Kwintet metafizyczny

autor, Barbara Skarga

Zbiór esejów poświęconych rozważaniom nad źródłami filozoficznych pytań, które ludzkość stawia od stuleci i które budzą ciągle tak samo wiele tajemnic. Szukanie źródeł owych pytań nie oznacza jednak w ujęciu Barbary Skargi wykładu z historii filozofii, a raczej prześledzenie szeregu przyczyn, jakie te pytania prowokowały, i wydarzeń, które modyfikowały udzielane przez kolejnych filozofów odpowiedzi. Autorka - pisząc o czasie, złu czy doświadczeniu - utożsamia poszukiwanie źródeł metafizyki z odsłanianiem prawdy o kolejnych jej fenomenach. Unika przy tym konstruowania definicji, zamiast tego pokazując wielość znaczeń poszczególnych pojęć, splatanie się sensów i różnorodność rozwiązań proponowanych w poszczególnych epokach. Historia filozofii jest w tym ujęciu historią zagadek, i to wielu zagadek nierozwiązanych.

W swojej refleksji nad metafizyką Barbara Skarga zajmuje się samym pojęciem źródłowości, głównie w obszarach czasu, zła i doświadczenia. W pięciu esejach filozoficznych, z których składa się książka, mówi o wielkiej filozoficznej trudności w poszukiwaniu i definiowaniu źródłowości, ale i o intelektualnej i etycznej wartości tych poszukiwań w refleksji wybitnych myślicieli. Podejmuje dyskusję z klasycznymi koncepcjami czasu - fizykalną, psychologiczną i kosmologiczną, analizuje przeżycie czasu w indywidualnym doświadczeniu, którego strukturalnym elementem jest kres. Ukazuje, jak filozofia boryka się z pojęciem zła: jako braku dobra, skażenia natury ludzkiej, nieuniknionej przemocy w życiu społecznym - realnego zła, któremu jednak zawsze towarzyszy utopijne marzenie o Królestwie Dobra. Przedstawia krytycznie najważniejsze koncepcje źródłowości doświadczenia odwołując się m.in. do Plotyna, Husserla i Heideggera.

I na koniec stawia pytanie zasadnicze dla tych rozważań: co skłania nas do refleksji nad metafizyką, jaką filozofowie tworzyli na przestrzeni wieków, i do uprawiania metafizyki, która nie daje wiedzy pewnej, a za to daje świadomość ograniczeń ludzkiego rozumu. Skarga odpowiada, że ponawianie pytań metafizycznych pozwala przekraczać ograniczenia empirii i racjonalności, i niesie nadzieję.

s. 208.

Wydawnictwo Universitas

Kraków 2005

stan: bardzo dobry

możliwość bezpłatnego odbioru na terenie Krakowa