Jest to duży krzew lub małe drzewo dorastające do wysokości 5–8 m, o symetrycznej, owalnej koronie. Rośnie powoli, niektóre egzemplarze mogą dożywać 200 lat. Brązowawa, dekoracyjna kora na starszych gałęziach się łuszczy. Żółte kwiaty pojawiają się bardzo wcześnie (przełom lutego i marca) przed rozwojem liści. Owoce derenia jadalnego są bogatym źródłem witaminy C — zawierają jej tyle, co cytryny. Ze względu na wysoką zawartość kwasów organicznych mogą być wykorzystywane do naturalnego zakwaszania przetworów owocowych. Z owoców sporządza się soki, galaretki, nalewki (dereniówka), wina, dżemy, kandyzuje się je i suszy, można także łączyć je w przetworach ze słodkimi owocami, np. jabłkami. Dzięki działaniu ściągającemu i przeciwzapalnemu owoce używane są w leczeniu chorób przewodu pokarmowego. Dereń preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione, ale znosi także częściowe zacienienie. Dobrze rośnie na glebie każdego rodzaju, musi jednak być przepuszczalna