Opis książki

Badania empiryczne w pedagogice opierają się na bezpośrednim, zmysłowym poznawaniu zjawisk i sytuacji edukacyjnych. Badane zjawiska dzielą się na masowe lub pojedyncze. Do zjawisk masowych zalicza się te, które występują wielokrotnie (przynajmniej dwa razy). Zjawiska pojedyncze natomiast to te, które są zdarzeniami niepowtarzalnymi. Czasopismo "Biuletyn Oświatowy" jest zjawiskiem pojedynczym, natomiast czasopismo nauczycielskie należy do zjawisk masowych, ponieważ tylko na terenie Polski publikuje się ich kilkadziesiąt. Nauczycielka Beata Kolowrotkiewicz z miasta R. jest zjawiskiem pojedynczym, natomiast nauczycielka matematyki jest zjawiskiem masowym. Do badań i studiowania zjawisk masowych często używa się metod statystycznych, natomiast nie są one w ogóle wykorzystywane do badań zjawisk pojedynczych.
Pomimo że metody statystyczne umożliwiają badanie zarówno cech jakościowych, jak i ilościowych, to jednak opracowania statystyczne są bardziej charakterystyczne dla cech ilościowych. Określenie zjawisk masowych jest proste. Nie jest ono jednak pomocne w podejmowaniu decyzji o zastosowaniu metod statystycznych. Troje uczniów to już zbiorowość, jednak przy jej badaniu stosowanie metod statystycznych jest niekorzystne i nieużyteczne. Metody statystyczne bowiem stosuje się dopiero dla "bardziej masowych" zjawisk, czyli dla zbiorowości w rodzaju klasy, kółka uczniowskiego, grupy przedszkolnej itp. W przypadku odpowiednio dużej grupy metody statystyczne stają się przydatne.