KU OTCHŁANI DEKADENTYZM LITERATURA POLSKA 1890-905

17-05-2014, 19:56
Aukcja w czasie sprawdzania nie była zakończona.

Aktualna cena: 59.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 4250889313

Miejscowość Kraków

Koniec: 27-05-2014 19:49:08

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: miękka
Rok wydania (xxxx): 1986

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -

DARMOWA WYSYŁKA na terenie Polski niezależnie od ilości i wagi (przesyłka listem poleconym priorytetowym, ew. paczką priorytetową, jeśli łączna waga przekroczy 2kg), w przypadku wysyłki zagranicznej cena według cennika poczty polskiej.

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

TERESA WALAS
KU OTCHŁANI
(dekadentyzm w literaturze polskiej 1[zasłonięte]890-19)
WYDAWNICTWO LITERACKIE
Okładkę projektował
JANUSZ WYSOCKI
Redaktor
MAŁGORZATA KAMIŃSKA-ROGATKO
Redaktor techniczny
MAŁGORZATA KWIECIEŃ-SZCZUDŁOWA

SPIS TREŚCI

Wstęp............... 5
Rozważania metodologiczne....... g
DEKADENTYZM WŚRÓD PRĄDÓW EPOKI
1. Treść i zakres pojęcia......... -| 9
2 Światopogląd jako tekst........... 28
3 Pozytywistyczno-naturalistyczna rama światopoglądu dekadenckiego ....... 30
4. Światopogląd dekadencki.........' ' 44
5 Praktyka literacka............. 94
DEKADENTYZM POLSKI JAKO SZCZEGÓLNA POSTAĆ PRĄDU EUROPEJSKIEGO
1. Dekadentyzm wobec ideałów aprobowanych .... 105
2. Kształtowanie się dekadentyzmu: czynniki hamujące
1 transformujące.......... ^3
3. Idea dekadencji i mitologie ją zastępujące......132
4. Ewolucja niszcząca.......... 157
5. Kryzys wartości: nicość jako wartość . ...... 170
6. Oblicza szatana............ -]gg
7. Osobowość rozszczepiona i „mózgowcy" .... 20b
8. Perwersja i sztuczność........... 219
9. Estetyzm dekadencki czy modernistyczny?..... 234
10. Kłopoty z poetyką............ 256
PRZYPISY...................265
Indeks osób........... 296

INDEKS OSÓB (Drukiem pochyłym oznaczono strony przypisów)

Abramowski Edward 189 Adam Paul (pseud. Plovert
Jacques) 280 Adamowicz Bogusław 220,
289
Adler Alfred 214 Albert Wielki (n. Alben von
Bollstädt) 278 Annunzio Gabriele d' 69, 280,
281 Apulejusz (Lucius Apuleius)
279
Arcybaszew Michail P. 177 Arnold de Villanova 278 Asnyk Adam 257, 258 Avenarius Richard 51, 289
Baju Anatole 21
Barącz Stanislaw 156—157, 190, 28s, 287
Barbey d'Aurevilly Jules 60, 69, 101, 275, 278, 279
Barrés Auguste Maurice 81, 84) 99) 108, 126, 215, 217
Barthes Roland 126, 280
Bartoszewicz Kazimierz 282
Bartusówna Maria 129
Baudelaire Charles 20, 22, 59, 63, 64. 81, 86, 87, 9i3 93, 108, 110, 114, n7j 135, 205, 206, 211, 230, 267, 27'5j 376, 277, 278, 289
Beauclaire Henri 280
Bednar A. 282
Belmont Leo (n. Blumental
Leopold) 25, 173, 209, 258,
285 Berent Wacław 7, 73, 115,
135) 209, 225, 251—256,
258, 283, 288—289, 293,
294
Bergson Henri 225, 290 Binni Walter 281 Błoński Jan 282, 284 Błotnicki Tadeusz 200 Boissiere Jean-Baptiste 272 Bonnetain Paul 272 Borzym Stanisław 290 Bose Ernest 272 Bourges Elémir 73, 27s Bourget Paul 20, 22, 23, 25,
81, 84, 93, 99, 108, 109,
215,257,267,275 Boutroux Emile Etienne 37 Boy zob. Żeleński Tadeusz Brahmer Mieczysław 273 Brzozowski Stanisław 52—53
218—219, 270, 274, 289 Brandówna Erna 214 Brummel George Bryan 68 Büchner Ludwig 170 Budrecka Aleksandra 289 Burek Tomasz 267 Butrymowicz Bogusław 147,
148—149, 182, 187, 284, 286, 287
Campion C. T. 271 Carter A. E. 266 Castro Americo 26s Charcot Jean Martin 276 Charlesworth Barbara 270,
271, 273 Chmielowski Piotr 174, 285,
289
Chrystus zob. Jezus Chrystus Chrzanowski Bronisław 25,
267
Cohen Ralph 265 Comte Auguste 70 Cournot Antoine Augustin 83,
277
Danek-Wojnowska Bożena
274, 282
Dante Alighieri 87 Darwin Charles 38, 56 Daszyńska Zofia no Dawid Jan Władysław
175 —176, 286 Dąbrowski Ignacy 25, 26, 130,
156, 167, 172, 181, 182,
189, 208 — 209, 212, 258,
285, 286, 288
Dehmel Richard 163, 223, 290 Dębicki Zdzisław 140—141,
152—153, 180, 283, 284,
286
Dijk Teun A. van 268—269 Dobrowolski Tadeusz 287 Dostojewski Fiodor M. 177 Doumic René 21 Draper John William 170, 285 Du Cange Charles du Fresne
20 Dunikowski Xawery 200
Duret Claude 20 Dygasiński Adolf 282 Dzieduszycki Wojciech 227, 282, 291
Eliot Thomas Stearns
276 — 277
Eminowicz Ludwik 191, 260 Espinas Alfred 269
Faleński Felicjan Medard 129 Fechner Gustav Theodor 276 Feldman Wilhelm 25, 26, 109,
125, 235, 268, 292 Feldmanowa Maria 274 Fénéon Felix 280 Feuerbach Ludwig 215 Figueira Guilhem 20 Filipkowska Hanna 295 Flaubert Gustave 64, 96, 216,
241, 278
Flaum Franciszek 200 Freud Sigmund 214, 225 Freville Jean 271
Garbowski Tadeusz 281 Gautier Théophile 20, 63 —
64, 78, 91, 93, 211, 230,
257, 274, 275, 278 Gawalewicz Marian 226, 227,
291 Gawroński Franciszek Rawita-
130, 281, 282 Gibbon Edward 23, 34 Gilman Richard 266 Gilman Stephen 265 Glass Grzegorz 270 Gliriski Kazimierz 258 Głowiński Michał 26s, 282,
294 Gomulicki Wiktor 258, 286
Goncourtowie Edmond de, Jules de 64, 278
Gourmont Lorrain R. de 27 s
Goya y Lucientes Francisco de 278
Górski Artur (pseud. Quasimodo) 26, 139, 180, 185, 235, 268, 286, 287, 288, 292
Grabska Elżbieta 274
Grava Arnolds 277
Grzegorczyk Anna 26s
Guillen Claudio 265
Gumplowicz Ludwik 269
Guyau Jean Marie 37, 56
Guze Joanria 277
Hello Ernest 278
Helmholtz Hermann 276
Helsztyński Stanislaw 286
Hobbes Thomas 178
Holz Arno 279
Hugo Victor 58, 133
Hume David 51
Huysmans Joris Karl 25, 54, 60, 62, 63, 64—65, 66 — 67, 71 — 72, 73, 79, 92, 96—97, 98—99, 101, 108, 207, 217, 225, 230, 274, 275, 278, 279, 280
Irzykowski Karol 126, 127, 213 — 219,255,259,^9, 291
Jacoby Paul 269 Jakobson Roman 280 Janczewska Jadwiga 118 Janet Pierre 276 Janion Maria 265, 268, 278 Jankowiak Mieczysław 284, 295
Jankówski Czesław 258 Jankowski Edmund 281 Jellenta Cezary (n. Hirschband Napoleon) 25, 113, 267,
281, 282, 285 Jeremiasz, prorok 290 Jeske-Choiński Teodor 25,
107, 109, no, 116, 132,
173, 174, 267, 281 Jezus Chrystus 178 Joad Cyril Edwin Mitchiuson
266, 267, 271, 273 Joli Henri 269 Juszczak Wiesław 29s
Kahn Gustave 21, 280 Kaligula (Caius Iulius Caesar,
zw. Caligula) no Kalinowska Irena S. 280 Kaliszewski Julian 129 Karłowicz Jan 116, 117, 281 Kasprowicz Jan 121 —122,
139, J54, 155, 184, 186,
197, 220, 221, 284, 287,
288, 290
Kądzielą Jerzy 282 Kierkegaard Soren Aabye 84 Kiiowski Andrzej 278 King Edmund L. 26s Kokoska Barbara 287 Kołakowski Leszek 269, 274 Komornicka Maria 159—160,
258, 269—270, 28s Korzeniewska Ewa 274, 292,
293
Koskimies R. 291 Kościuszko Tadeusz 124 Kotarbińska Lucyna 116 Kozłowski Władysław M. 25,
107, 109, 110, 267, 279,
282, 286 Kracauer Siegfried 26s
Krasiński Adam 257 Krasiński Zygmunt 132 Kraszewski Józef Ignacy 129 Kridl Manfred 294 Krzywieki Ludwik 138—139,
274, 283, 292 — 293 Krzyżanowski Julian 281 Kuryluk Ewa 276 Kwiatkowski Jerzy 284, 289,
295
Lack Stanisław (pseud. L—K) 164, 271, 285
Laharpe Frédérick-César de 20
Lange Antoni 25, 26, 114, 115, 135, 139, 141 —142, 144—145, 146, 147, 183, 186—i87j 191 —192, 209—210, 212 — 213,
281, 283—284, 286. 287, 288, 289
Laszczka Konstanty 200 Latawiec Czesław 288 Le Bon Gustave 269 Leconte de Lisie Charles (Le-
conte de 1'Isle) 289 Le Galienne Richard 280 Lern Stanisław 284 Leszczyński Edward 256 Lethéve Jacques 270 Lévi-Strauss Claude 280 Lipski Jan Józef 121 —122,
282, 283, 288, 289 Loranc Władysław 293 Lutomski Bolesław 282 Lutosławski Wincenty 282 Luyken Jan 278
Mach Ernst 51, 61, 215, 289 Maciejewska Irena 294 Maciszewski Witold 268
Maeterlinck Maurice 25, ro8,
110, 246, 257, 284, 290 Mahrburg Adam 269 Makowiecki Andrzej Z. 293 Malczewski Jacek 200, 287 Mallarmé Stéphane 278 Mallat Marcel 272 Marikowski Aleksander 119,
130, 212, 226, 258 Markiewicz Henryk 6, 24, 265,
266, 269, 281, 284, 294 Marks Karl 139, 144, 215 Massin Jean 277 Matuszewski Ignacy 250, 294 Mayenowa Maria Renata 294 Mehoffer Józef 287 Mendes Catulle 101, 108,
275, 277 Miciński Tadeusz 126—127,
128, 132, 202—203, 205,
221, 233, 259, 262, 288 Mickiewicz Adam 207 Mirbeau Octave 60, 277 Miriam zob. Przesmycki Zenon Miron (n. Michaux Aleksander)
129
Moleschott Jakob 170 Montesquieu Charles Louis
de Secondât 20 Moréas Jean (n. Joanis Papa-
diamandopulos) 280 Moreau Gustave 64, 71, 92,
278
Morice Charles 241 Mueller Stanisław Antoni 228
Nalepiński Tadeusz 190—191,
256; 287
Nałkowska Zofia 128 Nałkowski Wacław 158, 159,
269—270, 285,292—293
Niemojewski Andrzej 228 Niemojowska Maria 273, 274 Nietzsche Friedrich Wilhelm 25, 34,108,109, no, in, 116, 117, 176, 177, 204, 205, 215, 247, 273, 288, 293
Nordau Max 269 Norwid Cyprian Kamil 132 Nowaczyriski Adolf 109, 274 Nowicki Franciszek Henryk
146, 147, 284 Nusbaum Henryk 281
Ochorowicz Julian 276 Oppman Artur (pseud. Or-Ot)
258 Orkan Władysław (n. Smre-
czyński Franciszek) 150,
153, 184, 284
Or-Ot zob. Oppman Artur Orzeszkowa Eliza 116, 118, 130,
174, 212, 281 Ostrowska-Grabska Halina 274
Pajzderska Paulina 130, 183
Pascoli Giovanni 281
Pater Walter 54, 57-59, 60,
62, 234, 277—272 Pearce Roy Harvey 265 Péladan Joséphin 21, 87, 108,
134, 275, 277, 283 Perzyński Włodzimierz 256 Petroniusz [Titus (lub Caius)
Petronius] 91, 120, 278
Pierrot Jean 268, 272, 274—
275, 276, 277, 278 Pietrzycki Jan 260 Pilecki Antoni 282 Piorunowa Aniela 265 Piotr, apostoł 120
Plovert Jacques zob. Adam Paul Podkowiński Władysław 287 Poe Edgar Allan 59, 64, 110 Podraza-Kwiatkowska Maria 17, 266, 277, 282, 284,
291, 292, 293, 295 Porębski Mieczysli-v 287 Potocki Antoni 281—282 Potocki Józef Karol 269, 286 Praż Mario 85, 273, 274, 275,
276, 277, 283
Prokop Jan 17
Proudhon Pierre Joseph 134
Prus Bolesław (n. Głowacki Aleksander) 11 o, 130—131, 132, I375 138, I79j 182, 184, 185, 186, 231, 282, 283, 287
Przesmycki Zenon (pseud. Miriam, Jan Żagiel) 25, 26, 151, 152, 154, 174, 236, 240—246, 258, 284,
292, 293 Przybyszewski Stanisław 25,
26, 88, 108, 109—no, 115, 138, 139, 160—164, 166, 171, 174, 177, 183, 186, 187, 197—198, 200 —201, 205, 207, 209,
212, 220, 222 — 225, 236 -24O, 242, 246, 247, 249, 258, 259, 269, 277, 281, 28S, 286, 288, 289, 290, 291, 292
Quincey Thomas de 59
Rachilde (n. Vallette Marguerite) 60, 108, 27s, 277 Radcliff Ann 83 Rafael (n. Raffaelo Santi) 64
Redon Odilon 64, 92, 278 Rembrandt (n. van Rijn Rembrandt Harmenszoon) 278 Renan Ernest 34, 49, 50, 51,
83, 270
Renouvier Charles 37 Reymont Władysław Stanisław
198—199, 244,288 Ribot Théodule (Teodor)
Armand 269, 276 Richard Noël 280 Ridge George Ross 74, 266,
270, 273, 274
Rimbaud Jean Arthur 110, 117 Robert Cyprien 134 Rodbertus von Jagetzow Karl
Johann 139
Rogalski Aleksander 290, 292 Rogoziński Julian 274 Roosbroeck G. L. van 291 Rops Félicien 64, 278 Rosa Gabriel 269 Rossetti Dante Gabriele 54,
60, 62
Rossowski Stanisław 171—172 Rousseau Jean Jacques 86, 87 Rudnicka Celina 129 Rydel Lucjan 154, 155—156,
284 Rzewuski Stanisław 22, 23, 267
Sade Donatien Alphonse
François, markiz de 87,
230, 277
Salomon, król izraelski 179 Schlaf Johannes 279 Schnitzler Arthur 279 Schopenhauer Arthur 76, 108,
122, 124, 129, 183, 192,
248, 287, Schweitzer Albert 271
Schwob Marcel 101, 275 Shaftesbury Anthony Ashley
Cooper Earl of 86 Sienkiewicz Henryk 25, no, 118—121, 130, 132, 136, 172, 174, 181 —182, 185, 186, 209, 212, 226, 258, 281, 285, 287, 289 Sieroszewski Wacław 244 Skarga Barbara 275, 277 Sławiński Janusz 265, 282 Słowacki Juliusz 207 Smaga Józef 266 Sołogub Fiodor (n. Tietierni-
kow Fiodor K.) 177 Spencer Herbert 70, 269 Srokowski Mieczysław Marian
293
Staff Leopold 153, 193, 256, 260, 263 — 264, 284, 287,
295
Stanton Domny C. 274 Starzyński Juliusz 277 Stawar Andrzej (n. Janus
Edward) 291
Stebelski Włodzimierz 129 Stcfanowska M. i89 Stempowski Stanisław 285 Steń Jan (n. Bruner Ludwik)
124, MO, 148, 189, 192,
248, 256, 283, 284, 287,
293, 294
Strusiński Wiktor 282 Struve Henryk no Suesser Ignacy 25, 268 Swart Koenraad W. 266 Szczepański Ludwik 123 —
124, 192—193,206,232-
233, 282, 287, 288, 291 Szukiewicz Maciej 25, 267 Szymańska Beata 282, 287
Świętochowski Aleksander (pseud. Poseł Prawdy) 129, 178, 286
Taine Hippolyte 34, 55,64, 88
Tarde Gabriele de 37
Tetmajer Kazimierz Przerwa-25, 26, 122, 130, 131, 138, 139—140, 146, 149, 151, 171, 179, 180, 182, 185, 186, 194, 220—221, 231, 235, 256, 257, 263—264, 283, 284, 28s, 286, 287, 288, 289, 291, 29s
Toeplitz Teodor 290
Tokarzewicz Józef 282
Tomasz z Akwinu 196 —197, 278
Troczyński Konstanty 294
Trzpis Henryk 294
Tuczyński Jan 287
Vanier Léon 280 Verhaeren Emile 280 Verlaine Paul 21, 102, 108,
110, 266, 267 Vicaire Gabriele 280 Vico Giambattista 17 Villiers de lTsle-Adam 64 Virchow Rudolf 269 Volkelt Johannes Immanuel
187 Voltaire (n. Arouet François
Marie) 20
Walicki Andrzej 28, 268 Weber Ernst Heinrich 276 Weiss Tomasz 276, 281, 286,
291, 292, 293 Weiss Wojciech 29s Werner Andrzej 289 Wesołowski Mariusz 288
Wilde Oskar 54, 60, 65, 68, 84, 230, 274
Winiarski Leon 269
Witkacy zob. Witkiewicz Stanisław Ignacy
Witkiewicz Stanisław 216, 242, 245
Witkiewicz Stanisław Ignacy (pseud. Witkacy) 7, 126, 127, 128, i69, 221, 228
Wojtkiewicz Witold 287
Wolf Erwin 271
Wolski Wacław 233, 261 — 262, 295
Wolter zob. Voltaire
Womela Stanisław 215
Wroczyński Kazimierz 248
Wundt Wilhelm 37, 276
Wyka Kazimierz 6, 17, 125, 154, 187, 188, 193, 230, 266, 267, 282, 283, 284, 286, 287 — 288, 289, 291, 292, 294
Wyka-Hussakowska Marta 294
Wyspiański Stanisław 112, 200, 259, 287
Zagórski Włodzimierz 129, 171, 179, 285, 286
Zapolska Gabriela (n. Janów-ska Maria Gabriela Stefania, iov. Śnieżko) 25, 221 —222, 282—283, 290
Zawistowska Kazimiera 191, 210—211, 261, 287, 288,
295
Ziejka Franciszek 282 Zimand Roman 6, 105, 106,
266, 277, 281, 285, 292 Znamirowski Adam 189 Zola Emile 55, 78, 79, 94, 108,
279
Żabicki Zbigniew 289 Żaboklicki Krzysztof 273 Żeleński Tadeusz (Boy) 143—
144, 274, 284 Żeromski Stefan 112, 123,
124, 184, 228—230, 282,
285, 291
Żmigrodzka Maria 281 Żuławski Jerzy 126, 146, 151, 152, 154, 155, 168—169, 173, 184, 195, 201—202, 203—204, 211, 285, 287, 288 Żurowski Maciej 276

Badacze literatury, ci zwłaszcza, którzy zajmują się tematami o mniejszym znaczeniu i popularności, zwykli, nie wiedzieć czemu, liczyć na życzliwość czytelników. Życzliwość ta prowadzić ma do tego, by czytelnik nie stawiał pytań o sensowność badawczych poczynań, zakładając, iż wszelki trud poznania godzien jest szacunku, a owoc tego trudu zasługuje na czułe przyjęcie. Co więcej, czytelnik ów winien również wierzyć, że pomiędzy badaczem a tematem wywiązała się miłość od pierwszego wejrzenia, że przedmiot, jakkolwiek nieefektowny i skromny, porwał był i rozpalił swego znawcę, czyniąc zeń umysł natchniony.
Zdarza się i tak, nieuczciwą rzeczą byłoby zaprzeczać. Zazwyczaj jednak bywa zupełnie inaczej. Oto myśl badacza rozbudzona już, ale niepewna jeszcze gustu swego i swych możliwości, usiłuje znaleźć punkt oparcia, przedmiot, na którym mogłaby wyładować swoją energię, miejsce gdzie byłaby w stanie pokazać, co potrafi. Prawo polowania w rejonach wielkich tematów zdobyli już badacze starsi i bardziej doświadczeni. Jeśli się nie ma dość odwagi, by poczuć się jednym z nich, wybrać trzeba tereny słabiej strzeżone i zadowolić się zwierzyną pośledniejszą. Pomiędzy historykami literatury toczy się nie w pełni ujawniona, ale nieustająca walka o byt. Ich rosnące wciąż szeregi przemierzają wzdłuż i wszerz literackie obszary, szukając białych plam w ciemnej gęstwie opra-cowań, których ilość wzrasta z dnia na dzień. Na śmiałe
syntezy i odkrywcze przewartościowania stać niewielu; toteż większość utrzymuje się przy życiu, z żarliwym poświęceniem opisując epigonów i prekursorów, siekając literaturę na coraz drobniejsze kawałki, by każdemu dostał się mały bodaj jej skrawek.
Efekty tych działań poznawczych często posiadają wartość pozorną, a to, co wygląda na przyrost wiedzy, bywa niekiedy tylko przyrostem jej ciała. Rzeczywistość myślowa, jaką tworzą powstałe w ten sposób książki, przybiera postać fantastycznej groteski: można tu znaleźć jagody wielkości dorodnych gruszek, brukiew pożyw-nością swą przewyższającą żółtko, kuropatwy groźniejsze od sępów. Nowoczesne metodologie zderzają się bezpłodnie z drugorzędnością analizowanych tekstów, ulegają zachwianiu proporcje i hierarchie. Można tłumaczyć to zjawisko w sposób mechanistyczny: tym, że populacja historyków literatury wyższa jest niż ilość rzeczywistych problemów literackich; naprawdę jednak korzenie tego zjawiska tkwią gdzie indziej — w ogólnej atmosferze naukowej, przesyconej duchem produkcyjności, w fałszywych wyobrażeniach na temat intelektualnego awansu, w braku odwagi, która jest potrzebna, by pozór wartości umieć oddzielić od niej samej.
Książka o dekadentyzmie polskim ma prawo robić wrażenie takiego właśnie produktu pozorowanych działań poznawczych, zrodzonych z pomieszania rozsądku i rozpaczy, jakim na przemian ulega umysł nie chcący trwać w bezruchu, a nie umiejący się poddać prawdziwie wielkim namiętnościom poznania. Czyż bowiem brak wyczerpującego studium o dekadentyzmie stanowi w wiedzy historycznej istotnie dotkliwą lukę? Wydaje się, że rozprawa Markiewicza Młoda Polska i - „izmy", książka Zimanda „Dekadentyzm" warszawski, wreszcie bogate dzieło Wyki o modernizmie wystarczająco jasno zarysowują kształt zjawiska, a badania szczegółowe mogą kształt ten jedynie
lepiej wypełnić, nie zmienić. Jeśli dodać do tego rozprawy i szkice, których przedmiotem nie jest sam dekadentyzm, ale które o temat ten się ocierają (jak na przykład studia o Berencie czy ostatnio o Witkacym), można do książki o dekadentyzmie odnieść się z uzasadnioną podejrzliwością.
Nie zamierzam też ukrywać, że moje pierwsze spotkanie z tym tematem nie miało w sobie nic ze zniewalającego olśnienia. Zostałam z nim mądrze zeswatana, a dalsze współżycie było wypełnianiem intelektualnego zobowiązania. Potem jednak stosunki te uległy zmianie. W miarę bowiem obcowania z przedmiotem trudności i komplikacje związane z jego wyodrębnieniem nie malały, ale rosły; wreszcie okazaîo się, że opisanie zjawiska nazywanego dekadentyzmem nie jest tylko dokładnym wypełnieniem znanego konturu, lecz pociągnąć może za sobą istotną korektę rysunku tej całości, która nosi nazwę Młodej Polski.
Nie mam pewności, czy rezultatem działań historyka literatury, tych zwłaszcza, które stawiają sobie za cel jej periodyzację, jest przyrost prawdy obiektywnej. Byłoby to niesłychanie przyjemne, zdrowy jednak sceptycyzm każe bronić się przed takim przekonaniem, uznając je za zbyt pochopne. Doświadczenie radzi historykowi zadowolić się celem skromniejszym: szukać perspektywy dobrej widoczności, w której przedmiot opisywany ukazuje się jako bogaty, jak najszczelniej wypełniony sensem, w pełni zrozumiały, udzielający swojej jasności przedmiotom z nim sąsiadującym.
Potoczna wiedza o dekadentyzmie skłania do uznania go za zjawisko peryferyjne, dające znać o sobie we wczesnej fazie polskiego modernizmu, dla całości jednak Młodej Polski nie najważniejsze. Ze stanowiskiem takim trudno byłoby się spierać. Można mu się jednak w części przeciwstawić odwołując się do doświadczeń wzrokowych, jakim w większym lub mniejszym stopniu wszyscy
ulegamy: oto z plątaniny linii Jub z układu plam wydobywamy różne znane nam kształty w zależności od tego, jaki kierunek przybierze nasz wysiłek postaciowania: możemy ogarnąć Całość i zgodnie z tym rozpoznaniem wyznaczać potem odpowiednie jej rejony lub na odwrót — ujrzeć fragment, którego wyodrębnienie narzuci kształt całości: jeśli najpierw dostrzeżemy kwiat, całość stanie się ogrodem; jeśli rozetę — katedrą, gdy koło zębate — skomplikowaną maszynerią. W poznaniu historycznym rzecz ma się podobnie. W zależności od tego, jaka intencja kieruje nami, gdy dokonujemy pierwotnego postaciowania faktów, układają się one w rozmaite kształty. I jeśli z gmatwaniny zjawisk światopoglądowych i literackich, jakie przywykliśmy rozpoznawać w literaturze ostatnich dziesięcioleci XIX wieku, wybrać dekadentyzm, postaciując go jako sensowną, dającą się zrozumieć i wyjaśnić całość, obraz Młodej Polski ulega przekształceniu, prze-grupowują się jego elementy, ujawnia się inny niż zazwyczaj rytm wewnętrzny. Nie znaczy to, że wiedza o Młodej Polsce zmienia się w sposób radykalny. Znaczy tylko, że jej przedmiot może uzyskać odmienną przejrzystość i stać się w inny niż dotychczas sposób zrozumiały. Aż tyle. I nic ponadto.

Teresa Walas ukończyła filologię polską w Uniwersytecie Jagiellońskim (1967). Tam też odbyła studia doktoranckie i uzyskała stopień doktora na podstawie rozprawy „Literatura polska wobec dekadentyzmu", przygotowanej pod kierunkiem prof, dra Henryka Markiewicza (1976).
Od 1972 r. pracuje w Instytucie Filologii Polskiej UJ najpierw jako asystent, następnie jako adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury i Poetyki. W latach 1978 i 1983 wykładała literaturę i język polski w Stanach Zjednoczonych: w Alliance College (Cambridge Springs, Pennsylwania) oraz w University of North Carolina w Chapel Hill. Obecnie przygotowuje rozprawę habilitacyjną.
Okładką projektował Janusz Wysocki

Zainteresowania historycznoliterackie Teresy Walas skupiają się na dwu przede wszystkim okresach: na literaturze Młodej Polski i na szeroko pojętej współczesności. Jest autorką rozpraw i szkiców o Prusie, Przybyszewskim, Feldmanie, Kor-czaku, Irzykowskim, Andrzejewskim, Nałkowskiej, Gojawiczyriskiej, Filipowiczu i in. Opracowała i opatrzyła wstępem Wybór poezji Zenona Przesmyc-kiego (Miriama).
Teresa Walas uprawia też bieżącą krytykę literacką, a w sezonie teatralnym 1979/80 umieszczała na łamach „Dziennika Polskiego" recenzje teatralne.
W książce Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-190s) autorka zarysowuje model dekadentyzmu, ukazuje tę jego szczególną postać, jaka ujawniła się w literaturze polskiej przełomu wieków, a także wyznacza dekadentyzmowi miejsce pośród prądów Młodej Polski, modyfikując nieco ich powszechnie przyjętą topografię.

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.