mogli się o tym przekonać, najbardziej znaczące opracowania pochodzą z kręgów anglosaskiej antropologii kulturowej czy społecznej oraz francuskiej etnologiil. W ostatnich latach jednak daje się - moim zdaniem - zauważyć osłabienie zainteresowań tradycyjnie rozumianą magią; trudno zresztą jej problemy ograniczać do wąsko rozumianego zakresu. Rodzi się więc pytanie, czy ten swoisty regres
teoretyczny nie ma swych źródeł w sposobie ujmowania magii? Jeśli tak, to jakie elementy tych teorii wywołują takie ograniczenia? Czy pozostając w obrębie ich paradygmatów można je przekroczyć? Czy i w jaki sposób można dotychczasowe ustalenia wykorzystać dla skonstruowania nowej koncepcji praktyki magicznej i magii?
Najczęstszym stereotypem funkcjonującym w kręgach etnologicznych jest bowiem - jak się zdaje - wyobrażenie magii jako specyficznego rodzaju zachowań właściwego przede wszystkim ludom niecywilizowanym. Zachowania te, wynikłe z „irracjonalnych" przekonań na temat praw tego świata, objawiają się zazwyczaj w postaci rytualnych zabiegów i ceremonialnych zaklęć słownych. Tak rozumiana magia jest nieodłącznym elementem „kultury" społeczeństw pierwotnych albo (choć w mniejszym stopniu) warstw ludowych w obrębie narodów rozwiniętych. W każdym z tych przypadków magia stanowi jeden z charakterystycznych fenomenów, występujących w określonym typie społeczeństw, rządzących się określonymi zasadami zachowaniowymi (i niekiedy myślowymi).
Praca, którą pragnę obecnie przedstawić, w zasadzie nie akceptuje w pełni żadnego z obiegowych (potocznych i antropologicznych) wyobrażeń o magii. Magia stanowi dla mnie odrębny typ świadomości społecznej regulujący odpowiedni rodzaj praktyki społecznej. W takim ujęciu jawi się jako istotny aspekt etnologicznych i kulturo-znawczych rozważań na temat początków ludzkiej kultury, jej historycznych przekształceń, funkcji i struktury poszczególnych jej sfer. Znajomość kwestii związanych z tak pojętą magią okazuje się podstawą do zrozumienia procesów kulturowych, których podmiotami jesteśmy my sami. Rzeczone ujęcie winno pozwolić przy tym na pozytywne rozwiązanie zadanych powyżej pytań. Marginalny pozornie problem magii staje się tym samym punktem wyjścia do dalszych analiz stanowiących uszczegółowienie ogólnej teorii kultury.
W rozwijanych przeze mnie rozważaniach stawiam sobie trzy zasadnicze cele:
1. Przeprowadzenie charakterystyki teorii dotyczących magii wypracowanych na terenie antropologii i dyscyplin jej pokrewnych. Charakterystyka ta ma wyeksponować ich metodologiczne i merytoryczne oceny. W związku z tym założenia i treść tych koncepcji relacjonowane będą w zakresie niezbędnym dla spójności rozpatrywanych wątków analitycznych; znajomość kanonicznych zasad teorii etnologicznych, choć wskazana, nie jest jednak warunkiem koniecznym rozumienia tekstu. Znajdą w nim swe odzwierciedlenie i skomentowane zostaną tezy ewolucjonistów, „socjologicznej szkoły francuskiej", funkcjonalistów, strukturalistów, kognitywistów, a także rozważania socjologów, psychologów i kulturologów. O uwzględnieniu w niniejszej pracy tych właśnie kierunków badawczych zadecydowała nie tylko ranga, jaką przypisuje się im w dziejach rozważań nad magią. Zasadniczym kryterium doboru jest dla mnie możność korespondencyjnego wykorzystania zawartych w nich konstatacji w proponowanym następnie nowym ujęciu. W tym sensie w minimalnej choćby mierze odzwierciedlenie swe znalazły - rzecz prosta zinterpretowane stosownie do kontekstu prezentowanej tu teorii - ustalenia zawarte we wszystkich wymienionych koncepcjach. Określenie cech metodologicznych, przy uświadomieniu
sobie ich konsekwencji teoriopoznawczych, wskaże nam ewentualne czynniki zakreślające granice horyzontów, jakie są w stanie „objąć" te koncepcje, poza które -w związku z respektowaniem stosownych kanonów - nie potrafią one wykroczyć. Do analizy tego typu skłaniają też pewne argumenty „autonomiczne"; w refleksji nad rozwojem myśli etnologicznej odczuwa się wyraźny brak konstatacji typu metodologicznego. Proponowane uwagi są więc skromną próbą wypełnienia tej luki.
2. Zarysowanie nowej koncepcji magii i praktyki magicznej. Cel ten jest możliwy do osiągnięcia przy - tak zwanym w metodologii nauk - korespondencyjnym potraktowaniu dotychczasowego bogatego dorobku badawczego oraz akceptacji podstawowych zasad spójnego systemu teoretyczno-kulturowego, którego wyrazem jest chociażby wspomniane już pojmowanie magii jako systemu światopoglądowego. Przyjmując te założenia staram się unikać takich elementów charakterystyki magicznej praktyki i formy świadomości, które - obecne w teoriach dotychczasowych - uniemożliwiły przyjęcie innych perspektyw, reprezentowanych właśnie przez rzeczone założenia. W celu uzyskania spójności wewnętrznej należy elementy owe wyeliminować.
3. Realizacja dwóch wymienionych powyżej zadań czyni możliwym postawienie zadania trzeciego. Jest nim próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, dlaczego rzeczywistość kulturowa (ściślej objęta przez nią dziedzina magii) zaprezentowana w ramach zadania 2 jawi się etnologom w postaci scharakteryzowanej w ramach zadania 1. Bezpośrednie rozwiązanie tej kwestii implikuje analiza teoretyczno-metodologicznych założeń poszczególnych orientacji etnologicznych. Natomiast rozwiązanie bardziej gruntowne i pośrednie zarazem tkwi we fragmentarycznie tylko w tej pracy szkicowanej charakterystyce zapotrzebowań społecznych, na jakie odpowiadały lub odpowiadają wyniki badań etnologa.
Na podstawie przedłożonego szkicu zamierzeń badawczych wywnioskować można, że praca ta ma mieć charakter zarówno teoretyczno-kulturowy, jak i metodologiczny, przy czym połączenie tych aspektów tworzy wyraźnie integralną całość; opracowywana problematyka uznawana jest zaś za przedmiot eksploracji etnologicznych. Realizacji przedstawionych przed chwilą planów służyć ma także przyjęty 4ad (struktura) pracy. Kolejność poszczególnych części okazuje się niezbędna dla wyeksplikowania ustaleń dalszych partii przedsięwzięcia. Rozdział I stanowi zatem Tobę realizacji pierwszego z zaplanowanych zadań. Dwa następne rozdziały o dzieci fUnkG^ach i strukturze magii poświęcone są drugiemu ze wskazanych przed Tlą celów pracy. Sformułowanie zawartych tam konstatacji staje się możliwe tylko Z1? i przestrzeganiu wspomnianej już zasady korespondencji w stosunku do ustaleń ^chczasowych. I wreszcie wykorzystując rzeczone konstatacje można zrealizować secie ze stawianych zadań. Ograniczam się w tej mierze do kilku wniosków, które 4 stwierdzeniami z zakresu epistemologii historycznej.
sow ZCrOkl ZakfeS problemów? Przed jakimi wypada stanąć w przypadku tak komplek-
nowO ^OStawionego zagadnienia, determinuje zarazem fakt, iż przedstawiona tu
oncepcja magii jest zaledwie jej zarysem wymagającym dalszego uzupełnienia
i konkretyzacji. Z konieczności więc wiele szczegółowych pytań pozostaje nadal bez jednoznacznej odpowiedzi; szkic ten zaś stanowi pewną propozycję konstrukcji mogącej stać się podstawą do dalszych studiów. Dość oczywistym usprawiedliwieniem takiego charakteru tego przedsięwzięcia pozostaje fakt, iż trudno w jednym dziele rozwiązać wszystkie wiążące się z danym tematem kwestie.
Nadmienić jeszcze wypada, że sygnalizowaną już podstawą ukierunkowania wywodów zawartych w tej pracy jest socjopragmatyczna teoria kultury (a w kontekście metodologicznym epistemologia historyczna). Przyjęcie takiej perspektywy pozwala - w mej opinii - na uzyskanie pewnych nowych wyników interpretacyjnych w etno-kulturoznawczych badaniach magii. Odsyłając zainteresowanych do stosownej literatury (patrz Rozdz. II, przyp. 1), w której można znaleźć założenia tej teorii, w tym wstępnym komentarzu zaznaczę jedynie, iż charakteryzują ją przede wszystkim z jednej strony anty indywidualistyczne i antypsychologistyczne stanowisko w kwestii traktowania zjawisk ze sfery kultury, z drugiej zaś - postulat historyzmu (jako przeciwieństwa adaptacjonizmu) w humanistycznej interpretacji tych zjawisk, jak również teorii je opisujących. Obok kultury podstawowym jej pojęciem jest praktyka społeczna, z której ta pierwsza da się analitycznie wydzielić. Dalsze i szczegółowe tezy omawianej teorii wprowadzane będą w miarę rozwoju głównego wątku myślowego dysertacji i w zależności od potrzeby powoływania się na nie (patrz zwłaszcza Rozdz. II. I)2.
Pragnąłbym, aby wyrażone w tej pracy rozstrzygnięcia odczytywać wprawdzie jako me propozycje, lecz jednocześnie zaznaczyć muszę, iż nie zawsze ferowany wyrok oddaje w pełni stopień podzielanej przeze mnie asercji. Wrażenie apodyktyczności niektórych opinii wynika raczej ze względów natury stylistycznej niż przekonania o ich jednoznacznej i pełnej trafności.

SPIS TREŚCI

WSTĘP................................... 5
Rozdział I - METODOLOGICZNA ANALIZA DOTYCHCZASOWYCH UJĘĆ
MAGII ................................ 9
1. Z perspektywy schematów ewolucyjnych........... 9
2. Nurt rozważań socjologizujących............... 21
3. Systemy światopoglądowe w ujęciu funkcjonalnym....... 32
4. Poza antropologicznymi rygorami............... 41
a) Inspiracje psychologiczne................. 41
b) Orientacja symbolistyczna................. 45
c) Magia w kontekście teorii socjologicznych.......... 48
d) Kulturalistyczna wersja Floriana Znanieckiego........ 50
5. Strukturalne analizy myślenia pierwotnego........... 53
6. Magia w zainteresowaniach antropologów amerykańskich .... 59
Rozdział II - RYS HISTORYCZNY I FUNKCJE MAGII.......... 65
1. Założenia teoretyczne charakterystyki magii.......... 65
2. Magia pierwotna...................... 68
3. Magia profesjonalna .................... 73
4. Magia „zdegradowana"................... 88
5. Dwa modele funkcjonowania magii w społecznościach wiejskich . . 93
6. Sumaryczna charakterystyka omówionych form magii i praktyki magicznej.......................... 96
Rozdział III - SYNCHRONICZNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU MAGII. 98
1. Cechy dystynktywne systemu magicznego........... 98
2. Obecność magii...................... 107
a) Terapeuto-magia..................... 108
b) Socjo-magia....................... 109
c) Magia w przesądach................... 109
d) Magia w życiu publicznym................. 109
e) Magia w nauce ..................... 111
Rozdział IV - PRÓBA TEORETYCZNEJ INTERPRETACJI PRAKTYKI MAGICZNEJ I MAGII ORAZ POGLĄDÓW NA ICH TEMAT.......... 112
1. Kilka uwag o tradycyjnych koncepcjach magii......... 113
2. Kwestia racjonalności magii................. 119
3. Kontekst antropologicznych teorii magii w perspektywie epistemologii historycznej...................... 128
BIBLIOGRAFIA............................... 135
MAGIC - ITS FUNCTION AND STRUCTURE (Summary).......... 139

BIBLIOGRAFIA

Agassi J., Jarvie I. C, Magie and rationality again, „The British Journal of Sociology",
vol. XIV, Nr 2, 1973 (s. 236 - 265). Anisimow A., Wierzenia ludów Północy (Wybór pism), tłum. A. Wierzchowska, Warszawa
1971.
Beattie J., Other Cultures, Aims, Methods and Achieuements in Social Anthropology, London 1966.
-----,On Understanding and Ritual, w: Rationality (ed. by B. Wilson), Oxford 1970 (s. 221 - 239).
Benedict R., Religio/?, w: General Anthropology (ed. by F. Boas), New York 1939 (s. 627 -
655).
-----, Wzory kultury, (tłum. J. Prokopiuk), Warszawa 1966.
Bernal J., Nauka w dziejach, Warszawa 1957.
Boas F., The Religion of Kwakiutl, Columbia University Contributions to Anthropology,
t. X, New York 1930, II.
Bugaj R., Nauki tajemne w Polsce w dobie odrodzenia, Wrocław 1976. Bursz ta W., Implikacje metodologiczne krytyki koncepcji Claude Leoi-Straussa dla badań
etnograficznych, „Lud", t. 64, 1980 (s. 105 - 129). Bystroń J. S., Kultura ludowa, Warszawa 1936. Cannon W. B., ,,Voodoo" Death,w. W. A. Lessa andE. Z. Vogt (eds.), Reader in Compara-
tive Religion. An Anthropological Approach, New York 1979 (s. 367 - 373). Cassirer E., Philosophie der symbolischen Formen, t. II - Das mythische Dtnken, Berlin
1925.
-----, Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, (tłum. A. Staniewska), Warszawa 1977.
Coccharia G., Dzieje julklorystyki w Europie, (tłum. W. Jekiel), Warszawa 1971. Comte A., Prawo trzech stadiów, z: Systeme de politiąue positwe ou manite, t. 3 (s. 28 - 40),
(tłum. W. Bieńkowska), w: B. Skarga, Comte, Warszawa 1977 (s. 193 - 200). Durkheim E., Les for mes elementaires de la vie religieuse, Paris 1960.
-----, Philosophie et sociologie, Paris 1963.
-----, Zasady metody socjologicznej, (tłum. J. Szacki), Warszawa 1964.
Mauss M., O niektórych pierwotnych formach klasyfikacji, w: M. Mauss, Socjologia i antropologia, (tłum. M. Król), Warszawa 1973 (s. 705 - 802).
El i a de M., Traktat o historii religii, (tłum. J. Wierusz-Kowalski), Warszawa 1967. Evans-Pritchard E. E., Theories of Primitipe Religion, Oxford 1965.
-----, Witchcraft, Orać te s and Magie among the Azande, Oxford 1976.
Frazęr J. G., Złota Gałąź, (tłum. H. Krzeczkowski), Warszawa 1965. Freud S., Człowiek, religia, kultura, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa 1966.
-----, The Story of Religion, w: Classical Approaches to the Study of Religion (ed. by J. Waar-
denburg), The Hague 1973 (s. 371 - 377).
Gil les E., Introduction, to: E. E. Evans-Pritchard, Witchcraft, Oracles and Magie among the Azande, Oxford 1976 (s. VII - XXX1ID. l
Gluckman M., Social Beliefs and Inditidual Thinking in Tribal Society, w: Theory in Anthro-
pology. A Sourcebook (ed. by R. A. Manners and D. Kapłan), New York 1979 (s.
453 - 465).
Godelier M., Horizon, trajetes marxistes en anthropologie, Paris 1973. Go o de W. J., Religion among the Primitkes, Glencoe 1951. Guthrie S., A Cognitive Theory of Religion, „Current Anthropology" vol. 21, 1980, No 2
(s. 181 - 194). Horton R., African Traditional Thought and Western Science, „Africa", 1967, No 37 (s. 50-7],
155 - 187). Hubert H., Mauss M., Sacrifice: Ws Naturę and Function, London 1964.
Jahoda G., Psychologia przesądu, (tłum. J. Jedlicki), Warszawa 1971.
Jakobson R., Dwa aspekty języka i dwa typy zakłóceń afatycznych, w: Jakobson R., Halle M.,
Podstawy języka, (tłum. L. Zawadowski), Wrocław 1964 (s. 107 - 133). Jarvie I. G., Agassi J., The problem of the rationality of magie, „The British Journal of Socio-
logy", Vol. XVIII, No 1, 1967 (s. 55 - 74).
Jensen A. E., Myth and Cult among Primitwe Peoples, Chicago 1973.
Jerzak-Gierszewska T., Magia a religia w rozumieniu B. Malinowskiego, „Studia Metodologiczne" nr 21 (s. 139 - 156).
Jung C. G., On Myths and Archetypes, w: Classical Approaches to the Study of Religion (ed. by J. Waardenburg), The Hague 1973 (s. 535 - 544).
-----, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, (tłum. J. Prokopiuk), Warszawa 1981.
King J. A., The Supernatural, iVs Origin, Naturę and Etolution, 1882.
Kmita J., Z metodologicznych problemów interpretacji humanistycznej, Warszawa 1971.
-----, Homo symbolicus, w: Wartość, dzieło, sens. Szkice z filozofii kultury artystycznej (pod red.
J. Kmity), Warszawa 1975, (s. 86 - 96).
-----, Szkice z teorii poznania naukowego, Warszawa 1976.
-----, Kilka uwag na marginesie dyskusji o strukturalizmie, „Studia Metodologiczne" nr 16 (s. 123-
130).
-----O naukowo-teoretycznym ujęciu kultury symbolicznej, w: Zagadnienia przełomu antypo-
zytywistycznego w humanistyce (pod red. J. Kmity), Warszawa-Poznań 1978 (s. 59 - 84).
-----, Poznanie i kultura, Warszawa 1985.
-----, O kulturze symbolicznej, Warszawa 1982.
-----, Kultura a „obiektywne" stosunki spoleczno-ekonomiczne (maszynopis).
Kołakowski L., Filozofia pozytywistyczna. (Od Hume^a do Kola Wiedeńskiego), Warszawa 1966.
-----, Obecność mitu, Kraków 1981.
Leach E. R., Levi-Strauss, Warszawa 1973.
--, Culture and Communication, The logie by which symbols are connected, Cambridge iv
Levi-Strauss C, Myśl nieoswojona, (tłum. A. Zajączkowski), Warszawa 1969,
-----, Antropologia strukturalna, (tłum. K. Pomian), Warszawa 1970.
Levy-Bruhl L., La mentalite primitwe, Paris 1960. . ion
-----, „Primitwe Mentality" and Religion, w: Classical Approaches to the Study of Ren
(ed. by J. Waardenburg), The Hague 1973 (s. 335 - 351). Linehardt G., Belief and Knowledge, w: Theory in Anthropology. A Sourcebook (e
R. A. Manners and D. Kapłan), New York 1979, (s. 438 - 453). -
Lubbock J., The Origin of Cwilisation and the Primitwe Condition of Man, London Lyons J., Chomsky, (tłum. B. Stanosz), Warszawa 1975.
-----, Semantyka 1 (tłum. A. Weinsberg), Warszawa 1984.
Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek, Warszawa 1979.
Makarius L., The Violation of Taboo and Magical Power, w: The Realm and Extra-Human. Ideas and Action (ed. by A. Bharati), The Hague 1976 (s. 231 - 235).
Malinowski B., „Culture", w: Encyclopaedia of the Social Sciences, New York 1931.
-----, Magia, nauka i religia, w: Szkice z teorii kultury, (tłum. T. Święcicka), Warszawa 1958
(s. 389 - 466).
-----, Argonauci Zachodniego Pacyfiku, (tłum. B. Olszewska-Dyoniziak i S. Szynkiewicz),
Warszawa 1981.
Marret R. R., The Threshold of Religion, 1909.
-----, The Tabu-Mana Formuła as a Minimum Definition of Religion, w: Classical Approaches to
the Study of Religion (ed. by J. Waardenburg), The Hague 1973 (s. 258 - 273).
Mauss M., Hubert H., Zarys ogólnej teorii magii, w: M. Mauss, Socjologia i antropologia, (tłum. M. Król), Warszawa 1973 (s. 1 - 208).
Mieletyński E., Poetyka mitu, (tłum. I. Dancygier), Warszawa 1981.
Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, cz. II, z. 1, Kraków 1934.
-----, Ludy zbieracko-łowieckie, Kraków 1951.
Nadel S. F., Malinowski on Magie and Religion, w: Man and Culture. An Evaluation of the Work of Bronisław Malinowski (ed. by R. Firth), London 1963 (s. 189 - 208).
Norbeck E., Religion in Primitwe Society, New York 1961.
Pałubicka A., Przedteoretyczne postaci historyzmu, Warszawa-Poznań 1984.
Pareto V., The Mind of Society, New York 1963.
Parsons T., Introduction, to: M. Weber, The Sociology of Rełigion, London 1966.
Pauwels L., Breton G., Magicke pfibehy z dejin Francie, „Svetova Literatura", R.XXV, nr 5, 1980 (s. 120 - 141).
Pogonowski J., Semiotyczna charakterystyka języka genetycznego, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki" z. 7 (s. 53 - 62).
Popko M., Magia i wróżbiarstwo u Hetytów, Warszawa 1982.
Posern-Zielińscy M. i A., Indiańskie wierzenia i rytuały, Wrocław 1977.
Posern-Zieliński A., Rozwój i morfologia religii społeczeństwa rodowo-pleini&uiego. Kontrowersyjne założenia teorii S. A. Tokariewa, „Etnografia Polska", 1973, t. 17, z. 1 (s. 141-169).
Radcliffe-Brown A. R.5 The Andaman Isłanders, Cambridge 1933.
-----, Taboo, Cambridge 1939.
-----, Structure and Function in Primitwe Society, London 1965.
-----, Preface, to: African Połitical System, by Mayer Fortes, E. E. Evans-Pritchard, Oxford5
1970.
Radin P., The World of Primitwe Man, New York 1971.
-----, The NcUre and Substance of Religion, w: Classical Approaches to the Study of Religion
(ed. by J. Waardenburg), The Hague 1973 (s. 568 - 576).
Róheim G., Animism, Magie and Dwine King, London 1930.
-----, Magie and Schizophrenic, New York 1955.
Sitek W., Florian Znanie cki a marksizm. Epistemologie zna konceptualizacja wyjaśniania w naukach społecznych, Warszawa-Poznań 1980.
Skarga B., Comte, Warszawa 1977.
Spencer H., Ancestor Worship, w: Classical Approaches to the Study of Religion, vol. 1 (ed. by J. Waardenburg), The Hague 1973 (s. 199 - 208).
Stomma L., Magia dzisiaj - rozważania o metodzie, cz. 1, „Polska Sztuka Ludowa", t. 32, 1978, nr 3 - 4 (s. 131 - 142).
, Metoda strukturalna w etnologii, w: Metody etnologii, cz. 1 (pod red. Z. Sokolewicz),. Warszawa 1981 (s. 119 - 135).
Szacki J., Durkheim, Warszawa 1964.
-----, Historia myśli socjologicznej, t. 1-2, Warszawa 1981.
Tarko M., Zwyczaje i obrzędy narodzinowe, w: Kultura ludowa Wielkopolski, t. 3 (pod red J. Burszty), Poznań 1967 (s. 89 - 124).
Tarkowska E., Ciągłość i zmiana w socjologii francuskiej. Dwkheim, Mauss, Levi-Strauss Warszawa 1974.
Thomas W. I., Znaniecki F., Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1, Organizacja grupy pierwotnej, (tłum. M. Metelska), Warszawa 1976.
Tokariew S. A., Pierwotne formy religii i ich rozwój, (tłum. M. Nowaczyk), Warszawa 1969
Torrey E. F., Czarownicy i psychiatrzy, (tłum. H. Bartoszewski), Warszawa 1981.
Tylor E. B., Cywilizacja pierwotna, t. 1-2, (tłum. Z. A. Kowerska), Warszawa 1896- 1898.
Wasilewski S., Podróże do piekieł. Rzecz o szamańskich misteriach, Warszawa 1979.
Wax M., Religion and Magie, w: Introduction to Cultural Anthropology (ed. byj. A. Clifton) Boston 1968 (s. 225 - 242).
Wax M., and R., The Notion of Magie, „Current Anthropology", 1963, Yol. 4, No 5, (s. 495--518).
Weber M., The Sociology of Religion, London 1963.
-----, The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalisrn, London 1976.
Winkelman M., Magie; A Theoretical Reassesment, „Current Anthropology" 1982, Vol. 23, No 1 (s. 37 - 66).
Ziółkowski M., Strukturalistyczne dyrektywy metodologiczne badań nad kulturą, „Studia Metodologiczne", nr 16 (s. 101 - 113).
Znaniecki F., Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, (tłum. J. Szacki), Warszawa 1971.
Zybkovec V. F., Doreligioznaja epocha, Moskwa 1958.
-----, O cziernoj i biełoj magii, Moskwa 1965.
Życiński J., Język i metoda, Kraków 1982.

MAGIC - ITS FUNCTION AND STRUCTURE

Summary
The subject of the book has been magie understood as a form of social consciousness (culture) which controls an appropriate type of social practice. The analysis of category, understood in this specific way, starts with the assumptions of socio-pragmatic theory of culture. According to the authorłs suppositions this interpretation should make it possible to overcome the difficulties encountered by interpretations that have been presented until now. It should also make it possible to overcome the regress in the cognition of these problems which appeared in arrthropolpgical refleetions on traditionally understood magie.
The whole dissertation has been centred around three problems which are mentioned here: 1. characterization of the hitherto theories concerning magie, elaborated on the grounds of anthropology and the kin branches of science. This characterization includes both the essential content of these conceptions as well as their methodological premisses; the awareness of their -epistemological conseąuences points at the factors which delimit the boundaries of horizons, beycmd which they cannot go sińce they respect appropriate canons. In this way the theses of evolutionists have been commented (especially those of J. Frazer), "French sociological school" of E. Durkheim and his continuators: H. Hubert, M. Mauss, and L. Levy-Bruhl, ftractionalists in the version of B. Malinowski and A. R. Radcliffe-Brown, and their continuators under the leadership of E. E. Evans-Pritchard, structuralists (C. Lćvi-Strauss and E. Leach), a represen-tative of post-Boasian trend in American anthropology - E. Norbeck, cognitivists (S. Guthrie). The author also commented on psychological considerations close to ethnology, also sociological, culturological and philosophical considerations - the views of S. Freud and his followers, M. Weber, F. Znaniecki and E. Cassirer. 2. an outline of the present authorłs own conception of magie and magical practice. It was possible to achieve this aim with the correspondence treatment (as it is called in the methodology of sciences) of the scientific output of the hitherto research workers and acceptance of the principles of the coherent theoretical-cultural system that has been mentioned before. The author tried to avoid such elements of the characterization of magie which are present in the theories propounded until now and which madę it impossible to adopt other research perspectives. 3. Finding of an answer to the ąuestion: why cultural reaiity presented within the provisions of 2. appears to ethnologists in the form characterized within the provisions of 1? Therefore what is it that determined one and not the other "seeing" of the phenomenon of magie by subseąuent generations of scientists? The author confined his opinions here to some remarks from so called historical epistemology which is developed at Poznań University.
The dissertation focused on the anthropological concept of magie is at the same time theoretical-cultural and historical-methodological in its naturę. The structure of the book has also been subordinated to the above presented goals. And so Chapter I is a realization of a problem contained in 1; the next two chapters - on the history and funetions of magie and on the structure of its system - are an attempt at characterization which is postulated in 2; the realization of the last problem (3) presented in Chapter IV was only possible when the statements contained in the previous chapters of the work were used. This justifies additionally the structure of the book.
It is difficult to present in such a short book all observations and critical remarks which appeared in the course of narration and were concerned with the above raentioned conceptions of magie. These theories differ not only in the details but also in the initial paradigms assumed by their founders. Nevertheless when trying to most generally stress the basie features of the hi-therto known interpretations of magie practice and consciousness one can ascertain (providing that not all the features mentioned below refer to every conception taken account of in the book) that: 1. human consciousness is treated in an individual-psychological manner which makes it possible only to fish for individual factors of the individuals5 joming the sphere of magical consciousness and their participation in this sphere. On the other hand, it makes it impossible to take into consideration the most important factor: just this sphere itself; 2. magical activities are interpreted in an autonomous or biological-like manner which is the conseąuence of indi-vidualistic imperceptibility of their participation in social practice and consciousness; 3. hierarchy of types of practice and forms of social consciousness connected with them is perceived in a commonplace and experimental manner, exactly opposite to objective functional relation-ships; 4. referring to results of previous research is of a cumulative character; 5. interpretation of phenomena from the sphere of magie is of adaptive character, objectivizing the modern European culture; 6. the term magie itself understood not uniformly to such an extent that it hinders in great measure attempts at univocal interpretations.
Nevertheless, despite apparent contradietions among the proposed theories of magie one can perceive their specific continuity and genetic referring to the ascertainments of other schools. One can also notice concentration of research efforts on some fundamental ąuestions such as: the sources of magie (and religion), the essence of magie, mutual relations of magie, religion and "science" and the logical status of rational and mystical refleetions.
The main thesis of the book, and at the same time, an initial moment of the outline of the author5s own conceptions of magie is a statement that magie is a syncretic-cultural type of social consciousness. As such it was characteristic of primitive community for whom he whole of social practice and consciousness it was a magie tout court. That means that in thet communi-ties which are the objects of primitive consciousness one does not distinguish the spheres which are separated in modern-European perspective: technical-utilizable, syrnbolic-communicative and concerning views on life; here they oceur in complete conjunction. In such a situation per-formance of a definite practical activity is at the same time communication of a definite state of affairs and its valorization concerning views on life (sanetioning). For us the objects of culture who are so "distant" from this original state this syneretism is in principle an incomprehensible phenomenon into whose "spirit we cannot enter".
However, the above thesis is not completely devoid od empirical foundations. They are supplied by an abundant literaturę on ethnographical subjects which described facts of combining in one - usually already a ritually autonomie - act of a number of aspects of culture (e. g. the presence of hunting magie in initiation rituals) which is after all ascertained by ethnologists, although most often in an adaptive way. The indirect confirmation of such a conception of magie may also be a superstructure-base theory of family relations, developed by M. Godelier, according to which these relations are at the same time property relations of produetion, „ideo-logical," and "religious" relations.
This primitive type of magie was probably transformed into an already better known in literaturę on the subject professional type in which slowly from the practical actions (controlled by the already mentioned syneretie type of consciousness) "purely" magical activities were sub-limated by specialists-wizards who where engaged in a symbolic type of practice. The appearance of professional magie was functionally determined by the development of the whole of social practice. However, the isolation of this type of magie practice is not consistently complete. Indeed, the presence of a difference among the beliefs is noticeable here, those which in the fu-ture will create a separate technical-usable sphere and symbolic-communicative sphere, whieb
are accessible to everybody, and a sphere of beliefs accessible only to the wizard (concerning views on life) but the area of the world is not split into two different realities: earthly and super-natural. All human actions appeal to beliefs from both these fields therefore and are directed to the effect which can be defined as a practical one, and not as a supernatural one. These moments determine that like about the primitive magie we can speak about professional magie as about a syncretic-cultural type of consciousness as well.
The peculiar "universality" of magie practice and magie appears to us also when we tracę -from our modern-European perspective - the rangę of funetions performed by the wizard. He combined several funetions within one institution which we would define nowadays as: religious (that of a priest), political-legal (that of a leader and judge), medical (of a doctor), artistic (of aa artist), educational (of a teacher), scientific (of a scholar). Naturally, none of these funetions is commensurable with the ones which exist in modern societtis and this is a multifun-ctional but the only office of a wizard.
Professional magie already performed funetions characteristc for other, known to us, types of practices and consciousnesses concerning views on life. In the first place it is therefore a funetion of valorization of views on life; magie together with views on life (myths) which are handed down and which are at its "background" determined the subjective senses of activities and -which is of great importance - contains at the same time the directives defining the manner of achieving these senses; the course of this valorization thus has a systematizing form. On the other hand this is providing assumptions to the semanties of syrrrbolic-cultural communication. In conditions of separateness of the sphere connected with problems of views on life in relation to the other spheres this means that myths produced within the first one characterize beforehand the form of objective references of the appropriate products of communication; so they determine the semanties of these products (and activities). By the way this funetion is performed also in a specific way, determined by the syneretism of magie. Third and the last, what counts here is a self-regulating funetion within which magie rituals (magie practice) which emerge, are sanetioned, and a particular position of a wizard in a group.
In this way - most generally - would magie look like and magical practice in the period of its domination as a form of social consciousness. Along with the development of the whole of social practice and the appearance of the religious, and then the philosophical-secular manner of valorization it appears in the forms which the authors has called the degraded ones, assuming various, particular from the historical point of view, forms (e. g. magie in the Middle Ages and Renaissance, in traditional rural communities in this day and age). The mentioned variants of its funetioning, and what follows - transformations, also become the subject of considera-tions.
The further part of the interpretation of magie proposed in the dissertation is an attempt at synchronic characterization of the system. At the beginning the author assumed that despite the obvious oceurrrence of historical changeability of forms of magie there exist distinctive features of the magical system of beliefs, making it possible to talk about just this one and not another type of thinking (which at the same time may be described in theoretical and scientific terms).
As such a basie feature is considered - already discussed above - syncretic-cultural spe-cificity of this type of consciousness where there is a lack of dissociations of particular spheres of culture. Thereby a significant part of the previous considerations is as it were an integral part of statements included in this chapter.
Then the author thinks that the next basie feature, accompanying syneretism distinguishing mag ical activities and beliefs is the following circumstance: directival premisses of the relevant activities aie referred to the practically imperceptible values (implicite). As a matter of fact the above feature is a conseąuence of syneretism of magie, morę precisely to this that it valori-zes activities which it indicates as the means of realization of definite practical aims; such a va-
lorization would be impossible if the releveant directival premisses expressed exclusively a tech-nological knowledge contained in the common social experience and possible to achieve by every „layman". In fact we also find in the content of directives controlling magical activities apart from elements of common social experience, notions implied by the opinions - belonging from the modern-European point of view - to the sphere of culture connected with views on life, which postulate realization of senses of practically imperceptible activities or else their realiza-tion with the help of practically imperceptible means.
The discovery of the third feature distinguished in the work of magical thinking is owed in substance to structuralists. This thinking is characterized by a specific type of logie; it consits in a constant metaphorical-metonymic transformation. Metonymy constituted by the principie of coAtiguity is an excellent key to understanding this what is jn Frazer!s conception a point of departure of the so called contagious magie. Metaphor, on the other hand, finds its equivalent in a starting point of the so called homeopathic magie, what is accepted is a modified version of this thesis according to which the transformational seąuence is treated only as an order of analysis coming from a modern research worker. In the consciousness of subjects ofmagic these relations are not differentiated and coexist with each other.
When the occasion arises an argument with the semiotic-strucutral point of view reducing culture (and therefore magie) to communication is undertaken. Such a reduetion caanot be re-conciled with the fundamental thesis on the synthetic-cultural character of magie, according to which the communicative aspect merely constitutes its part. Analysis of this problem by means of example of several semiotic language universals (arbitrariness, discreteness, duaiity, produc-tivity and metalinguisticness) which are not fully applied to magie seems to be a sufficient argument for the standpoint preferred by the author. "
At the end of this chapter a sample of application of criteria (features) of magie thinking for the indication of the presence of its elements in our commonsensical thinking has been shown.
Having outlined the rudiments of the new interpretation of magie and indicated fundamental features of the hitherto theories on the subject the author could find an answer to the ąuesłion: why the phenomena of magie whose character is such as presented in the dissertation had been perceived by the research workers in such a way as shown in the first part of the book? In order to provide additional support for the proposed conclusions, to obtain still greater elarity of rea-soning and to show the possibility of corresponding reference to the ascertainments of others a detailed study on the ąuestion of rationality of magie has been conducted.
Therefore, realizing the third of the problems put forth in the introduetion the author: stated, among other things, that virtually all the hitherto theories of magie, to a smailer or greater degree, objectivized their own cultural experience. This phenomenon consists in imputing the subjects of magie their own, modern-European cultural categories, especially particular opinions which create the humanistic factor of phenomena designated by these categories. One5s own "image" of magical practice and magie in this sense was considered as an ,,objective" one, faithfully refleeting the reality. One"s own cultural experience constitutes at the same time a certain set of internalized generalizations of the common social experience - connected with participation in culture; therefore it is a systematized - at most - expression of content which funetion socially on a given topie; there had been attempts at grasping the phenomenon of magie in their net in particular. "
And so in the refleetions on magie until now dominates - in opposition to the objective -a subjective interpretation. It is a derivative of objectivizing assumptions (usually not realized), according to which European thought stands like as if outside the investigated reality, and just the images generated by this thought are considered to be objective ones. This assumption, deeply inherent in the manner of thinking of scholars, is also the reason of quite paradoxical objeeti-vization of different images. For the allegedly "objectively" studied cultural phenomena (in our case magie) - with the exclusion of supposedly "false" illusions of their objects - possess in fact
a definite, their own humanistic coefficient, characteristic.of the objects of a given culture. This factor, generated socio-subjectively, determined the objective character of these phenomena. Eli-minating it as a "false" illusion, therefore not only one5s own cultural images are objectivized but also - in a reversed like as if way - the images of the investigated cultures.
If the characterization of magie proposed in the book does not develop to the end the idea of its objective interpretation it happens mainly due to the semantic-linguistic reasons. The transition in the theoretical analysis to the level of certain scientific metalanguage, although it assumes the specificity of magie as a form consciousness will not permit, however, its fuli "understanding". The modern-European conceptual schemes cannot "copy" the synthetic character of magical thinking.

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

NIE ODWOŁUJĘ OFERT, PROSZĘ POWAŻNIE PODCHODZIĆ DO LICYTACJI