WSTĘP
Studia nad związkami i organizacjami, zbiorowościami sformalizowanymi, zajmują we współczesnej historiografii miejsce szczególne. Stają się niekiedy kluczem do rozważań nad strukturą społeczną miast średniowiecznych, pozwalają bowiem wyodrębnić grupy nacisku i grupy podlegające presji. Z racji swych funkcji w ekonomice miejskiej stanowią korporacje przedmiot zainteresowania historyków gospodarczych, podejmujących temat odrębności czy też tożsamości środowisk bogactwa i władzy. Prace nad niewielkimi grupami zrzeszającymi łudzi usytuowanych na różnych szczeblach drabiny społecznej ukazały, jak płodną dla poszukiwań badawczych może być ta problematyka, zwłaszcza gdy zakres analiz rozszerzy się poza środowiska elitarne 1.
W związku z badaniami nad formami umasowienia życia religijnego w późnym średniowieczu obserwujemy również rosnące zainteresowanie historyków problematyką bractw religijnych w szerszym kontekście studiów nad rolą świeckich w kościele.
Przemiany, jakie dokonały się w ostatnim półwieczu w domenie badań nad dziejami kościoła2, od studiów nad jego organizacją i znaczeniem politycznym zawiodły uczonych ku problematyce socjologicznej. Sformułowany u progu XX w, przez M. Maussa 3 program badań podłoża :wolucji religijności opierający się na analizie zmian w życiu społecznym znalazł oddźwięk i realizatorów. Bogate i wszechstronne już dziś doświad-zenia badawcze uczniów szkoły Annales i Gabriela Le Brasa 4, podpiera-
