LATOŚ HISTORIA FOTOGRAFIA WOJENNA 1[zasłonięte]839-19 UNIKAT

31-01-2014, 19:47
Aukcja w czasie sprawdzania nie była zakończona.

Aktualna cena: 59.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 3907117877

Miejscowość Kraków

Koniec: 31-01-2014 19:47:52

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: twarda
Rok wydania (xxxx): 1985
Język: polski

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -

DARMOWA WYSYŁKA na terenie Polski niezależnie od ilości i wagi (przesyłka listem poleconym priorytetowym, ew. paczką priorytetową, jeśli łączna waga przekroczy 2kg), w przypadku wysyłki zagranicznej cena według cennika poczty polskiej.

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

Henryk Latoś
Z HISTORII
FOTOGRAFII
WOJENNEJ
Obwolutę, okładkę, karty tytułowe projektował WALDEMAR ŻACZEK
Redaktor
BARBARA KOSIOREK-DULIAN
Redaktor techniczny JADWIGA JEGOROW
Gdybyśmy byli w stanie sfotografować wojnę taką, jaka ona jest w rzeczywistości, odstraszyłoby to wszystkich od prowadzenia wojen w przyszłości
Edward Steichen

SPIS TREŚCI

Wstęp ... . . 5
Lata 1839—1900
Narodziny wynalazku . .............. 15
Droga fotografii do prasy ilustrowanej . ... 22
Pierwsi fotografowie wojenni ... ...... 25
Powstanie styczniowe w fotografii ... ....... 38
Fotografowie wojny secesyjnej Stanów Zjednoczonych Ameryki . 52
Fotografowie Komuny Paryskiej . . .... 66
Koniec wieku .... .... .74
Lata 1901—1930
Nowe możliwości . ..... ... ... 81
Początek wieku ........ . .... .88
Pierwsza wojna światowa .... 93
Fotoreporterzy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej .... 104
Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku w fotografii reporterskiej 117
Lala 1931—1945
U progu nowoczesności . . .......... . 129
Preludium dramatu . . .......... 135
Druga wojna światowa ...... . . .... 142
Konieczność selekcji .............. 142
Fotoreportaż polski ........ ...... 146
Fotografowie polskiej wojny obronnej . ...... 146
Fotoreporterzy w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie .... 151
W walczącym kraju ....... ...... 165
Szlak ludowego Wojska Polskiego w fotografii reporterskiej ... 178
Radziecki fotoreportaż wojenny okresu drugiej wojny światowej . . 196 Fotoreporterzy radzieccy dokumentujący wydarzenia wojenne na ziemiach
polskich ................. - 232
Fotoreportaż wojenny państw zachodnich ... ..... 241
Fotografia wojenna hitlerowskich Niemiec....... . 269
Lata 1946—1980
Wojny i konflikty zbrojne w latach 1946—1980 . " . 28!
Współczesny fotoreportaż wojenny . 284
Indeks nazwisk......... ... 311

WSTĘP

Czym jest fotografia? Udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, i to odpowiedzi spełniającej w pewnej chociażby mierze oczekiwania konkretnego interlokutora, jest rzeczą tyleż trudną, co niewdzięczną, ponieważ stopień zaspokojenia ciekawości przejawiającej się w tak postawionym pytaniu zawsze będzie niepełny. W najogólniejszym pojęciu fotografia jest dziedziną wiedzy, techniki, rzemiosła i sztuki zarazem. Wszelkie definicje, jakimi próbują określić zjawisko i przedmiot fotografii przeróżne słowniki i encyklopedie, są przeważnie niepełne i uwzględniają zazwyczaj tylko niektóre jej aspekty. Krytyk i historyk fotografii, Juliusz Garztecki, poszukując możliwie najpełniejszego określenia istoty fotografii w postaci zwięzłej definicji, doszedł do następującego sformułowania: „Fotografia jest to sposób uzyskiwania trwałych, nieruchomych obrazów stanów chwilowych rzeczywistości wizualnej przez rejestrowanie, w podłożu materialnym, fluktuacji poziomów energii promienistej w postaciach kwantowalnych" l.
Ta ściśnięta do ostatecznych możliwości informacja o istocie fotografii niewiele jednak mówi przeciętnemu człowiekowi. Spróbujmy przeto z tej stężonej esencji przyrządzić trunek nadający się do codziennego spożycia. Fotografia jako dziedzina wiedzy i techniki. W tym rozumieniu składają się na nią różnorodne gałęzie nauk technicznych: fotochemia, optyka, mechanika precyzyjna. Wszak ich postępom zawdzięczamy powstanie i rozwój materiałów światłoczułych, które umożliwiają zapisywanie na nich „fluktuacji poziomów energii promienistej", skonstruowanie obiektywów i aparatów fotograficznych kształtujących wiązki tej energii tak, by tworzyły rozpoznawalny obraz rzeczywistości, będący jej odbiciem. Fotografia to właśnie narzędzie rejestracji „rzeczywistości wi-
zualnej", a więc cała jej technologia od chwili mrugnięcia migawki do momentu, kiedy w rękach naszych znajdzie się gotowy obraz — ostateczny produkt tej technologii, a także i ten właśnie obraz noszący przecież identyczne określenie — fotografia. Wszechstronne to i wielce doskonałe narzędzie rejestracji. Z równym powodzeniem, jak mowa i pismo, nadaje się do zapisu obrazów przyrody, jej tworów, jak i tego wszystkiego, co stworzyły umysł i ręka ludzka, do chwytania ulotnych chwil i zdarzeń wżyciu jednostek oraz społeczeństw, w przeobrażaniu się świata materialnego, w procesach chemicznych i fizycznych. Aparat fotograficzny znalazł się bowiem nie tylko w ręku fotografa portretowego, pejzażysty, reportera, ale także w pracowniach uczonych, w przemyśle, medycynie, astronomii, geofizyce, geologii, archeologii, kartografii, kryminalistyce. Trudno wyliczyć wszystkie gałęzie nauki i techniki, w których znalazła zastosowanie fotograficzna rejestracja stanów i przebiegów zjawisk interesujących badacza i praktyka. Wreszcie fotografia to współczesna gałąź sztuki wizualnej ze swoistymi dla niej problemami z dziedziny historii, estetyki, kompozycji oraz spraw z pogranicza tych sztuk plastycznych, które ją zrodziły i które zostały potem przez nią stworzone: malarstwa, grafiki, filmu i telewizji.
Obraz fotograficzny jest znakiem jak litera, słowo, a nawet zdanie, ułatwiającym porozumiewanie się między ludźmi. Stał się nowym, najbardziej uniwersalnym środkiem przekazu, jednakowo zrozumiałym dla wszystkich, nie znającym barier językowych, narodowościowych, etnicznych, społecznych i kulturowych. W tej uniwersalności tkwi tajemnica powodzenia fotografii jako źródła informacji o otaczającym nas świecie, ludziach i wydarzeniach. Ale nie tylko w uniwersalności „języka" odnajdujemy przyczynę historycznego i współczesnego powodzenia fotografii. Teoretyk sztuki fotograficznej, Karl Pawek, twórca czterech wielkich wystaw światowych: „Czym jest człowiek?", „Kobieta", „W drodze do raju" i „Dzieci tego świata" tak pisze2:
„Od fotografii wymagamy, by dostarczała nam nie tylko idealnego wyobrażenia o czymś, ale aby (w przeciwieństwie do sztuki) potwierdziła nam również istnienie przedmiotów. Jak długo ludzie są przekonani, że fotografia spełnia to wymaganie, tak długo z tego właśnie powodu wywiera ona po prostu fizyczny przymus ewidencyjny (z którego recenzenci kulturalni starają się coraz bardziej wyswobodzić), ponieważ w jego proces jest włączone coś, co pozbawione jest wszelkiej idealizacji i co dokonuje się poza rozumem. Jest to miniaturowy, ale niezbędny mechaniczny proces, a mianowicie wtargnięcie światła, charakteryzujące obraz, a "które decyduje, czy zdjęcie zostało zrobione, czy nie. Sensacją wynalazku fotograficznego jest to, że został stworzony pomost pomiędzy światem fizycznym a jego obrazowym przedstawieniem, który nie jest wyłącznie oparty na artystycznej fantazji i twórczej swobodzie człowieka. W myśl tego wynalazku nie istnieje żadna fotografia, przy której czło-
wiek w momencie tworzenia obrazu pozostawiłby działanie kamery fizycznej zasadzie. Gdyby człowiek nie stał poza tym fizycznym procesem twórczym, byłby on zapewne wyłącznym twórcą fotografii: jego obrazy mogłyby wówczas jednak — tak jak u artysty — pretendować do idealnej twórczości, jednak nie posiadałyby fizycznej legitymacji. Od zdjęcia wymagamy jednak owej fizycznej legitymacji. Jednocześnie stawiamy dziś fotografii wymagania duchowe. Na zdjęciu chcemy zobaczyć więcej niż same przedmioty. Kamera musi zatem fotografować również ich stronę duchową".
Tak więc wielkiej roli, jaką we współczesnym świecie ma do odegrania fotografia w dziele informowania, poszerzania wiedzy, kształtowania poglądów i postaw społecznych, politycznych i kulturowych, doszukiwać się trzeba z jednej strony w jej uniwersalizmie, z drugiej zaś w jej immanentnym autentyzmie i pełnej wiarygodności proponowanych przez nią przedstawień. A że ponadto jest obdarzona zdolnością wzruszania, możliwością dostarczania wrażeń i przeżyć bądź to estetycznych, bądź to intelektualnych, więc zapisać jej trzeba te możliwości na konto dodatkowych aktywów, potęgujących siłę jej oddziaływania. Wymienione poprzednio główne jej atuty: uniwersalizm i autentyzm, mają znaczenie podstawowe zwłaszcza dla fotografii reporterskiej.
Fotografia wojenna, której dziejom poświęcam tę książkę, płynie w zgodnym, acz burzliwym nurcie najszerzej pojmowanej fotografii reportażowej. Jej to zawdzięczamy wizualny, najbardziej wiarygodny przekaz z odległych czasów. Aby jednak ten bogaty w wielorakie treści przekaz umieć odczytać w całej jego głębi, a nie tylko powierzchniową warstwę, trzeba nauczyć się patrzeć na obraz fotograficzny, widzieć go nie tylko syntetycznie, ale również analitycznie, w najdrobniejszych szczegółach, nastrojach i niedomówieniach.
Sięgnijmy po dawne zdjęcia, zajrzyjmy do tygodników sprzed 70—80 lat, odnajdźmy fotografie rodzinne naszych dziadków i pradziadków. Pochylmy się nad nimi z uwagą, w ciszy, przyjrzyjmy się im, a po chwili przemówią do nas nastrojem pełnym nieokreślonego uroku, nieraz melancholią, odsłonią przed nami niepowtarzalny klimat minionych lat, świat ludzi nieco dziwacznie ubranych i spraw przebrzmiałych. Dawne zdjęcia ukazujące historyczne postacie i wydarzenia, które rozegrały się wiele lat temu, mają zawsze niezaprzeczalne wartości niezależnie od walorów artystycznych, są bowiem dokumentami epoki. Wartość ich jest zazwyczaj tym większa, im donioślejsze dla dziejów momenty zostały na nich utrwalone. Ze szczególnym pietyzmem odnosimy się do starych fotografii, które wiążą się z naszą przeszłością, z naszymi wspomnieniami, do fotografii ukazujących momenty dziejowe, w których sami uczestniczyliśmy lub z którymi wiążą nas stosunki uczuciowe wynikłe z powiązań rodzinnych czy podłoża patriotycznego.
Wiemy, jak bardzo są cenione, na przykład, zdjęcia dawnej Warszawy, z jakim staraniem i pieczołowitością gromadzi wielu albumy
zdjçc hislorycznych ze swej młodości, z oiuesu przedwojennego, z samej wojny, z lat tułaczki i rozłąki. Namiętność fotografowania i gromadzenia zdjęć wypływa przede wszystkim z chęci zatrzymania czasu, utrwalenia tego, co bezpowrotnie przemija, zachowania dla siebie i najbliższych okruchów z chwil radosnych i smutnych, zbudowania pomostu pomiędzy dawnymi i przyszłymi czasami. Ta sama często nie do końca uświadomiona chęć każe nam do znudzenia fotografować swą dziewczynę, swe dzieci, każe nam zabierać aparat fotograficzny na wczasy i wycieczki, utrwalać wszelkie uroczystości rodzinne. Zdjęcia te mają wartość przede wszystkim dla nas samych, chociaż i one są w pewnym sensie dokumentem historycznym; zawierają przecież cząstkę bardzo konkretnych informacji dotyczących ubiorów, obyczajowości, wnętrz mieszkalnych. Ranga historyczna fotografii rośnie jednak niepomiernie, jeśli zdjęcie ukazuje osoby lub zdarzenia interesujące większy krąg ludzi, kiedy zamknięta w nich treść odnosi się nie do zjawisk indywidualnych, lecz do społecznych, narodowych, ogólnoludzkich. W liczbie takich fotografii umieścić trzeba zdjęcia wojenne, te najstarsze, pierwsze z pierwszych, z okresu wojny krymskiej i powstania styczniowego, z czasów walk Komuny Paryskiej, rewolucyjnych wydarzeń 1905 roku, pierwszej i drugiej wojny światowej, zdjęcia, w których został zamknięty obraz losu żołnierskiego, przeżyć ludności cywilnej dotkniętej bezlitosnymi skutkami wojny, dokumenty bezprzykładnych zniszczeń i ludzkiego bestialstwa, i te nowsze — z wojny w Korei, w Wietnamie, i z wielu innych zakątków niespokojnego świata, gdzie wraz z zakończeniem drugiej wojny światowej nie ucichły strzały.
Oglądając zdjęcia zamieszczone w tej książce spróbujmy nie tylko patrzeć na nie, ale także odczytywać je. Znajdziemy w nich wówczas o wiele bogatszą treść, aniżeli wydawać by się to mogło na pierwszy rzut oka. Oprócz jakiejś sytuacji wojennej, postrzeganej już podczas pierwszego muśnięcia wzrokiem, ujrzymy wyraz twarzy żołnierskich, uśmiechniętych, może wykrzywionych grymasem bólu, dostrzeżemy elementy munduru, fragmenty uzbrojenia, zidentyfikujemy przynależność żołnierzy do tej czy innej jednostki wojskowej, typ karabinu czy pistoletu maszynowego, rodzaj widocznego w tle działa, czasem nawet okolicę, w której zdjęcie zostało wykonane, porę roku. Dokument historyczny przemówi wówczas pełnym głosem.
Prawdziwy sens i znaczenie fotografii leży poza zagadnieniem formy, dlatego niech nikogo nie dziwi, że wśród historycznych zdjęć wojennych tak wiele jest obrazów najzwyklejszych, powiedzieć by można — nieartystycznych. Stosunek obecnych gustów i krytyki do fotografii ulega ciągłej fluktuacji, tak było zresztą zawsze, ale wciąż jednym z podstawowych kryteriów oceny jest przyzwyczajenie wyrosłe z tradycji nakazującej nam wymagać od obrazu fotograficznego starannego kadrowania, utartej kompozycji, nienagannej ostrości, bogatej rozpiętości tonalnej, wysokiego poziomu technicznego, a ponadto zaspoko-
jenia nakazów aktualnej mody czy maniery, za którymi często trudno nadążyć. Uważa się powszechnie, że im więcej trudu, zabiegów laboratoryjnych, przemyśleń koncepcyjnych włożono w powstające zdjęcie, tym większą przedstawia ono wartość. Przykładem są zarówno dawne metody i techniki swobodne, jak i nowoczesne prądy fotografii kreacyjnej, konceptualnej, postkonceptualnej czy jakiej tam jeszcze. Narzędziem, które trzyma w ręku fotograf, można, rzecz zrozumiała, uprawiać i tego rodzaju twórczość, tak samo jak trzonkiem pędzla robić dziurki w serze. Ale zarówno dla aparatu fotograficznego, jak i dla pędzla nie będą to te funkcje, dla których zostały stworzone. W takiej bowiem roli użyte nie oddadzą człowiekowi tego, co najcenniejszego mają do zaoferowania. Wybitny krytyk sztuki, Douglas Davis, w swym zbiorze .esejów pt. Artcul-ture (1977 r.) pisze8:
„Obecnie nie ma już nic wstydliwego w fakcie, że kamera tak błyskawicznie daje artyście możność wyprodukowania jego obrazu, bez udawania, że proces ten wymaga żmudnego malarskiego doskonalenia i retuszowania; kiedy zapytano Gary Winogranda, ile czasu potrzebował na wykonanie danej fotografii, artysta miał odpowiedzieć: około 1/500 sekundy".
Ta jedna pięćsetna sekundy to sedno sprawy. W tym czasie odbywa się bowiem proces, który w fotografii jest najważniejszy, który stanowi jej istotę. W oka mgnieniu zatrzymuje się czas, by trwać potem w zastygłej postaci na arkuszu papieru fotograficznego. Ten czas zatrzymuje jednak żywy człowiek, a nie martwa maszyna. Człowiek więc jest twórcą zdjęcia, chociaż zarzucalibyśmy mu brak ambicji artystycznych, niepoprawną kompozycję czy nawet banał. Być może dzisiejszy banał za lat sito dostarczy prawnukom prawdziwie głębokich przeżyć, wzruszeń, wiedzy o nas. Nie szukajmy przeto w zdjęciach fotografów wojennych artystycznych, kreacyjnych — jak to dziś wolimy mówić — koncepcji wizualnych, ich cena nie w tym bowiem ma źródło. Poddajmy się bez reszty ich treści; w niej to zamknął się zatrzymany czas, który może do nas przemówić jedynie za sprawą fotografii.
Trudno oprzeć się chęci towarzyszącej mi od dłuższego czasu, gdy piszę te słowa, aby przytoczyć po wielekroć już cytowane w różnych publikacjach, lecz bardzo znamienne i trafne spostrzeżenia dziewiętnastowiecznego publicysty, dziennikarza, rysownika, fotografa, a nade wszystko wielkiego miłośnika fotografii, Marcina Olszyńskiego 4.
„A jednak po nas nie pozostanie nic na tym świecie, jedyna tylko fotografia1 przypominać nas będzie naszej rodzinie i naszym potomkom. Z jakąż ciekawością oglądalibyśmy dzisiaj fotografię z czasów piastowskich lub chociażby Zygmunta Augusta! — niestety, nasi przodkowie nie przekazali nam takiej spuścizny, my za to pozostawimy naszym następcom w przedoskonałych światłorysach całą rozkosz studiowania na-
szych miast, ulic ożywionych ludźmi i powozami, naszych twarzy, ubiorów, ruchów, zebrań, uroczystości, słowem: życia naszego, którego badanie będzie dla nich niewyczerpalnym źródłem przyjemności i pożytku". Od czterdziestu lat Europa oddycha pokojem. Zabliźniły się już rany zadane przez wojnę. Z miast z-niknęły gruzy, wzniesiono nowe domy, całe osiedla i miasta, zbudowano nowoczesne trakty komunikacyjne, zakłady przemysłowe. Obudziły się do nowego życia odrodzone z popie-lisk wsie. Zadymiły kominy fabryk i rozległ się beztroski śmiech dzieci. Tylko w pamięci, która nigdy nie gaśnie, trwają obrazy wojennych przeżyć. Wspominają matki swych poległych synów. Trwają w pamięci zamglone upływającym czasem obrazy tych, co oddali życie w żołnierskiej walce, tych, którzy nie przeżyli. Z biegiem lat zacierają się jednak tak ostre dawniej kontury. Sięgamy wówczas do starych zdjęć z dna szuflady, do rodzinnych albumów, do archiwalnych zbiorów fotograficznych; w nich to, na niepozornych, prostokątnych obrazkach, drzemie niepomierna siła wskrzeszająca pamięć, siła, która nie pozwala zapomnieć. Dramatyczne wydarzenia wojenne zaklęte w arkusikach papieru ze światłoczułą emulsją nie umierają. Trwają, by świadczyć nie tylko o niedawnej przeszłości, ale też o latach odległych, do których pamięć ludzka już nie sięga. Chrońmy je, a oglądając w tej książce, w albumach czy na wystawach historyczne zdjęcia wojenne nie zapominajmy o ich autorach — fotoreporterach, którzy pragnąc przekazać nam dramat dziejów sami musieli być jego naocznymi świadkami. Niech ta skromna książka uchroni od niepamięci garść nazwisk ludzi przemierzających bitewne szlaki z aparatem fotograficznym w dłoniach.
Oszczędnie zakrojone ramy publikacji, zwłaszcza ograniczona liczba zdjęć, które mogłem w niej zamieścić, nie pozwoliły mi na przekazanie pełnego ciągu historii fotografii wojennej oraz zmusiły do skrótowego potraktowania niektórych okresów i tematów. Wybrałem to, co wydawało mi się najistotniejsze i najbliższe. W czterech częściach, odpowiadających przybliżonej i „zgrubnej", dokonanej przeze mnie periodyzacji dziejów fotoreportażu wojennego, starałem się zawrzeć to, co z powszechnej historii powinno być znane każdemu, kto zechciałby zainteresować się przeszłością fotografii. Ale też niemało miejsca poświęciłem fotograficznej dokumentacji tych wydarzeń, które są najbliższe nam, Polakom. Zapewne innej selekcji dokonałby Amerykanin, Anglik czy Niemiec, innej historyk wojen i wojskowości, innej pacyfista. Zawarte więc na tych kartach rozważania oraz zbiór fotografii nie są ani ilustrowaną historią wojen, ani ściśle wyważoną w proporcjach próbą uszeregowania faktów dziejowych wedle hierarchii ich ważności, nie są też ani potępieniem wojny, ani jej pochwałą. Podjąłem natomiast próbę ukazania głównych nurtów rozwojowych fotoreportażu wojennego, dla którego
wojny i bitwy stanowią tyiKo ogólne tło, me chciałbym się pizeto spotkać z zarzutem, iż tę czy inną bitwę pominąłem, jakieś inne zilustrowałem w sposób niepełny, a jeszcze inne potraktowałem z większą uwagą aniżeli, zdaniem mego krytyka, na to zasługiwały. Byłby to osąd historyka wojen, a nie historyka fotografii. O obszerniejszym lub skrótowym potraktowaniu poszczególnych wydarzeń nie decydowała bowiem ich ranga historyczna czy militarna, lecz cena zdjęć fotograficznych, które po nich pozostały. Pragnąłem wreszcie najbardziej wyraziście przedstawić sylwetki ludzi, którym zawdzięczamy fotograficzne dokumenty wydarzeń wojennych, a o których tak często nie wie się nic lub łatwo się o nich zapomina. Temat to obszerny i bogaty. Można mu przeto nadać różnorakie formy. Moja propozycja jest oto przed Tobą, Drogi Czytelniku. Świadom wielu niedoskonałości tej pracy, poddaję ją Twojej ocenie.
Z prawdziwą przyjemnością spełniam też miły obowiązek złożenia podziękowania Osobom, które w różny sposób przyczyniły się do powstania tej książki, służąc materiałami, wyjaśnieniami i uwagami zmierzającymi do udoskonalenia jej treści. Dziękuję więc opiniodawcom: śp. Wacławowi Żdżarskiemu i pułkownikowi dyplomowanemu Zbignie-wowi Swięcickiemu z Wojskowego Instytutu Historycznego, Paniom Zofii Domańskiej i Wiesławie Bukowskiej, Panom Tadeuszowi Szumańskie-mu i Wiktorowi Ostrowskiemu, jak również pracownikom oddziałów ikonograficznych Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Historycznego Miasta Warszawy. Składam też szczere podziękowania Dyrekcji Wydawnictwa MON oraz Redakcji Wojskowo-Historycznej.
Oby ta książka była przyczyną naszej wspólnej satysfakcji.

Warszawa, 11 września 1982 roku
Henryk Latoś

W pracy wykorzystałem fragmenty własnych artykułów opublikowanych w „Fotografii" i Magazynie Fotograficznym ,,FOTO":
„Fotografia" 1971, nr 4 — Album poHcm.oj.stra i polskie „Cartes de visite" „Fotografia" 1972, nr ii - Fotoreporterzy wojny wietnamskiej „Fotografia" 1974, nr 9 — Tadeusz Szumański -— polski fotoreporter wojenny,
nr 10 — Żolnierze-fotografowie, nr 11 — F otoreporter skie braterstwo
broni, nr 12 — W walczącym, kraju Magazyn Fotograficzny „FOTO" 1977, nr 4 — Łukas; Dobrzański, nr 11 —
Fotografowie Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej: Alek-
siej Iwanowicz Sawalew
1978, nr 1 — Marian Fuks, nr 7 — Levis Wickes Hine, nr 8 - Erich Salomont nr 11 — Listopad 1918 roku w jotograjii prasowej
1979, nr 5 — Maki Władirnirowicz Alpert, nr 12 - Arkadij Samojlowicz Szajchet
1980, nr 6 — Dorothea Lange
Zdjęcia zamieszczone w pracy pochodzą głównie z publikacji podanych w przypisach, drukowane z wykonanych przez autora książki reprodukcji, jak również ze zbiorów: Wojskowej Agencji Fotograficznej, Centralnej Agencji Fotograficznej, Wojskowego Instytutu Historycznego, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Historycznego Miasta Warszawy, z kolekcji prywatnych: Wiesławy Bukowskiej, Zofii Domańskiej, Tadeusza Szumańskiego, Wiktora Ostrowskiego, Rajmunda Kulińskiego, Józefa Rybickiego i Henryka Latosia.

INDEKS NAZWISK

Abbe Ernst 269
Adamowicz Feliks 39
Adamson Robert 18
Agnew William 3G
Albert, ks. brył. 33
Albert Joseph 23
Aleksander II 39, 42
Alperin Siergiej 214
Alpert Maks Władimirowicz
197—199, 202- 204, 213, 214,
222, 308
Amin Dada Idi 304 Ananin 232
Arianina Aleksandra 225, 232 Anders Władysław 158 „Anna", zob. Żdżarska Sabina Anthony Edward 60 Appert 73, 74 Arago François 15 Archer Frederick Scott 17, 27, 33 Archłpow Aleksiej 227 Arcichiewicz Michał 39 Arkaszew Wasilij Iwanowie/. 200 Arnold Eve 286
Bach A. N. 223
Bala Halina 165, 169
Bala Stanislaw 165
Bala Władysław 165
Balicer Szymon 42
Baltermanc Dymitr Mikołajowie/. 164, 197, 199, 214, 216-218, 221, 222. 239 241, 299, 308
Bałuk Stefan („Kubuś") 150— 152, 176
Banaś Wojciech 165
Bandrowski Władysław 165
Baranowski Jerzy 178, 180
Bnrnack Oskar 82, 129. 269
Batowski Henryk 70
Baudelaire Charles Pierre 19, 69
Pcate Felice 37
Beaton Cecil 249
Beaumont 214
Beeger Jerzy Ferdynand („Ferdynand") 164, 170
Bendkow.ski 46
Bensusan A. D. 26, 28
Berg Fiodor F 42, 43
Berges Yves Guy 301
Bergtraum M 42
Berling Zygmunt 182, 236
Bernard C. N. 53
Bernhardt Sarah 69
Bernsztain Mark 197
Berns/iain Michail 196
Beseler 21
Beyer Karol 20, 24, 38- 44, 51, 52, 64, 65, 308
Be/.icz (Bet/.itsch) Vlado 100, 101
Piega Jan 175
Bieling 272
Bischow Werner 101, 286
Bismarck Otto von 66, 67, 191
Block 72
Błachowicz L. 42
Bodiew Natasza 225
Boes.sig 272
Bohdanowicz J. 91
Bohdziewicz Antoni („Wiktor") 168
Bollinger 304
Bonaparte (dynastia) 68
Bond VViiliam Cranch 20
Bonkler Irena 169
Bonkler Tadeusz 169, 170
Bonnern! Edith dc 136, 138
„Bończa", zob. Bukowski Tadeusz,
Bończa-Snawadzki Antoni Jare-rna 151
Bordiert 272
Borecka E. 17H
Borecki 172
Dorkiewicz Adam 176
Boruta W. 164
Borzyslawscy (bracia) 46
Bossak Jerzy 178
Böttger 272
Bouton Ch. 21
BiacqiH'hais 73—75. 306
Brady Mathew 50, 53—61, 64, 65, 71
Bland Bernard 42
Brandel Kom ad 39, 85
Brandon 32
Brandt Józef 120
Brassai 101, 101, 133
Braun Sylwester („Kris") 168— 171
Brendel Karol 39
Breżnicw Leonid I. 215 Briand 132
Brodski Arkadij 197, 208 „Brak", zob. Lokajski Eugeniusz Bryan Julien 147, 147, 148 Brym Zbigniew 176 Brzeski Tadeusz 176 Brzeska Stanisław 43 Bucknell Estcourt J. 23 Budionny Siemion M. 113, 116 Bukowska Wiesława 11, 170 Bukowski Tadeusz („Bończa")
170 -172, 196
Buthak Jan 87, 117, 133. 134, 178 Bułia Aleksander Karłowicz 105,
107
Bułła .Jurij Aleksandrowie/. 105 Eułła Karl Karłowicz 105, 106 Bulła Wiktor Karłowicz. 105—107 Bułłowie 105, 107 Burchardt (bracia) 38 Burrows Larry 297—303, 306, 308 Bu.-hemi John 246—248, 308
Cameron Julia Margaret 63
Campbell John 34
Capa (bracia) 256
Capa Cornell 264, 284
Capa Robert (Friedmann André)
101, 129, 136, 138—142, 164, 197,
217, 249, 252, 254—265, 269. 284,
288, 289, 299, 300. 306 Cardano Girolamo 16 Carjat Etienne 71 Cartier-Bresson Henri 101, 133,
142, 249, 256, 264, 284 Casais Pablo 132 Cegiełła Janus/. 176 Chaidej Jefirn Ananiewicz 197,
227__229
Chalip Jaków Nikołajewicz 197,
214. 223, 224
Chamberlain Arthur Neville 132 Chandogin Iwan 208 Chester Samuel C. 53 Chevalier Ch 17 Chevreul M. E, 70 Chôma Władysław 156, 159, 160 Chomętowska Zofia 178 Chomzor Grigorij 197 Choroszko 232 Chruście! Adam 156, 163 Chruściel Antoni („Monter") 168 Chruście! M. 176, 177
Chrzanowski Leon 46
Chrzanowski Wiesław 176
Churchill Winston, Leonard Spencer 76, 146, 152
Cooc George F. 53
Coonley J, F. 53
Cooper Gary 'Zal
Cooper J. 61
Corot Camille 19, 69
Cymer Zdzisław 165
Cyprian Tadeusz 52, 157
Czajkowski Michał (Sadyk Pasza) 25
Czartoryska U. 102
Czengiery 46
( epek Władysław 165
C/ernow (Tchernoff) Samson 100, 102
C/estow Grigorij 197 "
Daguerre Louis Jacques Mandé
15—18, 21, 52, 53 Dakowski Narcyz 165 Datka Czesław 152, 153 Daumier Honoré 19, 69 Davidson Bruce 286 Davis Douglas 9, 9 Davy Humphry 16 Dawson 32
Dąbrowiecki Stanisław 178, 180 Dąbrowski Jarosław 68, 74 Dec Władysław 164 Deckel Friedrich 269 Dcderko Marian 117, 134 134 Delacroix Eugene 69 Delaroche Paul 18, 33 Demachy Robert 87 Demsow N. 208 Deschin J. 103
Diament Rafaił Lwowie- 198, 232 Dierewianko Kuźma 231 Disdéri André Adolphe Eugene
41, 72, 74
Dmitriew Maksym Piotrowicz 83 Dobrowolski 46 Dobrzański Łukasz 85, 92, 118,
308 Dobrzyński Stanisław („Satyr")
176
Doisneau Robert 133, 249 Domanska Zofia 11 175 Doré Gustave 69 Dorn Aleksandei Fiodorowicz
109, 110
Dorofiew W. 200
Draper John William 20, 52, 53
Dumas Aleksander 69
Duncan David Douglas 246, 285,
287—289, 292
Dutkiewicz Meletiusz 24, 39 Dzierżyński Feliks 112, 113
Eastman George 82, 130 Eder Josef Maria 42, 130 Eder Rudolf 42 Edison Thomas Alva 82 Edward VII 30. 34 Ehlert 272 Einstein Albert 132 Eisenhower Dwight David 254 Eisenstaedt Alfred 131, 133, 135—
137, 264, 268, 269, 306 Eisenstein Sergiusz 109 Elliot Gilbert 31, 32 Erenburg Ilia 196 Ernemann 129 Erwitt Eliot 286
Faas Horst 289, 291
Fabritius Georg 16
Fajans Maksymilian 23, 24
Falkowsiki Edward 178
Faucht 272
renton Roger 26 -29, 31—36, 38,
49, 50. 55, 64, 71, 306 „Ferdynand", zob. Beeger Jerzy
Ferdynand
Ferdynand, arcyksiążę 93 Fiedo.siejew Wasilij 207, 208 Filippowowie 202, 213 Fischer Rudolf 131 Forbert Aleksander 178 Forbert Witold 178 Ford Aleksander 178 Fosshag 272
Franco Bahamonde Francisco 136 Frederiks 42, 43 Freed Leonard 286 Fremke 272 Fridland Siemion 212 Frunze Michaił Wasiljewicz 113 Fu Chong 292, 297 Fuks J. 164 Fuks Marian 85, 86, 92, 117—119.
308
Gajdar Arkady 196, 199 Gajdowski Gieorgij 222, 222
Gambetta Leon 67, 71 Garanin Aleksiej 197, 232 Gardner Aleksander 50, 53, 54,
57—59, 61, 62 64, 65, 71, 306 Gardner James 53, 56, 58, 60 Garfield James 60 Garztecki Juliusz 5, 85, 85, 176,
176, 177
Gaulle Charles de 152, 249, 262 Gautier Théophile 69 Gautrand Jean-Claude 71, 72, 73,
7-1, 74 Gejzler 52 Cernsheim A. 28 Gernsheim U. 28 Gierasimow 88 Gierymski Maksymilian 120 Ciller A, 47 Gilles Caron 291 Ginsberg Aleksander 92 Giroux 52 Glazer B. 164 Glinn Burt 286 Gliwa Stanisław 156 Głuzdowski Wladimir 240 Gnüka 272
Godowski Leopold 131 Goldberg M. 164 Goldsztein Grigorii Piotrowicz
109
Gołubow 46 Goodwin Hannibal 82 Corczakow Michail 25, 29, 30, 40 Gorki Maksym 83, 197, 224, 227 Goupil A. 21 Goupil Jacques 94, 99 Górny T. 164 Grabowski L. 133 Granin 205
Grant Ulisses Simpson 54, 57, 58 Grey Gustave Le 17, 27, 33 Gribow A. 90 Griebniew Wladimir Piotrowicz
197, 227, 228, 230 Griffiths Philip Jones 286, 29; Grizodubowa W. 223 Grosghk Antoni 90 Grottger Artur 120 Gryksztas Władysław 156, 163 Grzegorzewski 49, 50 Gurarij Samarij Michajłowicz
197 232, 234, 236, 241 Guys Constantine 36
Haak Fryderyk, zob. Nadar
Hackett John 31, 32
Hall Norman 256, 291
Haneman Eugeniusz 170
Harbutt Charles 286
Harris Harry 252, 254, 258
Hassard F. C. N. 32
Hassard P. C. 32
Hassardowie 32
Havas Charles 22
Harnond John 31
heiss F. 272
Hemingway Ernest 136, 140, 257
Henderson 132
Herod Mieczysław 156
Herschel John Friederick William 16, 17, 53
Hill Dawid Octavius 18
Hindenburg Paul von 132
Hine Levis Wickes 84, 125
Hitler Adolf 135, 175, 176
Hohenzollern-Sigmaringen Leopold 67
Holt E. 76
Hołm-Pirogo M. 164
Honty Tibor 274. 276
Hopkins T. 76
lirynkiewiez Kazimierz 156, 163
Huber Rudolf 42
Huberowa Zofia 42
Hübner Adolf 42
Hugo Wiktor 71
Ignatowicz Olga 225
Ingres Jean 18
Iwanicki Borys Prokopowicz
196—200
Iwanow Władimir 19(i Iwanow-Alliłujew Siergiej Kuz-
miez 87 Izabella II 67
Jackson B. 283 Jäger 272
Jakobsen Bob 264, 267 Jammes A. 36, 30 Janta-Polczyński A. 153 Jaroszyński Ludwik 41 Jaśkowski A. 154 Jefferson Davis 53 .legorow Wasilij 212, 288 Jeleniewski Władysław 120 Jesuiter 272, 274
Jcwsieiuicki Władysław 14H—150,
154, 159, 182 Jewzicrichin Emanuel Nojewicz
197, 212, 232, 237, 241 Jeziorański Jan 41, 46 Johnson Lyndon Baines 289 Jokiel Jan 149, 151, 152, 155
Kalinin Michaił Iwanowie/. 108,
109. 113, 223
Kałasmikow Michaü Michajłowicz 190, 198, 200, 201, 208 Kamiński Józef 192 Katniński Zdzisław 180, 192- lin; Kampf S. 176 Kapustianski Grigorij 197, 212,
227
Karczewski Marceli 39 Karelin Andriej Osipowicz 83 Karielsztain T. 200 Kannen Roman 203, 227, 228 Karol, ks. rum. 29 Karoli Aleksander 91 Karpiński Józef Jer/.y 176 Karsli Yotisuf Ul Kennedy John F. 283, 289 Kertesz Andre 101 103, 125 Kiełdys/ MslLsław W. 223 Kleniewic/. Bolesław 236 Kiereński Aleksander Fiodoro-
wk-7. 105, 108 Kisłow Fiodor 227 Kizler Józef 90 Kleczkowski A, 44 Klibern Iwan 223 Kiouowski S. 89 Knoring Oleg 227 Knox David 53 Koboziew Iwan Siemiotiowicz
108, 109
Kolców Michait 197 Konderko Feliks 180, 194 Kc'iidracki Jan 156 Kondratienko P. 89 Koniew Iwan S. 238 Konowalow Gieorgij Fiodoro-
wkz 219, 232, 236, 237, 241 Konstanty, książę 42 Korotkow Sirrgiej 197, 231, 232,
232, 233
Korownikow Iwan 239 Korszunow Siergiej 196, 197 Kor/.on 52
Kosiovriki Robert 130
Kosmoderniańska Zoja („Tania") 201
Kostyra Autom 165
Kościuszko Tadeusz 40, 50
Kozieł-Łado S. 164
Koziński J. 51
„Ko/łowski", /.ob. Żdżarskj Wacław
Krajcwski Rafał 41, 43
Kraszewski Józef Ignacy 51
Kręćki August 42
,.Kris", zob. Braun Sylwester
Kriwoszenin S. M. 227
Kroi Wacław 155, 255
Krum Jan 121, 122
Krzeptowski 44
Krzywoszewski Stefan 86
Ksenofontow Nikołaj 196, 232
Kubata Hiroji 286
Kubica Jan 156
Kubiew Nikołaj 196
„Kubuś", zob. Bałuk Stefan
Kucharzewski Jan liii
Kudojarow Borys Pawłowicz 197, 198, 204-208
Kuliński Rajmund 1HH, 192, 192. 193
Kuroczkin Paweł 239
1 aean E. 30 Lahne W, 93 Lander Olga 225 Landy Louis H. 53 Lange Dorothea 133, 286 Langer Tadeusz 120, 121 L.uigiewicz Marian 42, 46- 51 Langlois Charles 26, 35, 37, 38 Lałoś Henryk 11, 34, 56, 112, 200,
204, 210, 228
Lawrence Fried 289. 290, 292 Lebiedziński Piotr 92 Ledere Philippe Francois Marie
254
Leeomte 73 Lee Robert 54, 65 Lefevre John Shaw (George) 37 Leigh-Mallory Trafford 254 Lenin Włodzimierz Iljicz 66, 88,
105, 107, 10!)-.....116, 224
Leonidow Lew Jakowlewicz 101 Lerebours N. P. 21 Lewicki A. A. 115 Lewiszyn Fiodor 212
Lidow Piotr 201, 202 l.iebert 72
Lincoln Abraham 53 Lipskierow Grigorij 212, 232, 267 Liszko Kazimir 214 Liszt Franciszek 29, 30 Lokajski Eugeniusz („Brok") 151,
172 176, 196, 308 Loran Stefan 264 Lubicz-Stabrowski Micha! 176 Lucy Charles 32 Ludwik XVI 56 Lule 304 Lyon Danny 286
Łaniewska Elżbieta 169
Lomnicki Jan 174
Łoskutow Siergiej Iwanowicz
197, 208, 209, 209 Łuczyński W. 164 Lunaczurski Anatolij 114, 115
Macicsza A, 41, 44, 46
Maczek Stanislaw 150, 164, 258
Maddox Richard Leach 81
Makarowa Nastia 214
Makowski Romuald 46. 48
Malais M. 134
Maliniak Feliks 156
Maliriowski Włodzimierz 165
Ma loch Roger 286
Man Felix H. 264
Manes Leopold 131
Manet Edouard 69
Mann Tomasz 136
Marios Constantino 286
Manuel Henry 99
Mao Tse-tung 281
Marchlcwski Julian 120
Marcinkowski Zdzisław 165
Marconi 73
Marconi Karol 69
Mark Harry Ellen 286
Mastalerz 166, l';7
Maszkievviczowie (bracia) 42
Matuszkiewiez Jerzy 166
Mayall John Jabez Edwin 32
McClellan 54. 58
McCullin Donald 286, 303, 305,
307, 308
Meisenbach Georg 24 Men.sen.bach Alfred 274 Meuriss M. 94 Meyerbeer Giacomo 69
Meysztowiez Jan 152......154
Michaiski .). '164 Mickiewicz Adain 25, 70 Miero.sławski Ludwik 39, 70 Mierzanowski Jan 178, 180, 186—
189, 192
Miezujew Aleksicj 214, 232 Mikolasch Henryk 92. 117 Mikołaj II 105 Mikulina Jelizawieta 225 Miller Wyane 286 Minkser Dymitr 197 Miiiorski Aleksander 86. 134, 135 Mirska Balbina 42 Misonne Leonard 87 IVÎitehe! Georg 41 Moholy-Nagy Lâszlo 131 Moltke Heimuth von 66, 67 Monet Claude 69 „Monter", zob. Chruściel Antoni Montgomery Bernard Law 254 Morozow Siergiej Aleksandrowie/. 104, 104, 218 Morse Ralf 249, 262 Morse Samuel 52. 53, 58 Mossakowxka Wanda 49, 49 Moulton Henry 62 Mrnzkora D. 197. 204, 210, 225 Mussolini Benito 135, 136
Nachimow Paweł 25
Nadar (Tournachon Gaspard Felix, Turnaczewski Feliks) 38, 63, 68—71
Nadar Paul 70, 71
Napoleon I 74
Napoleon 111 25, 26, 30. 32, 36,
37, 39. 66, 67 Newman H. M. 154 N'ewhall 244 Nicklin Richard 31, 32 Kied/.wiedzki 44 Niemezynski Roman 165 Niepce Isidor 15 Niepce Joseph Niécephor 15—17 Nobel Alfred 136 Nofok Stanislaw 121 Nowicki Piotr Konstantynowic/.
101. 108
Ocup Piotr Adolfowicz 89, 90,
101, 110—114, 112, 116, 196 Offenbach Jacques 69 Okniński Ryszard 85
Okołowicz August Adolf 68, 69 Okołowiczowie (bracia) 68 Olszewski T. 164 Olszyński Marcin 9, 39, 52 Omar Pasza 25, 30, 31 O.sip Aleksander 165 Osip Stanislaw 165 Osipinko P. 223 Ostroróg Walery 30, 68 Ostrowski Wiktor 11, 156—159,
162, 163 O'SulHvan Timothy H. 50, 53,
54, 58, 59, 61—65, 306 Oswald Lee 283 Owen Robert 57 Ozierski Iwan 197
Pabel Hilmar 289, 291 Padlewski Zygmunt 43 Page William 53 Pajewski J. 88 Panfiłow Iwan W. 200 Paskiewicz. Iwan F. 71 F'atton George Smith 252 Paulus Friedrich 210 Paustowski Konstanty 196 Pawek Karl 6, 6, 216, 217, 274 Pawilno-Pacewicz Jerzy 180, 188,
194
Pawluć Jerzy 165 Fawłowicz Bohdan 155 Pazirski Stefan 92 Pendered John 31 Penn Irving 256 Perski Ludwik 178 Pétain Philippe 241 Peter Riehard jun. 273 Peter Richard sen. 274, 275 Petit 72
Picasso Pablo 257 Piertusow Grigorij 227 Pikiel Witold 85, 104, 149—152,
156, 196
Pillati Henryk 40 Püsudski Józef 119, 120, 149 Piotruś 187 Płażewski Ignacy 120 Poddębski Henryk 85 Podoski Janusz 165 Poitevin Alpfons Louis 23 Polewoj Borys 196, 223 Pollack P. 28, 53, 96 Pol-Pot 282 Połubojarow 239
Porta Giovanni Battista delia 15,
16
Pragłowski W. 164 Prieobrażeński N. F. 105 Przyborowski Walery 40, 48, 48 Pułaski Kazimierz. 62 Pustawójtówna Henryka 46 Puszkin Aleksander 105 Puyo Emil Joachim Constant 87 Pywell William R. 53
Radetzky Johann Joseph 70
Radwański Jędrzej 20
Raglan 34
Ramsay Bertram 254
Kaskowa M. 223
Rasniański J. 110
Rassalski Stefan („Ster") 165,
169, 170
Rawita-Gawroński F, 46, 50, 50 Ray Man 87 Razin Stiepan 109 Rejtan Tadeusz 202 Remet V. 197, 204, 210, 225 Remez A. 156
Renger-Patzch Albert 87, 131 Reuter Paul Julius 22 Reymont Władysław Stanisław
92
Riedikjn Mark 198, 227, 238—241 Riis Jakob August 83, 84 Kiumkin Jaków 197, 212, 232 Robertson Angus 246, 248, 250 Robertson James 36, 37 Roche T. C. 53 Rochebrun Franciszek 50 Rodczenko Aleksander 197, 213 Rodger George 252—254, 256,258,
264, 284
„Rola"-Zymierski Michał 166 Romański A. 156 Komm Michail 228 Roosevelt Franklin Delano 146 Rossini Gioacchino 69, 71 Roy Jean 289 Rómmel Juliusz 149 Ruby Jack 283 Rueger Leszek 165, 176 Rüssel William Howard 26, 34 Rutkowski T. 164 Rutkowski Zdzisław 39 Ryan Paul 286 Rybicki Józef 150. 151, 180—186,
188, 192, 196, 237, 308
Rydel Lucjan 120
Rydz-Smigły Edward 149
Ryli Ludwik 41
Rysiowie (rodzina) 148
Ryś Jan 85, 148, 149
Rytel Zygmunt 165
Rzewuski Walery 42—52, 64, 174,
308 Rzońca Jan 41
Saint-Arnould 37
Sak Stanisław 180, 188—192, 308
Salomon Erich 129, 132. 133, 264, 269
Sand George (właściwie: Dude-vant Aurore) 69
Sandburg Carl 245
Sańko Galina Zacharowna 197, 198, 212, 224, 225, 226, 226
Sarnieki Henryk 155
Saryusz-Wolski 85, 117, 118, 120
„Satyr", zob. Dobrzyński Stanisław
Savada Kyochi 289, 291, 293, 294
Savulescu C. 29, 30
Sawalew Aleksander Iwanowicz 90, 91, 101, 114, 115, 306
Sawalew Wasilij Iwanowicz 114
Sawalewowie 114
Sawicki P. 164
Schneider John 291, 292
Scholz Maurycy 20, 23
Sehott Friedrick Otto 269
Schulze Johann Heinrich 16
Schwalberg C. 103
Scott 31
Seko K. 214
Selfridge Thomas 63
Sempołiński Leonard 178
Senefelder Alojzy 22
Seymour David (Szymin Dawid) 136, 142, 143, 248, 252, 256, 264, 284, 288
Sherman Tecumseh 54
Siedlecki Edward 164
Siefierwiekow Abdulach 200
Sikorski Władysław 149, 151, 152, 158, 163
Sirnonow Konstanty 196, 212, 21-8, 224, 224
Simpson 36
Shin J. 90
Skarżyński L. 164
Skibm.ski Franciszek 150, 151, 164
Skoczyłaś Józef 173
Skokowski Stanisław 188, 189
Skotnicka Irena 169
Skopec R. 28
Sławo j-Składkowski Felicjan 135
Slamińska H. 134
Smith W. Eugene 245, 246
Sobolew Walentin 294—297
Sokołowski 43
Sommer Stanislaw 170
SouSek L. 26, 29, 31, 34, 37, 56, 136, 228
Sparling Mariuse 34, 36
Stalin Józef Wissarionowicz 113, 146
Starkiewicz Zbigniew 165
Starzyński Stefan 149
Steichen Edward 5, 87, 95, 96, 133, 244—246, 288
Steinbeck John 288
Stelmach Adam 176, 177
Stelzner Carl Ferdinand 20, 21
„Ster", zob. Rassalski Stefan
Stieglitz Alfred 87
Stock Dennis 286
Stolp 272 Stown Don 291 Strasz Maksymilian 20 Slreseman 132 Stroop Jürgen 272, 274 Strunnikow Siergiej Nikołaje-wicz 196, 198, 199, 201, 202, 234 Swierdłow J, M. 110, 113 Swiszczow-Paol Nikołaj Nikola-
jewicz 87 S/agin Iwan Michajłowicz 220,
227, 228, 230 Szajchet Arkady Samojłowicz
197—199. 202, 212- 215, 222 Szajnok Teodor 42 Szalaj S. 91 Szalapin Fiodor 109 S/.aposznikow B. M. 223 Szaszkiewicz Cezary 154 Szathmari Carl Babtist von (właściwie: Papp Kâroly Szath-mary) 29, 30, 34 Szczeciński Karol 180 Szmidt Otto Juliewicz 223 Szmulewski Dawid 144 Szober Wincenty 176 Siołochow Michail 227
Sztarn G. M. 223
Sztemberg Jaków Władimiro-
wicz 107, 108 Szulc Serafin 47, 48 Szamański Tadeusz 156, 157,
160-164, 196, 308 Szurowski W. 156 Szyrnański Siergiej Gawrylowicz
232
Śliwiński Józef 103
Śmigać/. Henryk 148, 149, 176,
196
Swiderski Jerzy 176 Świerczewski Karol 182, 188 Swieżyński Józef 118 Swiecicki Zbigniew 11 Switkowski Józef 91. 92, 117
Talbot William Henry Fox 16-
18, 20, 21, 27, 28, 53 „Tania", zob. Kosmodemiańska
Zoja
Tannyon 37
Tarasewicz Wsiewołod 208, 20S Thiede 272
Thiers Louis Adolphe 66 Thiersant 72 Thomas 73 Tiemin Wiktor Antoniewicz 197,
198, 212, 227. 228, 228, 230, 231 Toczyski Józef 41 Tołstoj Lew 83 Tomaszewski 44
Tomaszewski Jerzy 170. i70, 176 Torro Gerda 138, 140, 142 Tournachon Adrian 69, 70 Trachman Michaii Anatoliewicz
197, 209, 210, 234—236, 241 Trachtenberg Dymitr 208 Traugutt Romuald 41, 43, 120 Trepów 40. 42 Trojler Halina 175 Troszkin Paweł 196, 197 TrzoniCski Edward 42
Urbanowicz Stanisław 180 1'stinow Aleksander Wasiliewioz
197, 214, 222, 223, 223 Uthoff 92
Uzlian Aleksander Arkadiewicz
198, 214, 221, 222, 222 U/zle Burk 286
Vacarescu Maritica 29
Vadas Ernö 132
Vaucher Charles 98, 100
Vernet Horace 19, 21
Viele 58
Vinci Leonardo da 16
Vogel Hermann Wilhelm 130,
269 Voigt 93
Wachowiak Klaudiusz 180, 194
Wagner Richard 69
Wajnryb 227
Walentynowicz Marian 164, 258
Wańkowicz Melchior 164
Wański Tadeusz 87
Warabowski 21
Wdowiński Zdzisław 178
Wedgwood Thomas 16
Wegee 133
Weston Edward 87
Wheeler 63
Widermann 272
W:esztak Iwan 228
„Wiktor", zob. Bohdziewicz Antoni
Wiktoria, kroi. bryt. 30, 33
Wilhelm I 57
William 34, 36
Willson Tom 264, 266
Winogrand Gary 9
Winsor Rick 286
Witkiewiez Stanislaw Ignacy 121
Wieczorek Antoni 134, 134, 157. 164
Wnuk Bronisław 180
Wohl Stanisław 178
Wojtkiewicz-Strumph Stanisław 154
Wolf 22
Wołkow-Lannit Leonid Füippo-wicz 89, 104. 104, 105, 115
Woodbury D. B. 53
Woroszyłow Klimeut Jefremo-wicz 113, 223
Wójcik Ryszard 170, 176
Wróblewski Waiery 68
Wundershammer 272
Zajączkowski Tadeusz 156 Zarewicz 41, 42 Zaturski Ludwik 165 Zawadzki Aleksander 182 Zawodziński Julian 20 Zborowski Stanisław 156
... Cari 269
Zeller 74
Zelma Gieorgij Anatoliewicz 187,
197, 198, 211—214, 237, 238 Zeuschner Augu.st 42 Zeuschner Fryderyk 42 Zielonacki Zbigniew 195
Ziernow Danii 214 Ziernowowie 214 Zurich Andrew 246, 247, 249 Zygmunt August 9
Zdzar.-.ka Sabina („Anna") 168, 169
Żdżarski Wacław („Kozłowski") 11, 29, 69, 70, 150, 150, 151, 153, 265, 165. 167, 168, 214
Zcleznow Leomd 227
Żuków Gieorgij K. 228
Żuków Jurij 200
Zulinski Roman 41

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.