Tytuł książki:MAŁY MODELARZ MIĘSIĘCZNIK LIGI OBRONY KRAJU DLA MŁODŻY

Opis książki:

IŁ-2 „LATAJĄCY CZOŁG

O radzieckim samolocie szturmowym „1Ł-2" nie sposób mówić bez sentymentu i wzruszenia, a także bez podziwu dla konstruktora. Uwielbiany przez pilotów, znienawidzony przez hitlerowców. Samolot, o którym śpiewano pieśni, samolot bu^fu dumę i satysfakcję. Była to maszyna niezwykle skuteczna. Opowieść o niej można snuć bez końca. Inżynier Sergiusz Iljuszyn otrzymał w 1938 roku zadanie zaprojektowania samolotu szturmowego, dowództwu radzieckich* sit powietrznych chodziło o to, aby samolot odpowiadał wymaganiom nowoczesnej wojny i jednocześnie przewyższał swymi zaletami wszystkie dotychczasowe konstrukcje zarówno wiosnę jak i obce. Należało zbudować samolot wspierający armię a> jej operacjach bojowych. gadanie to bylo niezwykle trudne, ponieważ samolot miał być: po pierwsze — przystosowany do niszczenia wojska, samolotów, czołg-gów, broni maszynowej, artylerii, umocnień i różnego rodzaju bunkrów: po drugie — wszechstronnie uzbrojony (karabiny maszynowe, działka, bomby i wyrzutnie pocisków rakietowych) : po trzecie — przystosowany do walki bez osłony maszyn myśliwskich, a wifc dobrze opancerzony. Konstruktor sprostał zadaniu. Do chwili napaści hitlerowskiej na Kraj Rad wyprodukowano blisko 250 samolotów szturmowych 3)IL-2". Takie bowiem oznaczenia otrzymała maszyna Iljuszyna, kieay kierowano ją do produkcji seryjnej. Był to samolot szturmowy w wersji jednomtejscowej nazywany także myśliwcem szturmowym. Pierwsze „Iły" przybyły do pulków jeszcze przed wybuchem wojny. Po skróconym przeszkoleniu pilotów kierowano głównie na Środkowy odcinek frontu. Pierwsze loty bojowe szturmowych „Iłów" wykazały ich ogromne zalety. Przede wszystkim skutecznie działały przeciw celom na polu walki, okazały się odporne na ogień przeciwnika, a ~W przypadku nawet poważnego uszkodzenia szczęśliwie wracały na lotniska macierzyste^ W październiku 1941 roku, gdy nieprzyjaciel zbliżał się do Moskwy, zakłady budujące ,yfly" ewakuowano w głąb kraju, za Woigę. W stosunkowo krótkim czasie, przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych (zima) zakończono pomyślnie organizację zakładów. Rozpoczęto produkcję seryjną. W marcu 1942 r. wysiano na front pierwsze trzy dwumiejscowe Zgodnie z opinią Sergiusza Ittuszyna nawet najdoskonalszy sprzęt używany w małych ilościach nie może odegrać większej roli w nowoczesnej wojnie. Szczególny więc nacisk przy projektowaniu samolotu konstruktor położył na prostotę konstrukcji, ułatwiającą seryjną produkcję i możliwość masowego ich użycia w warunkach bojowych. Trudność polegała — jak stwierdzi! Iljuszyn -— wie tylko na szybkim zorganizowaniu wielkoseryjnej produkcji, ale również na ópracowaniul między innymi, nowych sposobów wykonywania skomplikowanego tla~ czonego opancerzenia samolotu. Wraz z użyciem „Iłów" dowództwo radzieckich sil powietrznych opracowalo nową taktyki ataku szturmowego. Wkrótce taktyka ta zyskała sławę jako ,£rąg śmierci". Polegała ona na przelocie do pozycji wroga z jego tylów w kierunku na wiosnę stanowiska obronne. %apewniała ona lądowanie na własnym terenie (w przypadku postrzelenia samolotu) oraz calkowite zaskoczenie wroga nie spodziewającego się ataku od tylu. Szturmowiec ,JŁ-2" —jak już wspomniano —~ w pierwszej wersji był jednomiejseowym, jednosilnikowym dolnopłatem konstrukcji mieszanej. Samolot dzielił się na dmie zasadnicze części, z których pierwsza byla przednia pancerna czeji kadłuba, druga natomiast tylna — drewniana. Przednią część kadłuba wykonano jako tłoczony w całość pancerz stalowy o zmiennych grubościach, w którym umieszczono silnik i kabinę. W przedniej swojej części pancerz odpowiednio wzmocniony stanowił jednocześnie łoże silnika, a ui czffci Środkowej powiązany na stale ze skrzydlem środkowym tworzy w ca-łolci zwarty element konstrukcyjny. Plecy pilota ubezpieczała 8-milimetrowa plyta pancerna ustawiona za fotelem. Uzbrojenie stanowiły dwa dzialka i dwa karabiny maszynowe. Dwumiejscowy ,JŁ-2" dysponował silniejszym uzbrojeniem i większą mocą silnika. Kabinę strzelca wyposażono w pojedynczy lub podwójny ciężki karabin maszynowy, Należy dodać, że istniało wiele wersji tego samolotu, przy czym każda z nich charakteryzowała się nieco innym' uzbrojeniem (karabiny maszynowe, działka, wyrzutnie pocisków, miotacze granatów, bomby}. Unowocześnione, dwumiejscowe, szturmowe „Iły" już w pierwszym okresie wejScia do działań bojowych odniosły pełny s ukces. Dziesiątkowały hitlerowskie zagony pancerne, z PO> wodzeniem rozbijały punkty oporu wroga, miażdżyły swoją siłę ogniową stanowiska nit' przyjaciela. Wprowadzone do walki o Stalin-grad walnie przyczyniły się do klęski wojsk hitlerowskich. Produkowane masowo przez liczne zakłady ~ daleko na zapleczu — sztormowe ,,11-2" walczyły zwycięsko na każdym niemal odcinku frontu •— od Leningradu po Morze Czarne. Latały w najtrudniejszych warunkach atmosferycznych, ^j/skały sobie nazwę Czarnej Śmierci" (,JSchwarzes Tod"), tym wymów niejszą, że nadaną im przez samych hitlerowców. Szczególną rolę odegrały ,,,11-2'* w walkach pod Kurshifm, gdzie jednego dnia trzy niemieckie dywizje pancerne straciły ponad 300 czołgów, Mię sposób omówić nawet ważniejszych epizodów ze zwycięskich walk sławnego radzieckiego szturmowca. W sierpniu 1944 r. powstał 3 Polski, Pułk Lotnictwa Szturmowego, ^organizowano go na bazie 611 Radzieckiego Pułką Lotnictwa-Szturmowego. Pułk ten wyposażony był w samoloty ,Jl-2". Radziecki skład osobowy tego pułku zastępowany był stopniowo Polakami. Jego załogi walczyły w rejonie Warki, War~ szawy, Jabłonny i Legionowa. Należy dodać, iż działania bojowe 3 Pułku osłaniali piloci myśliwscy z l Pułku „Warszawa". Polscy szturmowcy uczestniczyli w ofensywie zimowej, atakowali zgrupowania hitlerowskie w Poznaniu i Pile, z powodzeniem walczyli z wrogiem w rejonie %łocienca i Szczecina, wspierali walki ł armii WP o Kołobrzeg, wreszcie uczestniczyli w szturmie Berlina. Sławna droga bojowa samolotu szturmowego „II-2" dobiegała Jtotica. Stopniowo wymieniano go na nową wersję szturmowca (,Jl-10") wprowadzonego do walki pod kamee 11 wojny Światowej. Kierowano wiec' „11-2" na złom, do hut. Pułki radzieckie zaczęły otrzymywać nowocześniejszy szturmowiec Z końcem 1944 roku. W samoloty „11-2" wyposażone były 4 polskie pułki lotnictwa szturmowego (3, 6, 7 i 8). Ich stan bojowy wynosił 120 samolotów. Po wojnie samoloty pozostawały przez pewien czas na uzbrojeniu zarówno lotnictwa radzieckiego, polskiego, jak i innych państw obozu socjalistycznego. Po kilku latach zastąpiły je wspomniane już ,Jł-lQ". Te z kolei wyparły coraz bardziej nowoczesne samoloty odrzutowe. Jedyny oryginalny — me zrekonstruowany —• samolot szturmowy „11-2" możni oglądać" w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Gdy patrzymy na tego weterana- minionej wojny, aż nie chce sig wierzyć, że jest to jedyny egzemplarz na Świecie. A przecież w okresie wojny wyprodukowano 41128 „latających czolgów". TADEUSZ MALINOWSK