Nowatorska publikacja z zakresu kanonicznego prawa małżeńskiego, ukazująca istotę małżeństwa chrześcijańskiego w nauczaniu różnych autorów kościelnych zajmujących się małżeństwem. Dziś prawo kanoniczne, a szczególnie małżeńskie, znów odnajduje swoje miejsce w programach nauczania na wydziałach prawa i administracji i na wydziałach teologicznych. Naprzeciw temu zapotrzebowaniu wychodzi prezentowana książka, która swoją treścią wpisuje się w nurt publikacji podejmujących ten ważny i doniosły temat. Oryginalność monografii leży w perspektywie prawnej, w której autor prowadzi debatę polegającą na zadawaniu pytań i słuchaniu odpowiedzi poszczególnych autorów dwudziestu wieków chrześcijaństwa.
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział pierwszy
Starożytne fundamenty chrześcijańskiej doktryny małżeńskiej
I. Dziedzictwo świata antycznego
1. Wpływ prawa rzymskiego
2. Prawo rzymskie a chrześcijaństwo
II. Apostolski i patrystyczny obraz małżeństwa
1. Małżeństwo Adama i Ewy zapowiedzią Tajemnicy Chrystusa
2. Tajemnica Chrystusa w małżeństwie chrześcijańskim
3. Jedność i nierozerwalność małżeństwa
4. Świętość małżeństwa
Rozdział drugi
Istota małżeństwa we wczesnej scholastyce
I. Dziedzictwo św. Augustyna
II. Zgoda małżeńska i dopełnienie istotą małżeństwa
III. Małżeństwo wspólnotą
IV. Małżeństwo sakramentem
1. Małżeństwo początków a małżeństwo chrześcijańskie
2. Małżeństwo nieochrzczonych
3. Oddzielenie sakramentu od małżeństwa
Rozdział trzeci
Wielkie syntezy teologiczno-prawne średniowiecza
I. Św. Bonawentura i wieczysty węzeł
1. Boskie pochodzenie małżeństwa
2. Wieczysty węzeł istotą małżeństwa
3. Zgoda małżeńska i dopełnienie
4. Łaska sakramentalna
5. Nierozerwalność węzła małżeńskiego
II. Św. Albert Wielki i jedność znaku sakramentalnego
1. Potrójne ustanowienie małżeństwa
2. Istota i znaczenie małżeństwa
3. Zgoda małżeńska i dopełnienie
III. Św. Tomasz z Akwinu i jedno ciało
1. Boskie pochodzenie małżeństwa
2. Małżeństwo jako relatio ad unum
3. Natura sakramentalna małżeństwa
4. Nierozerwalność związku małżeńskiego
5. Jedność
IV. Natura sakramentalna rozumiana jako element dodatkowy w małżeństwie
Rozdział czwarty
Sobór Trydencki
I. Małżeństwo sakramentem Kościoła
II. Małżeństwo naturalne a małżeństwo chrześcijańskie
III. Rola dopełnienia
IV. Udział świętych szafarzy
V. Istotne przymioty małżeństwa in facto esse
Rozdział piąty
Sakrament małżeństwa w epoce potrydenckiej
I. Rola zjednoczenia fizycznego
II. Tajemnica Chrystusa i Kościoła pozbawiona znaczenia w małżeństwie
1. Kontraktowa natura małżeństwa
2. Sakramentalność małżeństwa
3. Naturalizacja węzła małżeńskiego
III. Kontrakt istotą małżeństwa
1. Małżeństwo instytucją naturalną
2. Kontrakt a sakrament
3. Nierozerwalność małżeństwa
IV. Wieczysty węzeł jako istota małżeństwa
1. Natura sakramentalna małżeństwa
2. Zgoda małżeńska i dopełnienie
3. Wieczysty węzeł małżeński istotą małżeństwa
4. Kontynuatorzy doktryny scholastycznej
Rozdział szósty
Sekularyzacja małżeństwa
I. Regalizm o małżeństwie
II. Jurysdykcja państwa nad małżeństwem
III. Małżeństwo cywilne
Rozdział siódmy
Doktryna kanoniczna małżeństwa leżąca bezpośrednio u podstaw Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku
I. Małżeństwo i Ciało Mistyczne Chrystusa
1. Charakter nadprzyrodzony i istota małżeństwa
2. Sakramentalność małżeństwa
3. Małżeństwo rzeczywistą relacją związku Chrystusa z Kościołem
4. Łaska sakramentu małżeństwa
II. Św. Alfons Maria Liguori o istocie małżeństwa
III. Podwójna istota małżeństwa
IV. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 roku
Rozdział ósmy
Komentatorzy Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku
I. Małżeństwo kontraktem lub instytucją
1. Koncepcja kontraktowa
2. Koncepcja instytucjonalna
II. Istota małżeństwa identyfikowana z przedmiotem kontraktu
1. Przyczyna i istota małżeństwa
2. Istota małżeństwa in fieri i przedmiot zgody małżeńskiej
3. Istota małżeństwa in facto esse
3.1. Węzeł małżeński identyfikowany z prawem do ciała
3.2. Trwałość węzła małżeńskiego
3.3. Niedoskonałości dotychczasowych rozwiązań
III. Istota małżeństwa w relacji do celów małżeństwa
1. Istota a personalistyczne cele małżeństwa
1.1. Osłabienie celu głównego
1.2. Znaczenie miłości małżeńskiej
1.3. Hierarchia celów małżeńskich
1.4. Interwencja Magisterium Kościoła
2. Rozróżnienie między istotą a celami małżeństwa
3. Dążenie do zrodzenia potomstwa istotą małżeństwa
4. Dążenie do osiągnięcia celów małżeńskich strukturą porządkową istoty
IV. Istota małżeństwa a prawo małżeńskie
1. Złożoność małżeństwa in facto esse
2. Istota węzła
Rozdział dziewiąty
Sobór Watykański II
I. Konstytucja Gaudium et spes o małżeństwie
II. Personalistyczna koncepcja małżeństwa
1. Zastąpienie pojęcia kontrakt przez przymierze
2. Głęboka wspólnota życia i miłości
III. Znaczenie miłości w małżeństwie
IV. Małżeństwo trwałym sakramentem
1. Świętość małżeństwa
2. Sacramentum permanens
V. Cele małżeństwa
Rozdział dziesiąty
Posoborowa debata na temat istoty i celów małżeństwa
I Wspólnota życia i miłości istotą małżeństwa
1. Brak znaczenia prawnego miłości w małżeństwie
2. Miłość jako element prawny małżeństwa
2.1. Wzajemna pomoc i środek przeciwko pożądliwości istotą małżeństwa
2.2. Miłość małżeńska, zrodzenie i wychowanie potomstwa wspólnym celem
małżeństwa
2.3. Miłość identyfikowana z samym małżeństwem
2.4. Istota małżeństwa rozumiana jako dążenie do jedności męskości
i kobiecości
3. Wspólnota życia identyfikowana z małżeńską miłością
3.1. Wspólnota życia a uczucie małżeńskie
3.2. Wspólnota życia i miłość życzliwości
3.3. Wspólnota życia jako istotne prawo-obowiązek
4. Jan Paweł II o miłości małżeńskiej
II. Struktura prawna małżeństwa
1. Definicja małżeństwa
2. Istota małżeństwa
3. Natura sakramentalna małżeństwa
4. Miłość małżeńska
5. Wspólnota życia i miłości
III. Przedmiot zgody małżeńskiej i istota małżeństwa
1. Ciągłość i zakres zasady konsensualnej
2. Rozróżnienie pomiędzy przedmiotem materialnym a formalnym zgody małżeńskiej
3. Odpowiedź personalistyczna
Rozdział jedenasty
Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku i Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich z 1990 roku
I. Kodeksowe sformułowania
II. Małżeńskie przymierze
1. Zgoda małżeńska
2. Charakter międzyosobowy zgody małżeńskiej
III. Wspólnota całego życia
IV. Sakramentalność małżeństwa
V. Cele małżeństwa
Rozdział dwunasty
W czym tkwi istota chrześcijańskiego małżeństwa - próba odpowiedzi
I. Zagrożenia płynące z formy kanonicznej
II. Sakramentalność ograniczona do istotnego elementu
III. Małżeństwo trwałym sakramentem od samego początku
1. Małżeństwo początków i jego odnowienie
2. Istota rozważana z punktu widzenia natury sakramentalnej małżeństwa
3. Relacja sakramentalna istotą chrześcijańskiego małżeństwa
4. Bonum sacramenti i esse małżeństwa
IV. Doktryna małżeńska encykliki Arcanum Divinae Sapientiae i adhortacji apostolskiej Familiaris consortio
1. Małżeństwo początków
2. Wyjątkowość sakramentu małżeństwa
3. Sakramentalny węzeł istotą chrześcijańskiego małżeństwa
Wnioski i zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Indeks autorów omawianych w książce
What is a Christian marriage? The essence of Christian marriage in the light of Church law (Summary)
Święta Rodzina
