JERZY SPERKA OTOCZENIE WŁADYSŁAWA OPOLCZYKA W LATACH 1370 — 1401 STUDIUM O ELICIE WŁADZY W RELACJACH Z MONARCHĄ wyd. Katowice 2006, stron 477 + wklejka ilustr. barwne, bibliogr., indeks, mapy, aneksy, biogramy, wklejka, fot., ilustr., summ., Zsfg., oprawa twarda, format ok. 17 cm x 24 cm Nakład tylko : 350 + 50 egz. !!! Niezwykła monografia z dziejów średniowiecza, pięknie wydana i opracowana graficznie, barwnie ilustrowana (herby i pieczęcie), całość w solidnej twardej oprawie, powinna znaleźć się na półce każdego mediewisty i miłośnika historii (szczególnie średniowiecznej). Książka uhonorowana Nagrodą imienia Adama Heymowskiego przyznaną przez Polskie Towarzystwo Heraldyczne, Warszawa, 18 maja 2007 r. Z notatki wydawniczej : Książka prezentuje skład osobowy, mechanizmy doboru i rolę polityczną otoczenia księcia opolskiego. W nowym świetle — jakże odmiennym od dotychczasowego ujęcia w historiografii — autor omawia także kontakty Władysława Opolczyka z polską elitą władzy od początku rządów Ludwika Węgierskiego po pierwsze lata panowania Władysława Jagiełły. W kolejnych rozdziałach omówiono elity poszczególnych terytoriów, którymi zarządzał książę, a więc: księstwo opolskie, ziemie ruskie, ziemię wieluńską, oraz Kujawy inowrocławskie i ziemię dobrzyńską. Ponieważ każde z terytoriów wykazywało się swoistą specyfiką, przedstawiono: strukturę urzędów, podziały administracyjne, otoczenie władcy w danej ziemi i jego beneficjentów. W pracy znalazło się także kilkadziesiąt szczegółowych biogramów osób, wchodzących w skład otoczenia książęcego, i ich rodzin. Autor dokonał tu wielu nowych ustaleń w stosunku do dotychczasowej literatury, zarówno w zakresie krytyki źródłowej, jak i identyfikacji osób oraz przynależności rodowej. Książkę dopełniają aneksy — zestawienia urzędników Władysława Opolczyka (dworskich i terytorialnych) oraz itinerarium księcia z lat 1372 — 1401, a także nie publikowane dotychczas ilustracje licznych pieczęci rycerskich osób z jego otoczenia. WSTĘP [fragment] : Celem niniejszej pracy będzie przedstawienie składu osobowego i roli politycznej otoczenia Władysława Opolczyka w latach 1370 — 1401 a także kontaktów księcia z polską elitą władzy. Pojęcie „otoczenie" jest oczywiście terminem sztucznym niewystępującym w źródłach średniowiecznych. Tam bowiem osoby przeby­wające w otoczeniu władcy określano mianem comittiva lub familia (familiares); w tym drugim wypadku — w odniesieniu do urzędników, służących i klientów. W literaturze historycznej różnie definiowano pojęcie „otoczenie". Jan Piętka dzielił je na „otoczenie świeckie" i „otoczenie kościelne", przy czym oddzielał je od grupy urzędniczej. Natomiast według Anny Doroszewskiej, do której poglądów przychyliła się ostatnio Anna Supruniuk, „otoczenie", bez względu na skład społeczny, łączyła z władcą bezpośrednia i trwała więź społeczna. Stanisław Szczur z kolei „otoczenie" ograniczał do grupy osób, które często przebywały u boku wład­cy. Natomiast zdaniem Tomasza Jurka, otoczenie stanowili wszyscy ci, którzy mieli wpływ na decyzje, jakie podejmował monarcha. Podobnie zagadnienie „otoczenia" definiuje się w historiografii zachodnioeuropej­skiej. Różnice zdań — aczkolwiek niewielkie — w definiowaniu tego pojęcia powodują, że właściwie każdy z autorów, który zamierza podjąć taki te­mat, sam musi ustalić, kogo zaliczyć do otoczenia danego monarchy. Twierdzę więc, że do otoczenia Władysława Opolczyka należy włączyć przede wszystkim urzędników dworskich, administracyjnych, a także ziemskich w przypadku Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Jeśli natomiast cho­dzi o osoby, które nie piastowały żadnych godności i nie były spokrew­nione z urzędnikami książęcymi, do otoczenia zaliczyłem tylko te, które w dokumentach książęcych zostały wymienione co najmniej dwa razy, lub też zostały odnotowane u boku księcia poza ziemią, w której posia­dały dobra ziemskie. Konstrukcja pracy Pierwotnym moim zamierzeniem było przedstawienie otoczenia Władysława Opolczyka od jego powrotu z Węgier w 1372 r. do śmierci w 1401 r. Cezura początkowa musiała jednak zostać przesunięta o dwa lata wstecz. Miało to związek z wydarzeniami z jesieni 1370 r., kiedy książę został wysłany do Krakowa, aby zabezpieczyć objęcie tronu pol­skiego Ludwikowi Węgierskiemu. Wówczas to Władysław Opolczyk — działając przy wsparciu ugrupowania andegaweńskiego — przyczynił się do obalenia testamentu zmarłego Kazimierza Wielkiego, za co w nagro­dę otrzymał od króla ziemię wieluńską oraz kilka zamków i miast w północno-zachodniej Małopolsce. Wydarzenia te spowodowały, że książę opolski nie tylko wszedł w posiadanie terytoriów należących do Królestwa Polskiego, ale także nawiązał Kontakty z polską elitą władzy. Praca składa się z trzech części, zakończenia, biogramów osób występujących w otoczeniu Władysława Opolczyka oraz z aneksów. Całości dopełnia bibliografia, indeks osobowy i geograficzny oraz obco­języczne streszczenia. W części pierwszej omówiłem rodzinę Władysława Opolczyka, w za­rysie jego karierę na Węgrzech, koncentrując się przede wszystkim na tamtejszym otoczeniu książęcym, oraz rozwój władztwa książęcego. Ten ostatni problem jest bardzo ważny w moich rozważaniach, ponie­waż przejmowanie kolejnych terytoriów przez Władysława Opolczyka, w dodatku znacznie oddalonych od jego księstwa opolskiego (Ruś, Kuja­wy i ziemia dobrzyńska), miało istotny wpływ na kształtowanie się oto­czenia książęcego. Część druga stanowi trzon pracy poświęcony otoczeniu Władysława Opolczyka. Podzielona została na pięć rozdziałów, z których pierwszy prezentuje urzędników dworu, natomiast pozostałe zawierają omó­wienie otoczenia monarchy w księstwie opolskim, wieluńskim, na Rusi oraz w ziemi dobrzyńskiej i na Kujawach inowrocławskich. Każdy z tych rozdziałów zbudowany jest według takiego samego schematu, zgodnie z którym najpierw omawiam strukturę urzędniczą i podziały administra­cyjne danego terytorium, następnie obsadę urzędów, otoczenie książęce wywodzące się z omawianego terytorium, a na koniec — beneficjentów władcy. Część trzecia poświęcona została relacjom Władysława Opolczyka z polską elitą władzy w latach 1370 —1396, a więc w okresie, kiedy książę by! ściśle związany z Królestwem Polskim i miał zasadniczy wpływ na rozgrywające się wtedy wydarzenia. Biogramy zawierają najważniejsze informacje, jakie udało się zgro­madzić o danej osobie, jej życiu, działalności i najbliższej rodzinie, kon­centruję się jednak na okresie, w którym dana osoba związana była z Władysławem Opolczykiem. W aneksie 1. zestawiłem urzędników Władysława Opolczyka, kie­rując się zasadami przyjętymi w spisach polskich urzędników, które opublikowano pod redakcją A. Gąsiorowskiego. Obejmują one urzędników dworu książęcego oraz urzędników zarządu lokalnego, a więc tery­toriów, które znajdowały się czasowo w rękach księcia opolskiego. Aneks 2. zawiera itinerarium Władysława Opolczyka z lat 1372—1401. Cezurę początkową wyznacza koniec jego działalności na Węgrzech, a jednocześnie faktyczny początek rządów na Rusi Czerwonej. Zestawie­nie itinerarium z okresu wcześniejszego, kiedy książę był palatynem wę­gierskim (1367—1372), jest niemożliwe, ponieważ dokumenty, które są podstawą tego typu zestawień, wystawiali także urzędnicy księcia w jego imieniu. W związku z tym nie sposób określić, czy dany akt wystawiał osobiście sam palatyn, w tym przypadku Władysław Opolczyk, czy też jego zastępca, który w swoim imieniu tego nie czynił. Stan badań Barwna postać Władysława Opolczyka do tej pory doczekała się tyl­ko jednej monografii autorstwa Ernesta Breitera, ale praca ta, powstała w końcu XIX w., jest obecnie przestarzała. Późniejsze badania history­ków koncentrowały się przede wszystkim na konfliktach księcia opol­skiego z Królestwem Polskim w związku z zastawieniem przez niego Złotorii, a następnie ziemi dobrzyńskiej Krzyżakom. W ostatnim czasie postać Władysława Opolczyka znalazła się ponow­nie w polu badań historyków. W przeciwieństwie jednak do dawniejszych badaczy — przede wszystkim polskich — którzy jednoznacznie negatywnie oceniali całokształt działań, jakie podejmował książę, a zwłaszcza jego kontakty z Królestwem Polskim, obecne oceny są bar­dziej wyważone. Historycy nowsi podkreślają jego zdolności polityczne i administracyjno-gospodarcze. Rola bowiem, jaką odgrywał Wła­dysław Opolczyk na Węgrzech, jego dokonania gospodarcze na Rusi Czerwonej, a także w ziemi wieluńskiej i księstwie opolskim predesty­nują go do grona wybitnych postaci drugiej połowy XIV w. w Europie Środkowo-Wschodniej. Jeśli natomiast chodzi o otoczenie księcia opolskiego, to historycy zainteresowali się tym problemem stosunkowo niedawno. Stanisław A. Sroka, zajmując się działalnością księcia na Węgrzech, przedstawił także jego tamtejszych urzędników i współpracowników; natomiast Aleksander Swieżawski omówił — w zarysie — otoczenie ruskie Wła­dysława Opolczyka. Ten ostatni problem podjął także Paweł Jusiak, ale wykorzystał do tego niewielki zasób źródeł, opierając się głównie na opracowaniach. Sporo informacji mamy na temat dostojników wieluńskich Wła­dysława Opolczyka. O nich bowiem wspominali w swych pracach Ryszard Rosin, Marceli Antoniewicz, a przede wszystkim Jacek Laberschek oraz ostatnio w swej monografii Tomasz Stolarczyk. Moim udziałem było zestawienie urzędników ruskich i wieluńskich z okresu rządów Władysława Opolczyka. Urzędników opolskich, związanych tylko z Opolem, a nie z całym księstwem opolskim, opracował (niestety ze sporymi lukami) Dieter Veldtrup. Natomiast ostatnia próba zestawienia urzędników z całego księstwa opolskiego (w tym także stanowiących otoczenie Władysława Opolczyka), którą podjął Jerzy Horwat okazała się chybiona. Autor ten wprowadził niesamowite za­mieszanie do tytulatury zestawianych urzędników; wojewodów zrównał ze starostami generalnymi, starostów z kasztelanami, burgrabiów zam­ku opolskiego potraktował jako starostów. Opracowanie zawiera ponad­to dużą ilość błędów, nieścisłości oraz nietrafnych identyfikacji osób. Niestety, wysokiego poziomu naukowego nie prezentują także publika­cje Romana Sękowskiego dotyczące średniowiecznego rycerstwa śląskiego, ponieważ autor wielu stwierdzeń nie poparł źródłami. Jeśli chodzi natomiast o Kujawy i ziemię dobrzyńską, to podstawowe dla identyfikacji otoczenia Władysława Opolczyka okazały się prace Janusza Bieniaka i Sobiesława Szybkowskiego, a także Błażeja Śliwińskiego, Beaty Możejko i Zbigniewa Zyglewskiego, dotyczące tamtejszego rycerstwa. Na koniec należy podkreślić, że niezbędnym i cennym przy identyfikacji oraz opracowaniu śląskich współpracowników księcia opolskiego było studium Tomasza Jurka dotyczące obcego rycerstwa na Śląsku. Podstawa źródłowa Kwerendą objąłem wszystkie opublikowane zbiory i regesty dokumentów, w których można się było spodziewać informacji dotyczących Władysława Opolczyka i jego urzędników. Ten bardzo rozproszony mate­riał udało się zebrać w licznych wydawnictwach polskich, niemieckich ukraińskich, rosyjskich, czeskich, austriackich, słowackich i węgierskich. Bazę źródłową jednak znacznie poszerzyłem, włączając w nią źródła rękopiśmienne... SPIS TREŚCI : Wykaz skrótów Wstęp Część pierwsza Władysław Opolczyk i jego władztwo do 1401 roku Rozdział pierwszy — Książę i jego rodzina Rozdział drugi — Okres węgierski Rozdział trzeci — Rozwój terytorialny władztwa książęcego (ok. 1367—1401) Część druga Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370 —1401 Rozdział pierwszy — Urzędnicy dworu (1370 — 1401) Rozdział drugi — Księstwo opolskie — część Władysława Opolczyka (ok. 1367— 1401) — Struktura urzędów i podział administracyjny — Obsada urzędów — Otoczenie śląskie — Beneficjenci w księstwie opolskim Rozdział trzeci — Księstwo wieluńskie (1370 — 1391) — Struktura urzędów i podział administracyjny — Obsada urzędów — Otoczenie wieluńskie — Beneficjenci księcia Rozdział czwarty — Ziemie ruskie (1371 — 1378) — Struktura urzędów i podział administracyjny — Obsada urzędów — Otoczenie ruskie — Beneficjenci księcia —— Ziemia sanocka —— Ziemia przemyska —— Ziemia lwowska —— Ziemia halicka Rozdział piąty — Kujawy inowrocławskie i ziemia dobrzyńska (1378 — 1392) — Struktura urzędów i podział administracyjny — Obsada urzędów —— Urzędy ziemskie —— Starostwa — Relacje księcia z elitą kujawsko-dobrzyńską — Beneficjenci księcia Część trzecia Władysław Opolczyk wobec elity Królestwa Polskiego (1370 — 1396) Rozdział pierwszy — Lata 1370 — 1378 Rozdział drugi — Lata 1377/1378 (rządy namiestnicze w Polsce) Rozdział trzeci — Lata 1382 — 1385 Rozdział czwarty — Lata 1386 — 1396 Zakończenie Biogramy Aneks 1: Urzędnicy Władysława Opolczyka — spisy Aneks 2: Itinerarium Władysława Opolczyka w latach 1372 — 1401 Bibliografia Wykaz ilustracji i map Indeks osobowy i geograficzny Summary Zusammenfassung Wykaz ilustracji i map : 1. Pieczęć Bieńka z Żabokruk 2. Pieczęć Jaśka Mazowity 3. Pieczęć Piotra Bruna 4. Dokument wystawiony przez Mikłosza Oleksandrowicza, wojewodę lwowskiego i halickiego, oraz Piotra Bruna, byłego sędziego ruskiego 5. Pieczęć Wiktora z Mierzyc i ze Zdrgań, starosty opolskiego 6. Pieczęć Jerzego ze Zwozu, starosty olsztyńskiego 7. Dokument wystawiony przez: Jana Radlę, starostę dobrzyńskiego, Wiktora z Mierzyc, starostę opolskiego, Jerzego ze Zwozu, starostę olsztyńskiego, i Stefana Strzałę z Mionowa 8. Dokument Andrzeja, starosty ruskiego 9. Dokument Bernarda z Gronowic, kanclerza Władysława Opolczyka 10. Pieczęć Bernarda z Gronowic, kanclerza Władysława Opolczyka 11. Pieczęć Przedbora z Bytkowa 12. Pieczęć Gumprechta von Schlleben 13. Pieczęć Dymitra z Goraja 14. Pieczęć Ramfolda Stoscha z Gorynia, starosty złotoryjskiego 15. Pieczęć Jaśka Czysława, starosty głogóweckiego 16. Pieczęć Jaśka z Laskowic, sędziego głogóweckiego 17. Pieczęć Henryka Domancza 18. Herb panów von Schlieben, na podstawie herbarza Gelrego 19. Herb Jaśka Kustry, na podstawie herbarza Gelrego: 20. Herb Korczak — Iwana z Goraja, na podstawie herbarza Gelrego 21. Herb Łękna — Ramfolda Stoscha z Gorynia, na podstawie herbarza Gelrego 22. Herb Besów — na podstawie [...] 23. Herb panów z Glesin (Laryszów) — na podstawie ...] 24. Herb Wipplerów (Wiplerów) — na podstawie [...] 25. Herb Działosza — na podstawie: [...] 26. Herb Borsznic — na podstawie [...] 27. Herb Niesobia — na podstawie [...] 28. Herb Amadej — na podstawie [...] 29. Herb Awdaniec — na podstawie [...] 30. Herb Füllsteinów (Herburtów) — na podstawie [...] 31. Herb Kornic — na podstawie [...] 32. Herb Kot Morski — na podstawie [...] 33. Herb Lebel — na podstawie [...] 34. Herb Lis — na podstawie: [...] 35. Herb Nabra — na podstawie [...] 36. Herb Rogala — na podstawie [...] 37. Herb Strzała — na podstawie [...] 38. Herb rodziny Schoffów — na podstawie [...] 39. Herb Świerczek — na podstawie [...] 40. Herb Świnka — na podstawie: [...] 41. Herb Wierusz — na podstawie [...] Mapa 1. Księstwa górnośląskie około 1390 r. Mapa 2. Ruś Czerwona w okresie rządów Władysława Opolczyka Mapa 3. Terytoria należące do Władysława Opolczyka na Kujawach i w ziemi dobrzyń­skiej Na pierwszej stronie okładki : Fundacja klasztoru jasnogórskiego; obraz z około 1630 r. Na czwartej stronie okładki : Dokument z 15 X 1396 r. wystawiony przez Jaśka Czysława, starostę głogóweckiego, Jaśka z Laskowic, sędziego głogóweckiego, i Henryka Domancza Wyklejki Pieczęć Władysława Opolczyka Pieczęć Władysława Opolczyka BIOGRAMY obejmują 89 postaci historycznych : 1. ABEL BIEL Z BŁESZNA HERBU OSTOJA 2. ANDRZEJ (ANDRASZKO) SCHONY Z BARLABAS I BOBOLIC HERBU AMADEJ 3. ANDRZEJ SŁUP Z WIERZBICKA HERBU DOŁĘGA 4. ANDRZEJ Z WOLI I RADZIKÓW HERBU OGON 5. BERNARD VON SMEIL Z CHROŚCINY 6. BERNARD WIERUSZ Z WIERUSZOWA, KOPANICY I WALICHNÓW HERBU WIERUSZ 7. BERNARD Z GRONOWIC HERBU OSTOJA 8. BES (BIES, BESS) 9. BIENIEK Z KUCHAR I ŻABOKRUK 10. BOHUNKO (BOGUSZKO) BOHEMUS Z CHREBNOWIC 11. BORSCHNITZ ( BORSCHNITZOWIE) 12. BORZYM SZARY (SCHERI) ZE SMUGI HERBU ROGALA 13. BYTKOWSCY(Z), BYTKÓW 14. CHODEK (CHODKO) BYBELSKI 15. CHODEK (CHODKO) ŁOJOWICZ Z WYŻNIAN 16. CHODEK (CHOTON) Z BUDKOWIC 17. DENHARD Z DUNAJOWA 18. DERSZNIAK DWORSKOWICZ 19. DOMANCZ (DOMANETZ, DOMANCZOWIE) 20. DYMITR Z KLECIA I GORAJA 21. DZIERŻEK Z PRZYSTAJNI 22. FRANCZEK THEMCHYN Z BORZEGNIEWA I LIPIA 23. FULLSTEINOWIE 24.GEZO 25. GLEB (HLEB) DWORSKOWICZ 26. GLESIN (Z), GLESEN 27. GNIEWOSZ Z DALEWIC HERBU STRZEGOMIA (KOŚCIESZA) 28. GROSZOWICCY (Z), GROSZOWICE 29. HANKO (HANEK) Z USZYC 30. HENRYK ROSENAW Z RENISCHDORFU 31. HENRYK Z RAKOWA 32. HENSLIN Z GASZYNA, ZAPEWNE HERBU STEMBARK 33. HINCZA ŚWIĘTOPEŁK Z GORZOWA (LANDSBERGU) 34. HINCZKA CZAMBOR Z BOROWEJ ŁĄKI 35. HINCZKA Z ROSZKOWIC, ROGOWA I PRZEMANKOWA HERBU DZIAŁOSZA 36. IWAN (IWO) Z RADOMINA HERBU PIERZCHAŁA 37. JAN (JASIEK) DICTUS REDLO (RADŁO) 38. JAN SCHOFF (SCHAFF) Z TOPLINA I ZE SKOMLINA 39. JAN Z GŁOGOWA 40. JAN Z ŻURAWIA 41. JASIEK CZYSŁAW (CZYSSLAW) 42. JASIEK KMITA Z WIŚNICZA I BUSKA HERBU SZRENIAWA 43. JASIEK KUSTRA Z KRZESZOWA 44. JASIEK MAZOWITA (MAZOWSZANIN) 45. JASIEK Z LASKOWIC 46. JERZY SWOSZ ZE ZWOZU I Z PAWONKOWA 47. JERZY ZUCHORZ Z TARNOWA 48. KĘPSCY (Z), KĘPA 49. KONRAD VON SMEIL Z CHROŚCINY 50. KONSTANTY (KOSTEK) DEJAKOWICZ Z BOLESTRASZYC 51. KORNICOWIE (Z), KORNICE 52. KOSTEK SOLNICZKOWICZ 53. ŁABĘCCY (LAMBAND, ŁABANTOWIE) HERBU AWDANIEC 54. MACIEJ, ELECTUS ARCHIEPISCOPUS LEMBURGENSIS 55. MAREK ( MARCHUSCH) ZWANY JOCHS Z MARKOWA 56. MARSZOWICCY (Z), MARSZOWICE 57. MERBOTA ŚWIĘTOPEŁK Z ŻYROWY I DRONIOWIC HERBU LIS 58. MICHAŁ AWDANIEC Z BUCZACZA HERBU AWDANIEC 59. MIKOŁAJ BOCHNECK 60. MIKOŁAJ PURCZ ZE ŚCIBORZ OSTOJA 61. MIKOŁAJ SEYDLICZ ( SEDLICZ) 62. MIKOŁAJ ( NICZKO) SLANCZ HERBU AWDANIEC 63. MIKOŁAJ ( NICZKO) STRUŚ HERBU NIESOBIA 64. MIKOŁAJ TYCZKOWIC 65. MIKOŁAJ Z TŁUCHOWA I BARUCHOWA HERBU CHOLEWA 66. MIKOŁAJ ZWANY ŻELAZNA GŁOWA 67. OSSOWSCY (Z), OSSÓW 68. OTTO Z PILICY I ŁAŃCUTA HERBU TOPÓR 69. PASZEK ZŁODZIEJ Z PILCHOWIC HERBU NIESOBIA 70. PIOTR BRUN ZE ŻMIGRODU I Z HUMANOWA HERBU NABRA 71. PIOTR GUMPRECHT VON SCHLIEBEN 72. PIOTR LOBEN ( LEBEL) Z OSIEKA ZWANY GRUBY 73. PIOTR ŚWINKA ZE STRZYG HERBU ŚWINKA 74. PIOTR WIPPLER (WIPLER) 75. STANGE ( STANGOWIE) 76. STANGENBERG ( STANGENBERGOWIE) 77. STAŃCZYK Z RUDY, ZE SŁUPSKA I Z GRÓDKA HERBU ŚWINKA 78. STOSCH ( STOSCHOWIE) 79. STRZELOWIE ( STRZAŁOWIE, STRELOWIE) 80. SWERCZKOWIE ( ŚWIERCZKOWIE) HERBU ŚWIERCZEK 81. SZYMON Z RUSZKOWA 82. ŚCIBOR Z WACHOWA 83. WASZEK ( WASIEK) KUŹMICZ 84. WASZEK STEFANKOWICZ 85. WASZEK TEPTUKOWICZ ( TEPTJAKOWICZ) 86. WASZEK ( WASIEK) WOŁCZKOWICZ 87. WIKTOR Z MIERZYC I ZE ZDRGAŃ HERBU TOPÓR 88. WITEK Z BIECHOWA 89. WŁODEK Z DANABORZA HERBU PAŁUKA KAŻDY OFEROWANY EGZEMPLARZ JEST SPRAWDZANY W CELU WYKLUCZENIA EWENTUALNYCH DEFEKTÓW DRUKARSKICH ! ZAPRASZAM DO PRZEJRZENIA OFERTY KSIĘGARNI E-KODEKS NA AUKCJACH ALLEGRO !!! W przypadku dodatkowych pytań proszę przesłać wiadomość.

Odbiór osobisty w Księgarni E-KODEKS jest możliwy wyłącznie

w Punkcie Dystrybucyjnym

Gliwice ul. Czapli 9

 
po wcześniejszym ustaleniu terminu.

Na życzenie książki wysyłamy za pośrednictwem Poczty Polskiej

(list polecony ekonomiczny lub list polecony priorytetowy, a powyżej 2 kg jako paczka pocztowa).