Przedmowa do wydania pierwszego 10
Przedmowa do wydania drugiego 11
O autorze 12
1. Lampy elektronowe 13
1.1. Wiadomości ogólne 15
1.2. Katody lamp elektronowych 16
1.2.1. Katody wolframowe 16
1.2.2. Katody tlenkowe 18
1.2.2.1. Zarys technologii katod tlenkowych 19
1.2.3. Katody bezpośrednio żarzone 22
1.2.4. Katody pośrednio żarzone 23
1.2.4.1. Zarys technologii grzejnika lampy pośrednio żarzonej 24
1.3. Siatki lamp elektronowych 24
1.4. Anody lamp elektronowych 25
1.5. Mostki konstrukcyjne 26
1.6. Gettery 26
1.6.1. Gettery rozpylane 27
1.6.2. Gettery nierozpylane 30
1.6.3. Rozpylanie getteru 30
1.7. Szkło w technologii lamp 31
1.7.1. Podział szkieł na miękkie i twarde 31
1.7.2. Naprężenia w szkle. Usuwanie naprężeń 32
1.7.3. Wykrywanie naprężeń 33
1.7.4. Współczynnik rozszerzalności cieplnej szkła i jego znaczenie 33
1.7.5. Wytrzymałość termiczna szkła 34
1.7.6. Wydzielanie gazów ze szkła. Przenikalność gazów przez szkło 34
1.7.7. Przewodność elektryczna szkła i jego stratność dielektryczna 35
1.7.8. Niektóre rodzaje szkieł stosowanych w technologii lamp 36
1.7.9. Szkła wtopieniowe 38
1.7.10. Otrzymywanie przezroczystych przewodzących pokryć na szkle 39
1.7.11. Akwadag i metalizacja lamp elektronowych 40
1.7.12. Nóżki spłaszczowe i talerzyki 41
1.7.13. Balony lamp elektronowych 41
1.7.14. Stapianie talerzyka lub nóżki z balonem 42
1.8. Pompowanie lamp elektronowych 44
1.8.1. Pompy rotacyjne 45
1.8.2. Pompy dyfuzyjne 45
1.8.3. Pompy turbomolekularne 47
1.8.4. Pompy sublimacyjne 48
1.8.5. Pompy jonowo-sorpcyjne 49
1.8.6. Układy pompowe 50
1.8.7. Odgazowanie lamp 51
1.8.8. Pomiar próżni 53
1.8.8.1. Próżniomierz oporowy 53
1.8.8.2. Próżniomierz Penninga 54
1.8.8.3. Próżniomierz jonizacyjny 54
1.8.8.4. Pomiar próżni w lampach gotowych 56
1.9. Lampa jako element liniowy 58
1.9.1. Dioda 58
1.9.2. Trioda 60
Parametry różniczkowe triody dla zakresu m.cz. 63
Trioda z katodą wolframową, przykład konstrukcji i obliczeń 64
Katoda 64
Siatka 66
Anoda 69
Balon lampy 71
Spłaszcz oraz radiatory doprowadzeń 71
Izolatory 71
Getter 73
Cokół lampy 73
1.9.3. Tetroda 73
1.9.4. Pentoda 74
1.9.4.1. Pentody mocy 75
1.9.4.2. Pentody napięciowe 75
1.9.4.3. Pentody regulacyjne 76
Charakterystyki statyczne pentody 78
Parametry różniczkowe pentody dla zakresu m.cz. . 78
1.9.5. Heksoda 80
1.9.6. Heptoda 80
1.9.7. Magiczne oko (elektronowy wskaźnik wysterowania lub dostrojenia) 80
1.10. Badanie sprawności lamp elektronowych 84
1.10.1. Kontrola stanu grzejnika 84
1.10.2. Wykrywanie zwarć międzyelektrodowych 85
1.10.3. Ocena emisji lampy 85
1.10.4. Jakość próżni 86
1.11. Układy do wyznaczania charakterystyk statycznych lamp 88
1.11.1. Układy do badania diod 88
Układ wyznaczania charakterystyki statycznej diody Ia = f(Ua) metodą
punkt po punkcie 88
Układ wyznaczania charakterystyki statycznej diody metodą oscyloskopową 88
1.11.2. Układy do badania triod 90
Układ do wyznaczania charakterystyk triody Ia = f(Us) przy Ua = const metodą punkt po punkcie 90
Układ do wyznaczania charakterystyk anodowych triody Ia = f(Ua) przy Us = const metodą punkt po punkcie 90
Układ oscyloskopowego zdejmowania charakterystyk triody Ia = f(Us) przy Ua = const 91
Układ oscyloskopowego zdejmowania charakterystyk anodowych triody Ia = f(Ua) przy Us = const 92
1.11.3. Układy do wyznaczania charakterystyk pentod 93
Układ wyznaczania charakterystyk statycznych pentody metodą punkt po punkcie 93
Wyznaczanie charakterystyk Ia = f(Us1) przy Ua = const, Us2 = const, Us3 = 0 93
Wyznaczanie charakterystyk Is2 = f(Us2) przy Ua = const, Us1 = const, Us3 = 0 93
Wyznaczanie charakterystyk Ia = f(Ua) przy Us1 = const, Us2 = const, Us3 = 0 93
1.11.4. Zasilacz do układów pomiarowych 94
1.12. Miernik lamp elektronowych 95
1.13. Korzystanie z charakterystyk statycznych lamp 100
1.13.1. Wyznaczanie nachylenia Sa z charakterystyki Ia = f(Us) 101
1.13.2. Wyznaczanie współczynnika amplifikacji Ka z rodziny charakterystyk anodowych 103
1.13.3. Wyznaczanie rezystancji wewnętrznej Ra z charakterystyki Ia = f(Ua) 104
1.13.4. Określanie charakterystyk statycznych przy różnych napięciach siatki drugiej dla pentody z rodziny charakterystyk Ia = f(Ua) przy Us2 = const, Us3 = 0, Us1 = const i rodziny charakterystyk siatkowych Ia = f(Us1) przy Us3 = 0, Us2 = const oraz Is2 = f(Us1) przy Us3 = 0, Us2 = const 105
1.14. Lampy gazowane 106
1.14.1. Lampa neonowa (neonówka) 106
1.14.2. Tyratron 107
2. Układy zasilania 109
2.1. Prostowniki 110
2.1.1. Prostowniki lampowe 110
Prostownik półokresowy 111
Przykład obliczenia mocy transformatora dla prostownika półokresowego 112
Prostownik pełnookresowy 112
Przykład obliczenia mocy transformatora dla prostownika pełnookresowego 116
Filtr zasilacza 117
Przykłady obliczenia wartości elementów filtru zasilacza 125
2.1.2. Prostowniki półprzewodnikowe 128
Prostownik jednopołówkowy 128
Prostownik dwupołówkowy 129
2.1.3. Przykładowe układy prostowników 130
2.1.4. Żarzenie lamp elektronowych 132
2.2. Stabilizatory napięcia 133
2.2.1. Układy stabilizatorów napięcia 133
2.3. Wskazówki dotyczące konstruowania zasilaczy 136
3. Bloki funkcjonalne wzmacniaczy audio 139
3.1. Wprowadzenie 140
3.2. Oporniki. Szeregowe i równoległe łączenie oporności. Połączenie mieszane 140
3.3. Obwody rozgałęzione. Pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa 142
3.4. Kondensatory. Szeregowe i równoległe łączenie kondensatorów. Połączenie mieszane 143
3.5. Metody rozważania obwodów prądu przemiennego 143
3.6. Cewki. Szeregowe i równoległe łączenie cewek. Połączenie mieszane 146
3.7. Oporność bierna indukcyjna 146
3.8. Trójkąt oporności. Zastosowanie do szeregowych obwodów prądu zmiennego. Rezonans szeregowy 148
3.9. Natężenie prądu w obwodzie prądu przemiennego 151
3.10. Równoległe (rozgałęzione) obwody prądu przemiennego 151
3.11. Elementy rachunku symbolicznego 152
3.12. Podstawy matematyczne metody symbolicznej 152
3.13. Działania na liczbach zespolonych 154
3.13.1. Dodawanie i odejmowanie 154
3.13.2. Mnożenie dwóch liczb zespolonych 154
3.13.3. Dzielenie liczb zespolonych 154
3.13.4. Usuwanie liczb zespolonych z mianownika 155
3.14. Zastosowanie rachunku symbolicznego do prostych obwodów prądu przemiennego 155
3.15. Admitancja i susceptancja w metodzie symbolicznej.Rezonans równoległy 157
3.16. Schematy zastępcze w układach lampowych. Przykład zastosowania schematu zastępczego do układu prostego wzmacniacza 159
3.17. Podstawowe układy pracy lamp we wzmacniaczach 165
3.17.1. Układ WK 166
3.17.2. Układ WA (wtórnik katodowy) 168
3.17.3. Układ WS 169
3.18. Wzmacniacze mocy m.cz. 170
3.18.1. Klasy pracy wzmacniaczy mocy 170
3.18.2. Punkt pracy we wzmacniaczu mocy 176
3.18.3. Obliczanie parametrów i wartości elementów dla wzmacniaczy mocy 176
3.18.3.1. Warunki pracy transformatora głośnikowego w klasie A. Wpływ parametrów transformatora na pasmo przenoszenia 188
3.18.3.2. Przykładowe rozwiązania wzmacniaczy końcowych w klasie A 193
3.18.4. Wzmacniacze beztransformatorowe 195
3.18.5. Wzmacniacze pracujące w klasie AB 198
3.18.5.1. Warunki pracy transformatora wyjściowego we wzmacniaczach klasy AB i B 199
3.18.5.2. Przykładowe rozwiązania wzmacniaczy mocy w klasie AB 200
3.18.5.3. Przełączanie trybu pracy trioda-pentoda 203
3.18.6. Praca lamp z prądem siatki 205
3.19. Wzmacniacze napięciowe m.cz. 206
3.19.1. Obliczenie wzmacniacza oporowego ze sprzężeniem pojemnościowym 206
3.19.2. Przesunięcia fazowe w oporowym wzmacniaczu napięciowym 219
3.19.3. Katodyna 220
3.19.4. Obciążenie anody drugą lampą. Aktywne obciążenie 226
3.19.5. Warunki pracy wzmacniaczy napięciowych m.cz. 227
3.19.6. Ujemne sprzężenie zwrotne we wzmacniaczach m.cz. 228
3.19.7. Wzmacniacze napięciowe regulowane napięciem 238
3.19.8. Wzmocnienie wzmacniacza regulacyjnego jako funkcja napięcia sterującego. Aproksymacja funkcji wzmocnienia 239
3.19.9. Błąd aproksymacji 243
3.19.10. Uzyskiwanie liniowej charakterystyki wzmocnienia w funkcji napięcia sterującego 243
3.19.11. Uzyskiwanie charakterystyki logarytmicznej wzmacniacza regulacyjnego 246
3.19.12. Zastosowanie triod regulacyjnych w układach elektronowej regulacji wzmocnienia 247
3.19.13. Próżniowy regulator siły głosu 249
3.19.14. Przykładowe rozwiązania wzmacniaczy napięciowych 254
3.20. Inwertery fazy 258
3.21. Kaskody 260
3.22. Sumatory 260
3.23. Współpraca lamp i półprzewodników 262
3.24. Układy regulacji barwy dźwięku 262
3.24.1. Regulatory dwójnikowe 263
3.24.2. Regulatory czwórnikowe 263
3.24.3. Przykłady obliczania czwórników 265
3.24.4. Przykłady rozwiązań układów barwy dźwięku 265
3.25. Psofometryczna regulacja siły głosu 268
3.26. Wskaźniki wysterowania 272
3.27. Zakłócenia we wzmacniaczach m.cz. i ich usuwanie 275
3.27.1. Przydźwięk sieci 275
3.27.2. Mikrofonowanie 278
3.27.3. Sprzężenia pasożytnicze 278
3.27.4. Szumy we wzmacniaczach m.cz. 279
3.28. Uwagi dotyczące montażu wzmacniaczy m.cz. 280
3.29. Podstawowe pomiary we wzmacniaczach m.cz. 281
3.29.1. Pomiary napięć i prądów w układzie 281
3.29.2. Pomiar mocy pobieranej z sieci 281
3.29.3. Wyznaczanie charakterystyki przenoszenia 281
3.29.4. Pomiar skutecznej mocy wyjściowej 282
3.29.5. Wyznaczanie zawartości harmonicznych (zniekształceń nieliniowych) metodą pięciopunktową 283
3.29.6. Pomiar zawartości harmonicznych miernikiem zniekształceń nieliniowych 285
3.29.7. Pomiar współczynnika intermodulacji 286
3.29.8. Pomiar charakterystyki fazowej wzmacniacza 286
3.29.9. Badanie wzmacniaczy przy użyciu sygnałów prostokątnych 288
4. Przykładowe projekty 289
4.1. Przykłady obliczeniowo-konstrukcyjne 290
4.1.1. Filtr zasilacza 295
4.1.2. Układ żarzenia 296
4.2. Wzmacniacz na lampie ECL11 297
4.3. Wzmacniacz na lampie ECL82 bez pętli ujemnego sprzężenia zwrotnego 297
4.4. Wzmacniacz na lampie ECL82 z pętlą ujemnego sprzężenia zwrotnego 298
4.5. Wzmacniacz na lampach ECC83 i EL84 298
4.6. Wzmacniacz z wyjściowym stopniem przeciwsobnym na lampach 6P3S 299
4.7. Wzmacniacz z wyjściowym stopniem przeciwsobnym o mocy 20 W 300
4.8. Wzmacniacz pracujący z kwartetem lamp EL84 301
4.9. Wzmacniacz przeciwsobny na lampach EL36 301
4.10. Wzmacniacz stereofoniczny na lampach EL84 pracujący w klasie A 302
4.11. Wzmacniacz przeciwsobny z lampami EL84 302
4.12. Wzmacniacz na lampach ECC83 i EL84 z USZ 305
4.13. Hybrydowe wzmacniacze słuchawkowe 305
4.14. Wzmacniacz słuchawkowy bez transformatorów wyjściowych 308
4.15. Wzmacniacz mocy na lampach bezpośrednio żarzonych 311
4.16. Przedwzmacniacz dla mikrofonu pojemnościowego 312
4.17. Lampowy korektor graficzny 313
4.18. Układ wytwarzający efekt vibrato 317
4.19. Lampowy analizator widma 318
4.20. Lampowy kompresor dynamiki 321
4.21. Elektronowy potencjometr siły głosu 326
4.21.1. Wskazówki dotyczące programu mikrokontrolera obsługującego potencjometr 328
4.21.2. Zniekształcenia nieliniowe wnoszone przez potencjometr 331
4.21.3 Chrakterystyka amplitudowo-częstotliwościowa potencjometru 332
Informacje dodatkowe 333
Dodatek A. Wybrane charakterystyki i dane niektórych typów lamp stosowanych w projektach opisanych w książce 334
A.1. Trioda ECC83 334
A.2. Pentoda EF86 335
A.3. Pentoda EL34 337
A.4. Pentoda EL84 341
A.5. Wskaźnik dostrojenia EM84 346
Dodatek B. Europejskie oznaczenia lamp elektronowych 347
Dodatek C. Oznaczenia rosyjskich lamp elektronowych 349
Dodatek D. Płytka drukowana sekwencera zasilania do urządzeń lampowych 351
Dodatek E. Oprogramowanie CAD/EDA dla projektantów układów lampowych 352
Tone Stack Calculator 1.3 352
TDSL Personal Edition 352
PSU Designer II 353
Dodatek F. Tabela rosyjskich zamienników wybranych lamp europejskich i amerykańskich 355
Bibliografia 356
Źródła internetowe 357
Skorowidz 358
