"LEGENDA MŁODEJ POLSKI"

             STANISŁAW BRZOZOWSKI

           595 STRON

               STAN BEZ WIĘKSZYCH ZARZUTÓW, PIECZĄTKI

               PO WOJSKOWE

             REAL FOTO 

    Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej – książka Stanisława Brzozowskiego. Powstawała w latach 1906–1909 i miała, jak żadne inne z dzieł pisarza, dwa wydania za jego życia (pierwsze w 1910 roku).

 Stanisław Leopold Brzozowski, pseud. Adam Czepiel (ur. 28 czerwca 1878 w Maziarni koło Chełma, zm. 30 kwietnia 1911 we Florencji) – polski filozof, pisarz, publicysta i krytyk teatralny i literacki epoki Młodej Polski. Zwolennik materializmu dziejowego, który wprowadził marksizm do myśli polskiej. Twórca "filozofii pracy". Znany głównie jako autor Legendy Młodej Polski oraz "pierwszej polskiej powieści intelektualnej", Płomienie. Znał kilka języków, m.in. niemiecki, francuski, rosyjski, angielski i włoski.

Filozofia Brzozowskiego czerpała z myśli Fichtego, Marksa, Nietzschego, Sorela i Kanta. Przeciwstawiał się XIX-wiecznemu pozytywizmowi i utylitaryzmowi. Jako publicysta związany z lewicą.

Brzozowski stworzył oryginalną koncepcję filozoficzną opartą na pracy. Według niego to właśnie dzięki pracy przekraczamy kantowską granicę niepoznawalności świata zmieniając go. Zafascynowany Marksem przyjął materialistyczny sposób widzenia rzeczywistości, od początku jednak wyciągając z niego oryginalne, często odmienne od marksistowskich wnioski, np. nie podzielał marksistowskiej krytyki Kościoła. Z jego trwałości i siły wnioskując, że jego nauka i struktura wyrażają istotną prawdę człowieczeństwa (krytykował jednocześnie sobie współczesnych myślicieli katolickich jak np. Stanisława Tarnowskiego). Jakkolwiek stosunkowo wcześnie zaczął się odwoływać do nauki Kościoła, to nawrócił się na katolicyzm dopiero w ostatnich miesiącach życia. Świadectwo tego nawrócenia można znaleźć na kartach Pamiętnika. Stopniowe zbliżanie się Brzozowskiego do Kościoła przyczyniło się do gwałtownych krytyk ze strony środowisk lewicowych, z którymi był związany.

W świetle współczesnych badań dr. Mieczysława Sroki - wieloletniego biografa Brzozowskiego oraz wydawcy wszystkich jego dzieł i jego korespondencji - Stanisław Brzozowski nie był agentem carskiej ochrany^{[potrzebne źródło]}. Przypuszcza się, iż oskarżenie było intrygą polityczną^{[potrzebne źródło]} .

Jako krytyk literacki Brzozowski wymagał od pisarza zaangażowania w najważniejsze problemy narodu i ludzkiego społeczeństwa. Ganił wielu znanych pisarzy i poetów (m.in. Henryka Sienkiewicza) za zaściankowość umysłu. Cenił zaś i wytrwale przypominał twórczość Cypriana Kamila Norwida jednocześnie podkreślając, że ówczesna moda na tego poetę jest zjawiskiem płytkim i omijającym najbardziej doniosłe aspekty jego twórczości, takie jak rola pracy i tworzenia w życiu ludzkim (swoją koncepcję pracy Brzozowski tworzył wyraźnie i świadomie wzorując się na ideach Norwida).

Do myśli Brzozowskiego nawiązywali m.in.: Karol Irzykowski, Teresa Landy, Andrzej Trzebiński, Czesław Miłosz, czy Stanisław Ignacy Witkiewicz, jak też w swoich homiliach papież Jan Paweł II.

"W literaturze polskiej XX wieku - jak pisał Czesław Miłosz - nie znajdzie się pisarza o takiej skali i powadze zainteresowań. Górował on umysłowo nad wszystkimi sławami swego czasu i to przesądza o jego wyjątkowej pozycji dzisiaj".