AUTOREM KSIĄŻKI JEST ZYGMUNT LEŚNIODORSKI.


SPIS TREŚCI


Str.
Wstęp 1
Rozdział I. Lucjan z Samosaty jako filozof, satyryk i feljetonista.
Lucjan na tle swojej epoki. — Ogólna charakterystyka jego
twórczości pisarskiej. — Literacka forma dialogu satyrycz¬
nego. — Rozległe wpływy i zależności od rozmaitych wzo¬
rów. — Lucjan na tle epok późniejszych 3
Rozdział II. Lucjan w epoce Odrodzenia.
Filozofja Lucjana a humanizm. — Najstarsze ślady znajomo¬
ści Lucjana w Polsce. — Zapiski na marginesach starych dru¬
ków. — Najstarsze druki Lucjana w hlbljotece Jagielloń¬
skiej. — Dedykacja Konstantego Clariti przy przekładzie ła¬
cińskim Philopseudesa. — Ilustracja w Kodeksie Behema. —
Pierwsze przekłady łacińskie, drukowane w Polsce. — Astro-
logja Strusia. — Rozmowa PaHnura z Karonem, pierwsza pol¬
ska przeróbka z Lucjana. — Anonimowy przekład Kura. —
Polityczne Rozmowy zmarłych 7
Rozdział III. Echa lucjanowskie w literaturze polskiej w wieku XVII i czasach saskich.
Polskie przekłady Danieckiego (Tymon, Toksarys o przyjaźni)
i Bardzińskiego (Tragedia o podagrze). — Psyche z Lucjana,
Apulejusza, Marina, — Ilustracja Jana Ziarnki w paryskiem
wydaniu pism Lucjana. — Echa lucjanowskie w zbiorze sa¬
tyr Antoniego Ponińskiego 18
Rozdział IV. Lucjan w epoce oświecenia.
Filozofja Lucjana a hasła epoki racjonalizmu. — Lucjan a Wolter. — Lucjan w Polsce w epoce stanisławowskiej. — Przekłady polskie Minasowicza (Charon, Aukcja sekt, Roz¬mowy bóstw morskich, Pochwala muchy). — Lucjan a Kra¬sicki. — Przekłady z Lucjana, dokonane przez ks. biskupa warmińskiego (Sen, O pisaniu historji, Rozmowij). — Szkoła Lucjana przez ks. Ignacego Wlodka. — Epigramat O dostał-

StTi.
kach w Zabawach przyjemnych i pożytecznych. — Fragment
listu Amfelisy do Chryzydy w Monitorze 28
Rozdział V. Rozmowy zmarłych w literaturze polskiej XVI i XVIII wieku.
Ogólna charakterystyka lucjanowskich Rozmów. — Filozofja
w nich zawarta. — Rozmowa zmarłych w średniowieczu
i epoce humanizmu. — Klemens Janicki: O rozmaitości odzieży
u Polaków. — Solikowski: Rozmowa kruszwicka, Rozmowa
Gąski ze św. Bartłomiejem. — Anonimowa Rozmowa Lecha
z Piastem. — Rozmowy zmarłych z XVII wieku we Francji,
. i w XVIII w Polsce. — Przekłady Podoskicgo z Fenclona. —
Przekłady z rozmów francuskich, drukowane w Zabawach
przyjemnych i pożytecznych. — Rozmowy zmarłych Ignacego
Krasickiego, oryginalne i tłumaczone. — Em. Vattel: Roz¬
mowa Piotra Wielkiego i Karoła XII. — Dialog zmarłych:
Trzymalski i Gadulski. — Dmuszewski: Aktorowie na elizej¬
skich polach. — Ogiński Pola Elizejskie 46
Rozdział VI. Rozmowa zmarłych, jako popularna forma broszury politycznej w w. XVIII.
Gesprache in dem Reiche der Todten — niemieckie nekro¬
logi, pisane po śmierci Augusta Mocnego. — Niemieckie Roz¬
mowy zmarłych, związane z procesem toruńskim z roku
1725. — Rozmowy umarłych Polaków (Jan III i Jeremi "Wi-
śniowiecki, Radziejowski i Wyrtżga). — Rozmowa miedzy
Soitykiem i Garnyszem. — Rozmowa Sołtyka z Dekierlem. —
Rozmowy zmarłego Piekarskiego. — Czacki: Sześciu niebo¬
szczyków na brzegach styksowych. — Rękopiśmienne roz¬
mowy z wieku XVIII (August III i Leszczyński, August III
i August II, Jan Zamoyski i Eustachy Potocki) 61
Rozdział VII. Lucjan w epoce romantyzmu.
Przekład Szułca Rozmów bóstw morskich. — Reminiscencje z Lucjana u Juljusza Słowackiego. — Rozmowy zmarłych u Norwida (Vendóme, Fraszka «Do Henryka)), Rafael i By-ron, Plalo i Archita). — Antoni Czajkowski: Pola elizejskie . 71
Rozdział VIII. Lucjan w epoce pozytywizmu.
Lucjan a Swiętochowski. — Duchy Świętochowskiego, Alrun,
Moronowie, tło dialogów Zwiastuna. — Zależności Duchów
od Lucjana. — Hymn niemych i inne bajki. — Aspazja. —
Rozmowy zmarłych w literaturze drugiej połowy wieku
XIX. Teka Nieczui. — Rozmowy umarłych królów polskich. —
Czyściec Słowackiego 76

Str. Rozdział IX. Nowsze przekłady z Lucjana.
Przekłady Weidla, Chmiclewskiego, Rzepińskiego, Mandy-bura, Boguckicgo. — Charakterystyka przekładów Boguc-kicgo. — Dialogi lucjanowskie w Erosie na Olimpie Paran-dowskiego. — Rozprawy naukowe, poświęcone Lucjanowi
(Sinko, Mandybur, Stach, Meyer, Nowosielski) 85
Indeks ... 01


WSTĘP


Rozwój literatury polskiej pozostaje w ścisłym związku z prądami umyslowemi zachodu Europy. Polska wraz z chrztem przyjęła kulturę łacińską. A od tej chwili, poprzez średniowiecze, a potem w epoce renesansu, baroku, racjona¬lizmu, romantyzmu, literatura nasza i sztuka rozwijały się pod wyraźnym wpływem wzorów zachodnich. W piśmiennic¬twie naszem są tedy wpływy czeskie, później włoskie, francu¬skie, wreszcie niemieckie i angielskie. Były okresy, kiedy umy-słowość polska opóźniała się w stosunku do prądów umysło¬wych krajów zachodnich. Tak było w czasach ciemnoty i upadku kulturalnego i obyczajowego epoki saskiej. Lecz za¬raz później, w dobie «odrodzenia mądrości i piękna*, za cza¬sów Stanisława Augusta, zaległości te w przyspieszonem tem¬pie rozwoju starano się wyrównać. Łączność Polski z kulturą zachodu wyraża się również ściśle w przejmowaniu — po¬średnio lub bezpośrednio — wpływów z tego źródła, które było podstawą i podłożem rozwoju kultury zachodniej, to zna¬czy ze starożytności greckiej i rzymskiej. Z wpływami staro-źytnemi spotkamy się więc przedewszystkiem u polskich hu¬manistów (Janicki, Krzycki, Kochanowski, Sarbiewski), potem u klasyków i pseudoklasyków XVIII i XIX wieku (K r a-s i c k i, Naruszewicz, Kniaźnin, Koźmian, Osiński, Dmochow-scy, Feliński), u romantyków (Słowacki, Norwid), pozytywi-stów (Świętochowski, Konopnicka), wreszcie w epoce Młode] F}olski (Wyspiański, Rydel), a także w czasach najnowszych (Parandowski, Wittlin, Wierzyński, Zieliński). Zestawienia po¬równawcze pomiędzy literaturą polską a grecką i rzymską do¬starczą nam wiele materjalu do nader ciekawych studjów, szczególnie jeżeli chodzi o wpływy i zależności od najwybit¬niejszych' przedstawicieli myśli starożytnej. A więc np. natrą-

firny na wpływy Plutarcha, Cycerona, Horacego — szczegól¬nie w wieku XVI, — Anakreonta, Owidjusza i elegików rzym¬skich — w XVIII, Wergiljusza, głównie z początkiem i w pierw¬szej połowie wieku XIX-tego, Homera i tragików greckich w późniejszych czasach. W mniejszym zakresie spotkamy się z wpływami starożytnych historyków — Lrwjusza, Tacyta-filozofów — Arystotelesa, Platona, Seneki; poetów — Teo-kryta, Apulejusza, Lukana, Juwenalisa; bajkopisarzy — Ezopa i Fedrusa. A wreszcie, jeżeli chodzi o Lucjana z Samosaty, to, chociaż ten satyryk grecki należy do mniej stosunkowo znanych i wybitnych pisarzy starożytnych, jednak na ślady zainteresowania się nim w Polsce natrafimy również dość często, na co wskazuje materjal, zestawiony w niniejszem stu-djum. Echa lucjanowskie w literaturze polskiej oraz dowody znajomości jego pism w Polsce znajdziemy na długiej prze¬strzeni wieków, od pierwszego dziesiątka lat wieku XVI aż po dobę współczesną. Twórczością literacką greckiego felje-tonisty-filozofa zainteresować się można zatem i dziś. Pewne rysy jego ogólnoludzkiej salyry będą prawdopodobnie zawsze aktualne.
W studjum niniejszem zostaną również omówione ory¬ginalne polskie lub tłumaczone Rozmowy zmarłych, które w literaturze europejskiej, szczególnie w wieku XVIII, stały się popularną formą broszury politycznej lub traktatu moral¬nego. Prototypem tego gatunku literackiego ■ są bowiem lucja¬nowskie Dialogi, które w rozmaity sposób w wiekach później¬szych naśladowano i przerabiano. I chociaż zczasem później¬sze Rozmowy zmarłych daleko odbiegły od swych pierwowzo¬rów, pamiętać należy, że pierwszym, który ten gatunek lite¬racki wprowadził do piśmiennictwa, był właśnie Lucjan z Sa-mosaty.
Takich Rozmów zmarłych i w piśmiennictwie polskiem znajdziemy pewną ilość. Wiele z nich, niedrukowanych, za¬wierają rękopiśmienne zbiory polskich bibljotek. Rozmowy te dostarczyć mogą również wiele ciekawego materjału historycz¬nego i obyczajowego. Zasługiwałyby więc one, ażeby się niemi zająć, już nietylko z punktu widzenia formy literackiej, ^ale również pod kątem studjów archiwalno-historycznych.


INDEKS:


Adalberg 20 Chmielewski M. 85
Albetrandi Jan 53 Chmiclowski Piotr 89
d'Allainvall 60 Chryzypp 31
Anakreon 2, 25, 53 Cicero 2, 7, 12, 21, 41, 56
Anaksagoras 86 Ciołek Erazm 9
Antofanes 18 Clariti Const. 8, 9, 16
Apulejusz Platonik (Lucius) 2, 23, Copsius Aug. 9 : r ^
24 Corneillc 24
Archita 74 Cwikliński Ludwik 49
Aretino Piotr 54 Czacki Michał 68
Arystofanes 5, 18, 35 Czajkowski Michał 74—75
Arystoteles 2, 11, 39, 53 Czubek Jan 50, 51, (52, 69
Arystyp 31
Aurispa 13 Daniecki Jan 3, 18-22
Dante Alighieri 84
Bardziński Jan Alan 3, 22-23 Dąbkowski Mikołaj 7
Bartoszewicz Juljan 69 DemctrJLisz Faleryjski 54
Baudin^pJean 24 Dcmonaks 40
Behem (Bem) 9, 10, 16 Demokryt 26, 31
Benis Artur 8 Demostenes 5, 56
Bentkowski Feliks 24, 44, 69 Diogenes z Laerty 18, 31, 38, 53
Bernacki Ludwik 60 Dmochowski Fr. Ksawcry 1, 34, 35
Bicrnat z Lublina 15 54
Bindcr 18 Dmuszcwski Ludwik 59, 60
lioileau 52, 56
Bogucki M. K. 8, 24, 29, 31, 85, 86, Empedokłes 40
87, 88 Epiklel 7
Bogusławski Wojciech 59, 60 Epikur 31
Boy zob. Żeleński Erazm z Roterdamu 7, 10, 11, 17,
Branicki Stanisław 19 35, 54
Brodziński Kazimierz 82 ' Erazm Smld Wittembcrczyk 22
Bromirski Bartl. 7, 8 Estreicher Karol jun. 10, 13, 14, 22,
Briickner Aleks. 15 24, 53, 54, 62, 65, 67, 69, 84
Buctiner Br. 10 Estreicher Karol 9, 10
Byron Jerzy 74 Eurypides 23

Everaerts Joannes Nicolaus 32 Ezop 2, 14, 54
Fassman David 60 Fedrus 2 Feliński Alojzy 1 Fenelon Fr. 52-56 Fidjasz 74 Finkel Ludwik 62 Fontenelle B. 52 Foerster L. 7, 35 Frynichos 18
Garczyński Stefan 82 Gawroński R. 21 Goethe 74 Galileusz 54 Grabowski Michał 15 Grossck-Korycka Marja 81
Hahn "Wiktor 85
Hain Ludwik 8, 13
Heine 29
Hełm 38
Heraklit 28^31
Herburt Jan Szcz. 59
Her odo t 5
Heyll Krzysztof 12
Ilezjod 46
Homer 2, 5, 12, 30, 32, 34, 46, 54, 58
Horacy 2, 7, 41, 47, 56
v. Hutlen Ulrich 17
Jabłonowski Stan. 64 Janicki Klemens 1, 17, 49 Jerzy z Lignicy 13 Jezierski Franc. Salezy 66 Jocher 11, 22, 44, 62 Juwcnalis 2, 4, 6, 44
Kaczkowski Zygm. 82, 83 Kniaźnin Franc. 1 Kochanowski Jan 1 Kołła_taj Hugo 82

Konopnicka Marja 1, 76
Kop er a Feliks 25
Korbut Gobrjel 18, 22, 24, 25, 30, 59,
60, 62, 66, 71, 74, 83 Kotarbiński Józef 81 Kotzebue 60 Kowalski Franc. 18 Koźmian Kajetan 1 Krasicki Ign. 1, 3, 29, 31, 33-41, 44,
52, 54-58, 72 Krasiński Zygmunt 82, 84 Kraszewski Józef Ignacy 35 Krater 60 Krezek Fr. 85 Kromer Marcin 13 Królikicwicz M. J. 25 Krzycki Andrzej 1 Ksenofont 5 Kutrzeba Stanisław 62
Lelewel Joahim 82
Lenartowicz Teofil 83
Leonard Polak 9
Leśnodorski Zygm. 36, 41
Liwjusz 2
Lukan 2
Lukjos z Palraj 24
Łaski Jan 11
Łoś Jan 15
Machiayelli 83 Malczewski Antoni 82 Malinowski Mikołaj 62 Mandybur Tad. 11, 18, 35, 54, 85,
86, 87, 89 Marino(i) 23, 24 Menander 13
Menippos 4, 5, 37, 38, 39, 46 Mercier Sebastjan 60 Meyer 89
Mickiewicz Adam 26, 82, 84 Minasowicz Józef Epifain 3, 29—33 Mirjam zob. Przesmycki Moliere 56, 60

Montaigne 54 Morawski Kazimierz 13 Marsztyn Andrzej 24, 23 Mor&ztyn Stanisław 24 Muczkowski Józef 48 Mulkowski 13 Muller 60
Naruszewicz Adam 1, 25, 36, 37 Niayis Paulus 7, 8 Nehring Wład. 24 Niemcewicz Ursyn Julj. 60, 82 Norwid Cyprjan Kamil 1, 71, 72—74 Nowosielski A. 89
Ogiński Michał Kazim. 60
Orgelbrand 69
Osiński Ludwik 1
Ossoliński Józef Maks. 53
Ossjan 34
Owidjusz P. Naso 2, 32
Orzycki 8
Parandowski Jan 1, 88
l^sek J. Chr. 82
Auły 3
Pausanjasz 18
Perrault Karol 56, 59
Petrarcha Franc. 7, 8
Philcmon 13
Piłat Roman 66
Pitagoras 13, 15, 31
Platon 2, 5, 11, 35, 46, 53, 74
Plutarch 2, 5, 18, 34, 35, 52, 55
Podoski F. Ks. 53
Poi Wincenty 83
Poniński Antoni 25—27, 61
Pontano G. 17
Popiel Paweł 82
Polocki Antoni 25
Potocki Ignacy 82
Protagoras 81
Przesmycki Zenon 72, 74
Pułaski Franciszek 13, 14, 15
Pyrrhon 31

Rabelais 53 Racine 24 Rafael Santio 74 Raimuncius 8 Rembrandt 74 Rentch 29, 47, 53, 61 Richter Jean 24 Rinucci 13
Rousseau Jan Jakób 26, 29 Rydel Lucjan 1 Rzepiński Stanisław 85 Rzewuski Henryk 82
Sachs Hans 10, 17
Sadowski J. N. 59
Sapieha Jan Fryd. 25
Sarbiewski Maciej Kaz. 1, 56
Scharffenberg 13
Schcridan 60
Schnorr R. 7
Schuerer M. 12
Schradcn Joh. 17
Seneka 2, 7, 24, 41
Siebeneycher 15, 21
Siemieński Lucjan 82
Sinko Tadeusz 3, 4, 25, 26, 27, 41,
61, 71, 74, 76, 82, 89 Słowacki Juljusz 1, 32, 71—72, 83, 84 Smoleński Wlad. 66, 69 Sokrates 31, 53, 54 Solikowski Jan 'Dym. 17, 50—51 Solon 54
Soltyk Kajetan 65, 82 Sozański 64, 83 Stach Karol 89 Stanisław August 1 Staszic Stanisław 82 Struś Józef 11, 17 Swift J. 53 Szekspir 32 Szujski Józef 29 Szulc Kazimierz 3, 71
Sniadecki Jan 82 Świetochowski Aleks. 1, 76—82

świętopelk Petrus 7 Świdziński Konstatny 14
Tacyt 2
Tarnowski Stan. 64, 82, 83 Temberski Stan. 8 Teokryt 2, 32 Trembecki Stan. 60 Tucydydes 5 Turowski Stan. 62
Ujazdowski T. 14 Ungler Florjan 8, 17 Ungler Helena 8
Walewski Aut. 82 Wasilewski Zygm.. 83 Wasserburg Bud. 10 Weidel E. 3, 85 Wergiljusz 2, 12, 14, 47, 56 Wierzbowski Teodor 10 Wierzyfflski Kazimierz 1 Wietor 14

Wislocki Wład. 7, 9, 65, 68 Wiszniewski Michał 13, 18 Wittlin Jan 1 .. Wlodck Ignacy 3, 29, 41-45 Woj decho wski Konst. 58 Woronicz Jan Pawcl 82 Wójcicki Kaz. Wlad. 62 Wroclawczyk Barth. 10 Wroclawczyk Mich. 10 Wybicki Józef 60 Wyspiański Stanisław 1, 83
Vattel Era. 58
Yegius 10
Yoltaire 28—29, 53, 60
Vrtel-Wierczyński Stei 48
ZaJewski Kazimierz 60 Zaluski Józef 30, 82 Ziarnko Jan 25 Zieliński Tad. 1
Żcleński-Boy Tad. 87


WIELKOŚĆ 23,5X15,5CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY 94 STRONY.

STAN :OKŁADKA DST+/DB-,BLOK KSIĄŻKI NIE JEST DOCIĘTY DO RÓWNA,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB/DB+.

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM / KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / / W PRZYPADKU PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ PROSZĘ O KONTAKT W CELU USTALENIA JEJ KOSZTÓW / .

WYDAWNICTWO KRAKÓW 1933.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE