Niezwykła książka, która stanowi próbę rekonstrukcji, opisu i analizy
zapomnianej polskiej tradycji badań z okresu dwudziestolecia
międzywojennego, w której stosowano psychoanalizę do interpretacji
literatury. Przedmiotem dociekań były wtedy różne indywidualności
pisarskie.
Interpretowano chętnie twórców romantycznych – Byrona,
Mickiewicza (wiersz Sen w Dreźnie), a najbardziej faworyzowanym
obiektem analizy była osoba i twórczość Juliusza Słowackiego.
Interpretowano osobowość Żeromskiego. Książka usiłuje stworzyć pomost
między przedwojenną interpretacją psychoanalityczną a współczesnym
zainteresowaniem teorią Freuda, które dzieli biała plama okresu
powojennego, kiedy psychoanaliza była wiedzą zabronioną.
Spis treści
Wprowadzenie
Rozdział 1: Mickiewicz i śmierć. Próba psychoanalizy
Stanisław Marcus, Karol Klein, Jean-Charles Gille-Maisani
Romantyczny strumień świadomości
Zwierciadło i śmierć
„Ujście falom śmierci”
Rozdział 2: Psychoanaliza „śladów tłumacza”
Rozdział 3: Sen w Dreźnie Mickiewicza w ujęciu Freudowskim
Wiersz-sen
Prekursorstwo Blütha
Psychoanaliza Mickiewiczowskiego poczucia winy
Rozdział 4: O seksualności mężczyzny na przykładzie poematu W Szwajcarii Słowackiego
„Wyobraźnia erotyczna”
Baley wobec tradycji badawczej
Historia Endymiona
Pomiędzy czułością a zmysłowością
Rozdział 5: Psychoanaliza przejęzyczenia w Anhellim Słowackiego
Rozdział 6: Czy Słowacki cierpiał na kompleks Edypa? W Polsce i w Nowym Jorku
Recepcja książki Bychowskiego: Juliusz Kleiner i Stefan Szuman
Metoda Bychowskiego
Psychoanaliza i oponenci
Kompleks Edypa
Król Edyp, Hamlet, Bracia Karamazow
Rywalizacja z ojcem
Fiksacja na osobie matki
Rozdział 7: Twórczość Żeromskiego w świetle Psychoanalizy
Osobowość twórcza
Perseweracyjność, synestezyjność, wzruszeniowość
Żeromski, czyli „dalej aktualne”
Udział nieświadomych tendencji
Infantylizm osobowości czy kompleks Edypa?
Polemiści Baleya
Prawdziwa miłość Judyma
***
Rozdział 8: Bruno Schulz o Cudzoziemce Kuncewiczowej i Ferdydurke Gombrowicza
Zawiedziona miłość, niespełnione ambicje artystyczne czy obcość etniczna?
Zawiedziona miłość, czyli Bruno Schulz o Cudzoziemce
„Maczuga dzikusa w rękach Europejczyka”
Strategia psychoanalityczna Brunona Schulza
Neurotyczna osobowość Róży
Kuncewiczowa i psychoanaliza
Gombrowicz, Freud, Marks, czyli „ujawnić to, co ukryte”
Rozdział 9: Psychoanaliza w eseistyce polskiej. Witkacy, Miciński, Stempowski
Czy społeczeństwo polskie powinno się „spsychoanalizować”?
Piekielna podróż Micińskiego
Ulisses jako próba psychoanalizy stosowanej
Zakończenie
Aneks: „Umarł Marks, niech żyje Freud?”. Psychoanaliza a sprawa polska
„Kompromitująca luka polskiej inteligencji”
O kulturze, która utraciła swój Cień
Literatura i psychoanaliza w Polsce po 1989 roku
O Autorze
Marek Lubański – absolwent polonistyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie i
Studiów Doktoranckich w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie,
gdzie obronił rozprawę doktorską przygotowaną pod kierunkiem prof. dr.
hab. Ryszarda Nycza. Obecnie pracownik naukowy zatrudniony na
stanowisku adiunkta w Pracowni Teorii Literatury Instytutu Filologii
Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Autor
artykułów z pogranicza psychoanalizy, teorii i historii literatury,
publikowanych m.in. na łamach „Tekstów Drugich” i wygłaszanych w formie
referatów na konferencjach naukowych.
|
