Prezentowana książka dotyczy filozofii Jeana Paula Sartre’a (1[zasłonięte]905-19), Gabriela Marcela (1[zasłonięte]889-19), Edyty Stein (1[zasłonięte]891-19) i Karola Wojtyły (1[zasłonięte]879-20). Wybrani filozofowie żyją w zbliżonym czasie, który przyniósł wiele znamiennych pytań i problemów o charakterze egzystencjalnym i kulturowym, a czas drugiej wojny światowej wniósł w ich życie wiele cennych doświadczeń. Byli wybitni swoim czasie, rozpoznawalni w przestrzeni kultury, uznawani także poza Europą, nagradzani.
Wątek, który najbardziej mnie zainteresował, dotyczył człowieka w aspekcie jego osobowego spełniania się. O ile w przypadku Marcela, Stein i Wojtyły jest on bardzo wyraźny i często wyrażony wprost, o tyle w twórczości Sartre’a w takiej formie nie występuje. Sartre był tym filozofem, który stawiając trudne pytania, umieszczał egzystencję człowieka w sytuacjach nierzadko bez wyjścia, co nie oznacza, że wyjścia nie ma. Sartre zdradziłby samego siebie, gdyby takie wyjścia wskazywał komukolwiek. Trzeba ich szukać. To poszukujące nastawienie towarzyszyło mi podczas studium Sartre’a. Trwało ono podczas lektury pism pozostałych myślicieli, jednak ich propozycje były bardziej spójne i dobrze odniesione do życia, co niekiedy przybierało postać świadectwa, a nawet męczeństwa. W czterech rozdziałach prezentowanej rozprawy rozwijam zagadnienie męstwa w sposób, jaki wyznacza struktura osoby. Z tego powodu za przedmiot analizy kolejno obieram egzystencjalne i personalne kryteria męstwa, by zbadać męstwo pod kątem twórczego bycia sobą i osobą, następnie męstwo współistnienia z Drugim, a w końcu męstwo w osobowym spełnianiu się człowieka.
Wstęp 5R o z d z i a ł IEgzystencjalne i personalne kryteria męstwa 171. Wprowadzenie 172. Męstwo wobec istnienia 18Konteksty filozofii egzystencjalnej Jeana Paula Sartre’a 19Przytłaczająca oczywistość istnienia a męstwo 25Trwoga wobec przeszłości 29Męstwo transcendowania faktyczności istnienia 35Podsumowanie 403. Męstwo bycia w sytuacji 41Konteksty filozofii konkretnej Gabriela Marcela 41Osobowe uwarunkowania odwagi i męstwa 49Męstwo w osobowej aktywności człowieka 58Dusza i duch jako autonomiczny kompleks dynamiczny 61Podsumowanie 644. Męstwo jako odpowiedź na wezwanie 65Konteksty filozofii duchowej Edyty Stein 65Męstwo jako czynnik wewnętrznego formowania człowieka 73Transcendentny aspekt formowania człowieka 79Podsumowanie 835. Męstwo jako spełnianie się osoby w czynie 83Konteksty filozofii osoby Karola Wojtyły 84Męstwo jako actus personae 91Istota osobowego spełniania się człowieka w czynie 97Podsumowanie 100R o z d z i a ł IIMęstwo bycia sobą i osobą 1031. Wprowadzenie 1032. Wybór siebie w wolności 104Wolność jako motyw bycia i czynu 104Wolność jako warunek i cel czynu 106Wybór siebie w czynie 108Podsumowanie 1113. Być osobą to stawiać czoło sytuacji 112Bycie w sytuacji 113Męstwo jako siła rozporządzalności 116Pragnienie przekraczania siebie jako wyraz męstwa 121Męstwo jako pragnienie bycia 123Spełnienie się w Miłości 123Odwaga skupienia i kontemplacji 125Podsumowanie 1264. Wewnętrzna przemiana człowieka w osobę 127Relacje naturalno-przedmiotowe a odwaga 128Życie w duchu 132Relacje duchowo-podmiotowe 133„Twierdza duchowa” jako forma integracji osobowej 140Podsumowanie 1475. Osobowa struktura integracji 148Wewnętrzne źródła odwagi 148Dynamika męstwa w aspekcie miłości 152Męstwo jako czyn integrujący osobę 154Podsumowanie 156R o z d z i a ł IIIMęstwo współistnienia z Drugim 1591. Wprowadzenie 1592. Relacje z Innym jako pozytywna internalizacja i transformacja siebie 160Odwaga spojrzenia na własne i cudze Ja 160Odwaga ocalenia siebie 166Podsumowanie 1723. Odwaga bycia świadkiem jako sposób bycia wobec Drugiego 173Aksjologiczny wymiar świadectwa 174Wewnętrzne akty odwagi nadziei 178Komunikacyjne akty odwagi 182Wierność jako akt męstwa 184Męstwo jako afirmacja ojcostwa i synostwa 187Podsumowanie 1924. Bycie-wobec-Drugiego i bycie-z-Drugim drogą osobowego spełniania się człowieka 193Wczucie jako metoda identyfikacji Drugiego 193Być wobec Drugiego, by być dla siebie 198Wiara jako praktykowanie odwagi i męstwa 204Κένωσις jako mistyczny akt odwagi 210Podsumowanie 2165. Spełnianie się człowieka z Drugim i we wspólnocie osób 217Spełnianie się z Drugim 217Spełnianie się we wspólnocie osób 221Spełnianie się „wespół z innymi” 222Podsumowanie 224R o z d z i a ł IVMęstwo w osobowym spełnianiu się człowieka 2271. Wprowadzenie 2272. Istota osobowego spełniania się człowieka 230Spełnienie w Prawdzie 231Spełnienie w Dobru 238Spełnienie w Pięknie 241Podsumowanie 2453. Męstwo jako akt osoby ludzkiej 246Samorealizacja jako wyraz odwagi i męstwa 248Męstwo jako akt wolności 252Męstwo jako „czynienie osoby” 255„Reditio personae ad seipsam” 256Podsumowanie 2594. Spełnienie w Bogu 260Homo religiosus 262Bóg i człowiek w relacji mocy i męstwa 266„Pan moją mocą i pieśnią” (Wj 15, 2) 267„Boże mój, czemuś mnie opuścił” (Mt 27, 46) 268Podsumowanie 270Zakończenie 271Summary 281Bibliografia 284Indeks nazwisk 295