Autor

Jan Baszkiewicz

Tytuł

Ludwik XVI

Rok wydania

Wydawnictwo

ilustracje zdjęcia rysunki

Stron

Okładka, oprawa

Stan i inne informacje

1983

Ossolineum

tak

300

Miękka

Db, pieczątk, okłada naderwana

Opis

Ludwik XVI, Ludwik Ostatni, fr. Louis August de Bourbon (ur. 23 sierpnia 1754 w Wersalu, zm. 21 stycznia 1793 w Paryżu) - książę de Berry, następnie Delfin de Viennois, ostatecznie król Francji i Nawarry od 1774 do 1791, potem król Francuzów (Roi des Français) do 1792.

Syn Ludwika Ferdynanda Burbona i Marii Józefy Wettyn. Wnuk Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej (prawnuk króla Polski - Stanisława Leszczyńskiego), oraz króla Polski - Augusta III. Starszy brat królów: Ludwika XVIII i Karola X z dynastii Burbonów, oraz Madame Klotyldy i Madame Elżbiety. Jego żoną była Maria Antonina.

spis treści lub fragment

…o autorze książki

Jan Michał Baszkiewicz (ur. 3 stycznia 1930), prawnik, historyk, politolog, historyk idei.

W 1951 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 uzyskał stopień doktora nauk prawnych. Profesor Uniwersytetu Wrocławskiego (prorektor w latach 1[zasłonięte]965-19), Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Warszawskiego.

Od 1973 jest pracownikiem naukowym Instytutu Nauk Politycznych UW na stanowisku profesora zwyczajnego. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk: członek krajowy rzeczywisty Wydziału I - Nauk Społecznych, członek Komitetu Nauk Politycznych PAN i Komitetu Nauk Prawnych PAN. Członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od wielu lat zasiada w Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów Naukowych (Sekcja I - Nauk Humanistycznych i Społecznych).

Zajmuje się historią myśli politycznych i ruchów społecznych oraz historią instytucji politycznych. Jest wybitnym znawcą epoki Oświecenia oraz historii Francji, a w szczególności Rewolucji Francuskiej. Wspólnie z prof. Stefanem Mellerem był konsultantem historycznym filmu Danton w reżyserii Andrzeja Wajdy (1982).

 Ważniejsze publikacje  [edytuj]

Historia doktryn politycznych i prawnych (1970, wspólnie z Franciszkiem Ryszką)

Myśl polityczna wieków średnich (1970)

Historia Francji (1974)

Maksymilian Robespierre (1976)

Danton (1978)

Wolność, Równość, Własność : rewolucje burżuazyjne (1981)

Rewolucja francuska 1[zasłonięte]789-17: społeczeństwo obywatelskie (1983, wspólnie ze Stefanem Mellerem)

Ludwik XVI (1983)

Richelieu (1984)

Francuzi 1[zasłonięte]789-17: studium świadomości rewolucyjnej (1989)

Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat: mitologia i rzeczywistość rewolucji francuskiej (1993)

Henryk IV Wielki (1995)

Powszechna historia ustrojów państwowych (1998)

Władza (1999)

Francja nowożytna: szkice z historii wieków XVII-XX (2002)

Francja w Europie (2006)

Opis rozszerzony

ciekawostki

Lata panowania Ludwika XVI to czasy wielkich problemów gospodarczo-finansowych państwa. Swe rządy 20-letni król rozpoczął więc od próby reform dotyczących głównie finansów, ograniczenia podatków, regulacji cen. Spotkały się one z ostrymi zastrzeżeniami tych, którzy na proponowanych zmianach mieli stracić, więc król zmieniał ministrów skarbu przedkładających coraz to nowe koncepcje, lecz ostatecznie żadne nie zostały do końca wdrożone. Nie udało się ograniczyć wysokich apanaży arystokracji i dworu królewskiego, ani wydatków na utrzymanie wielkich armii, związanych z polityką zagraniczną.

W 1775 Francja zaangażowała się w wojnę o niepodległość kolonii północnoamerykańskich przeciwko Wielkiej Brytanii, wysyłając siedmiotysięczny wojskowy korpus ekspedycyjny i finansując zakupy broni dla powstańców. Wojna zakończyła się w 1783 r. utworzeniem nowego państwa, republiki Stanów Zjednoczonych Ameryki, a dla Francji dalszą ruiną finansów państwowych. Spotęgowały one tylko napięcia społeczne i nastroje wrogie istniejącej absolutystycznej władzy królewskiej.

Zwołanie Stanów Generalnych [edytuj]

By zaradzić kryzysowej sytuacji, Ludwik XVI zdecydował się na restytuowanie, po 175 latach, Stanów Generalnych, to jest zgromadzenia przedstawicieli trzech stanów; duchowieństwa, szlachty i mieszczaństwa; jako organu doradczego króla dla ustanowienia nadzwyczajnych podatków. Rozpoczęły one swe obrady w Wersalu w dniu 5 maja 1789 r. Od początku zaznaczyły się poważne rozbieżności między stanowiskami poszczególnych stanów. Wszyscy chcieli reform, w tym zmian podatkowych, lecz nie kosztem własnych przywilejów.

Po dwóch miesiącach formalnych obrad Stany przekształciły się w Zgromadzenie Narodowe, podkreślając w ten sposób swe ogólnonarodowe przedstawicielstwo, i rozpoczęły prace nad nową konstytucją ustrojową państwa. Prym w Zgromadzeniu wiedli przedstawiciele burżuazji, to jest bogatego mieszczaństwa, z gen. La Fayette, bohaterem niedawnej niepodległościowej wojny amerykańskiej, na czele.

Rewolucja [edytuj]

Lecz król nie chciał żadnej nowej konstytucji i zgromadził wokół Wersalu i Paryża 20 tys. wojska, najwidoczniej zamierzając rozpędzić Zgromadzenie Narodowe lub narzucić mu swą wolę; nie doszło do tego wobec wmieszania się w bieg spraw ludu paryskiego. Mianowicie w dniu 11 lipca rozpoczęły się wielkie zamieszki uliczne, powstały komitety rewolucyjne, rozpoczęło się formowanie Gwardii Narodowej i milicji sankiulockiej i jej uzbrajanie w broń uzyskaną z arsenałów paryskich. Gdy dowódca oraz obsada fortu-więzienia w Bastylii na przedmieściu Paryża stawiła tłumowi opór, nastąpiło oblężenie fortu, jego zdobycie w szturmie, a następnie całkowite zburzenie. Rozpoczęła się Wielka Rewolucja Francuska, a dzień zdobycia Bastylii, to jest 14 lipca, ustanowiony został później świętem narodowym Francji.

Po 15 lipca Ludwik XVI wycofał wojsko z Paryża, rzekomo godząc się na burżuazyjno-mieszczańskie postulaty przebudowy ustroju państwa na monarchię konstytucyjną; potajemnie ściągnął jednak do Wersalu regiment flandryjski, najwidoczniej przygotowując się do przywrócenia pełni swej władzy. Wtedy przeniesiono króla do centrum Paryża pod kontrolę rewolucyjnych władz. Ostatecznie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło we wrześniu 1791 r. nową konstytucję ustrojową, ustanawiającą we Francji monarchię konstytucyjną. Ale już w następnym roku monarchia została zlikwidowana na rzecz ustroju republikańskiego.

Upadek monarchii [edytuj]

Wyidealizowane posągi Ludwika XVI i Marii Antoniny w Bazylice Saint-Denis

W trakcie wojny z Austrią, prowadzoną od kwietnia 1792 r., rozpoczętą zresztą na wniosek króla, podjął on nieudaną ucieczkę, wraz ze swą rodziną, do Belgii. Podejrzewany w związku z tym o współpracę z dworem austriackim utracił wówczas zaufanie nawet dotąd przyjaznych mu kręgów rewolucyjnej burżuazji. Po klęskach wojsk francuskich król został więc zawieszony przez Zgromadzenie Narodowe i uwięziony w więzieniu Temple.

Proces i śmierć [edytuj]

11 stycznia 1793 w Konwencie odbył się proces Obywatela Kapeta o zdradę stanu. Obywatelem Kapetem był nazwany dawny król Francji. Nazwa ta wzięła się od Hugona Kapeta (zm. 996) - pierwszego władcy Francji z dynastii Kapetyngów. Ludwik XVI i cała dynastia Burbonów często odwoływała się do związków rodzinnych z pierwszymi władcami Francji, dlatego też gdy w okresie rewolucji zniesiono tytuły arystokratyczne zaczęto nazywać byłego króla Ludwik Kapet. Określenie Obywatel Kapet miało zaś dla republikanów wydźwięk symboliczny, ale było też ironiczne.

Obywatel Kapet został więc skazany na śmierć: 361 głosów było za, 288 głosów przeciw i 72 się wstrzymało od głosu. 21 stycznia 1793 został zgilotynowany. Po jego śmierci rojaliści ogłosili Królem Francji jego nieletniego syna - Ludwika XVII. Po restauracji Burbonów szczątki Ludwika zostały odnalezione (21 stycznia 1815) i złożone w krypcie bazyliki Saint-Denis.

Ciekawostki [edytuj]

W latach 1757-1773 wielki mistrz Połączonych Zakonów św. Łazarza z Jerozolimy i Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel, następnie przyjął tytuły protektora zakonu św. Łazarza z Jerozolimy i suwerena zakonu NMP z Góry Karmel.