WSTĘP - SPIS TREŚCI - OPIS:



PRZEDMOWA WYDAWCY


W miarę jak narody poczęły okazywać gorliwszą troskę
0 kulturę pedagogiczną, a zwłaszcza o wykształcenie nauczycieli,
zwiększa się zainteresowanie historją wychowania i poczytność
dawnych pisarzów pedagogicznych. W ostatnich latach mnożą
się zarówno wydania arcydzieł , literatury pedagogicznej, jak
1 wybory źródeł do historji wychowania, dzięki zrozumieniu, iż
dopiero z bezpośredniego zetknięcia się z materjałem źródłowym
przeszłości możemy poznać, jak idee rodziły się z podłoża spo¬
łecznego i kulturalnego, jak się utwierdzały i zwyciężały.
Zasady i wskazówki pracy pedagogicznej, które wynosimy z studjum teoretycznego, choć poparte najmocniejszemi argu¬mentami naukowemi, są zaWsze zbyt suche i zamało żywe. Oparte o rzeczywistość historyczna, z której wyrosły, nabierają barwy i życia, pociągają nas i przekonywają. W sytuacjach kul¬turalnych, które przez długi wysiłek wypracowały pewne do¬świadczenia i prawdy, w myślicielach, którzy przeciwstawiając się tradycji, uzasadnili nowy pogląd, kryje się potężny zapas energji, który w nas przenika, gdy się z nimi bezpośrednio sty¬kamy. Stajemy się wówczas niejako czynnymi uczestnikami wielkich eksperymentów dokonanych w historji, przeżywamy je i wchłaniamy jako naszą własną zdobycz, uświadomioną i prze¬trawioną.
Jest to tem jiaturalniejsze, że zagadnienia pedagogiczne, przed któremi dziś stoimy, są w wielkiej mierze tesame, które od wieków ludzkość siliła się rozwiązać. Jak określić cele wy¬chowania w zgodzie z ustrojem i potrzebami społeczeństwa, ja¬kich do tego użyć środków w związku z postępem nauki i tech¬niki, jakiemi drogami zdążać do ukształcenia charakteru, jak kształcenie umysłowe połączyć z wychowaniem moralnem — takie i lym podobne problemy równie żywotne byty w staro¬żytnej Helladzie jak dzisiaj. Niejedno spostrzeżenie lub argu¬ment Platona, Arystotelesa, Montaigne'a, Locke*a, Russa, przeko-

nywa nas" i porusza mocniej aniżeli dzisiejszy zasób pedagogicz¬nego rozumowania. Reformatorowie wychowania chętnie też szu¬kali oparcia w doświadczeniach pedagogicznych przeszłości. Przy jej pomocy wiek XVI obalił system wychowania średniowiecz¬nego. Platon, Arystoteles, Kwintyljan pomagali wiekowi «oświe-conęmu» w propagandzie idei szkolnictwa publicznego i pań¬stwowego. Montaigńe opierał się na Plutarchu, Locke na Mon-taigne'u, Russo na obydwóch, Pestalozzi na Russie, pedagogika socjalna na Platonie i Pestalozzim i t. d.
Studjująe przeszłość, uzdolniamy się do lepszego wniknię¬cia w potrzeby doby współczesnej, gdyż nabywamy głębszego zrozumienia ewolucji ideałów pedagogicznych. Każda z wielkich epok w historji wychowania, poznawana w świetle źródeł, oka¬zuje nam w gruncie rzeczy zasadnicza jednolitość, która płynie z konieczności dostosowania celów i sposobów wychowania do potrzeb i dążeń społeczeństwa. Wmyślenie się w ten stan rzeczy uczy wychowawców rzetelnego liczenia się i zrastania z dąże¬niami społeczeństwa, przyzwyczaja do ostrożności w pomysłach i nowościach z jednej strony, z drugiej do wierności i wytrwania w tem, co wiąże się z społeczna i kulturalną strukturą epoki.
Wybór źródeł, którego część pierwsza niniejszem się uka¬zuje (część druga pojawi się w najbliższych miesiącach), jest z konieczności, niedostateczny jak wszelkie «wybory». Niepo¬dobna na niewielkiej przestrzeni druku zmieścić wszystkiego, coby się z literatury pedagogicznej minionych wieków, a zwłaszcza z ich praktyki wychowawczej, pragnęło przytoczyć. Ustępy wy¬brane nie mogą być zbyt krótkie, jeżeli mają pokazać indywi¬dualność autora. Dokonywać wyboru znaczy wydobyć to, co jest najlepsze, najżywsze, najciekawsze. Wydawca usiłował z jednej slrony dać takie ustępy, które najlepiej charakteryzują epokę, a z drugiej — zawierają treść najbardziej kształcącą dla dzi¬siejszego czytelnika. Stąd wynika różnorodność tematów i za¬gadnień. Przylem należało uwzględnić w sposób uprzywilejo¬wany przeszłość ojczystą; chociaż w okresie, który ogarnia część I, nic posiadaliśmy pisarzów pedagogicznych wielkiej miary, jed¬nakże możemy się pochlubić niejednem dziełem rozsądńem i cie-kawem.

Niniejszy wybór źródeł wyzyskany być może z -korzyścią dla kształcenia pedagogicznego tylko w ścisłym związku z naszą Hi$torją wychowania, której nowe wydanie niedługo się ukaże, względnie z jej skróconem wydaniem (Dzieje wychowania). Po¬przedzamy wprawdzie każdy ustęp Żródel krótkiem wyjaśnie¬niem wslępnem, ale w pełni treść poszczególnych ustępów może być zrozumiała dopiero, jeżeli się ją zwiąże z odpowiedniemi rozdziałami podręcznika: źródła ilustrują wykład podręcznika, ale szerszy obraz podłoża historycznego i analiza krytyczna idei pedagogicznych, tam zawarte, konieczne są dla gruntownego zro¬zumienia źródeł.
Źródła do historji wychowania uwzględniają różne stopnie kształcenia pedagogicznego, zgodnie z życzeniem Wydziału kształ¬cenia nauczycieli Ministerstwa W. R. i O. P. Seminarja nau¬czycielskie nie ze wszystkich ustępów mogą z powodzeniem korzystać: nauczyciel ominąć winien wszystko to, co przera¬sta przygotowanie historyczne lub językowe przeciętnego ucznia (np. Platona, Arystotelesa, Cycerona, trudniejsze teksty staropol¬skie i t. p.), co jednak zdolniejszy uczeń z pożytkiem może ogar¬nąć w prywatnej lekturze. Na wyższych stopniach (pedagogja, studja pedagogiczne uniwersyteckie) można bez trudności korzy¬stać z całości Żródel; wydawca starał się teksty odpowiednio przystosować, opuszczając miejsca zbyt uciążliwe, zawiłe, roz¬wlekłe, cytaty, powtarzania i t. p.
Album ilustracyj do dziejów wychowania wiąże się organicz¬nie z źródłami pisanemi. Dobrano ryciny najbardziej charaktery¬styczne, przedstawiające plastycznie to, co nie da się zawrzeć w tekście słownym.
«Skorowidz rzeczowy», który zestawia z całego tomu miej¬sca poruszające grupy tychsamych lub pokrewnych zagadnień, ma służyć do ich rekapitulacji i porównywania w rozwoju histo¬rycznym i może być pomocnym do opracowywania referatów sprawozdawczych, których użyteczność Program nauki w pań¬stwowych seminarjach nauczycielskich (wyd. II, 1926, str. 259) przy nauce historji wychowania z naciskiem podkreśla.
Jeśli niniejszy wybór źródeł, zapowiedziany już przed 5 laty w Historji wychowania, ukazuje się tak późno, przyczyna tego leżała w trudności jego wykonania. Pomijając sprawę wy-

boru odpowiednich tekstów z ogromnej literatury światowej tylu wieków, największą przeszkodą byl brak tłumaczeń na język pol¬ski arcydzieł literatury pedagogicznej. Tylko częściowo mógł wy¬dawca korzystać z gotowych przekładów, większość autorów i tekstów trzeba było umyślnie tłumaczyć (Arystoteles, Plutarch, św. Hieronim, Alkwin, WincenLy z Beauvais, Konrad z Byczyny, Platter, Erazm, yives3 jezuicka Ratio studiorum, Ratichius, Ko-meński, Fenelon, Locke i wiele drobniejszych ustępów).
Na tem miejscu pragnie wydawca złożyć szczere podzię¬kowanie tak autorom przekładów już istniejących za pozwole¬nie zużytkowania ich pracy, jak i wielu osobom życzliwym, które na jego zaproszenie podjęły się tłumaczeń, czasem oddając mu swą pracę bezimiennie (niektóre ustępy przekładał sam wy¬dawca). Również wyrazy wdzięczności należą się osobom, które dopomogły do zgromadzenia ilustracyj z wielu odległych zbio¬rów światowych, jako też firmie wydawniczej Gebethnera i Wolffa zia nieszczędzenie kosztów dla wyposażenia Źródeł w źródłowy materjał ilustracyjny, i znakomitej Drukarni An-czyca za szybkie- i staranne wydanie książki.
Kraków iv sierpnia 1929
St. K.



SPIS TREŚCI


'WYCHOWANIE HELLEŃSKIE
Str.
WYCHOWANIE SPARTAŃSKIE 1
(z Plutarcha Żywota Likurga)
DZIAŁALNOŚĆ WYCHOWAWCZA SOKRATESA ,7
(K Ksenofonta Wspomnień o Sokratesie)
Sokrates o potrzebie starannego wychowania 7
Sokrates poucza Arystodema o stosunku bóstwa do ludzi ... 8
PLATON 12
(z Rzeczypospolitej)
Krytyka poezji jako środka wychowawczego 12
Wpływ wykształcenia muzycznego na charaktery 21
Moralna doniosłość wychowania gimnastycznego 27
rlarmonja wychowania fizycznego i moralnego 29
Jednakowe wychowanie dziewcząt i chłopców 32
ARYSTOTELES . . . . r . , 34
(z Poliigki)
Trzy czynniki kształtujące człowieka ......,...'., 34
Eugenetyka 35
Wychowanie lat najwcześniejszych 35
Państwo a wychowanie : 37
Wychowanie ludzi wolnych . . 38
Przedmioty nauki ludzi wolnych 38
Potrzeba równowagi w wychowaniu 40
WYCHOWANIE HELLENISTYCZNE
(GRECKO-RZYMSKIE)
45
OFIARNOŚĆ OBYWATELI NA SZKOLNICTWO PUBLICZNE ... 49
Zapis Polythrusa w Teos 49
Fundacja szkolna Eudemosa w Milecie . 50
ROZPRAWA T. ZW. PLUTARCHA O WYCHOWANIU DZIECI... 52
CYCERONA IDEAŁ RETORYCZNY • 67
(z dialogu O mówcy)
KRYTYKA ZWYRODNIAŁEJ SZKOŁY RETORYCZNEJ ....
(z Petroajusza Satyricon)
PEDAGOGIKA KWINTYLJANA 78
Ideał mówcy i 78
Jak należy udzielać wiadomości elementarnych . • 81
Wychowanie domowe czy szkolne 86
Czy można więcej nauk w młodym wieku uczyć równocześnie 91
O charakterze i obowiązkach nauczyciela 93
76
BAKAŁARZ, MIMUS HERONDASA .

— 380 —
Str.
ŻYCIE SZKOLNE ZA CESARSTWA 95
Powstawanie szkól publicznych , 95
(list Plinjusza Młodszego do Tacyta)
List ojca do syna-studenta , 96
Otrzęsiny w Atenach 97
(z Grzegorza z Nazjanzu mowy o św. Bazylim)
Przepisy dla studentów W Rzymie 98
(edykt ces. WalenLynjana ii)
ŚW. HIERONIM O WYCHOWANIU DZIEWCZĄT 99
(list do Lety)
WYCHOWANIE ŚREDNIOWIECZNE
ROZMOWA SZLACHETNEGO KRÓLEWICZA PIPINA Z MI¬
STRZEM ALKWINEM , 109
ŻYCIE MŁODZIEŻY W WIEKACH ŚREDNICH . 113
Dzień ucznia szkoły klasztornej 113
(z Elfryka Rozmów łacińskich)
Lata Szkolne św. Wojciecha 114
(z t. zw. Żywota Kanaparza i t. zw. Żywota św. Brunona)
Swawola scholarów krakowskich 118
(bulla pap. Grzegorza IX z r. 1230)
UZASADNIENIE SUROWYCH KAR CIELESNYCH 119
(z Wincentego z Beauvais O wychowaniu dzieci królewskich)
ZAŁOŻENIE UNIWERSYTETU KRAKOWSKIEGO .123
Kazimierza Wielkiego dyplom założenia uniwersytetu .... 123 Władysława Jagiełły dyplom reformacji uniwersytetu .... 127
POGLĄDY PEDAGOGICZNE KONRADA Z BYCZYNY 133
(z dzieła O życia malżeńsMem)
O wzmocnieniu pamięci 135
O wychowaniu dziewcząt . , 135
ŻYCIE WĘDROWNEGO STUDENTA 138
(z autobiograf i Tomasza Plattera)
WYCHOWANIE HUMANISTYCZNE
KRÓLOWEJ ELŻBIETY ROZPRAWA O WYCHOWANIU KRÓ¬
LEWICZA 149
PUBLICYSTYKA PEDAGOGICZNA ERAZMA 172
(z Wykładu o potrzebie kształcenia chłopców)
Potępienie chłosty w wychowaniu 172
(z dziełka O wytworności obyczajom chłopięcych)
Przepisy dobrego zachowania się 177
(z Rozmów przyjacielskich.)
Rozmowa opata z damą 180
LUDWIK VIVES 184
(z dzieła O naukach)
Wybór miejsca na szkołę 184
Dobór nauczycieli • 185
Potrzeba szkoły w każdej gminie . . . 186
Różnorodność uzdolnień młodzieży 188

— 381 —
Indywidualizacja w szkole ,. IQ{
Język ojczysty w wychowaniu 193
Łacina jako język międzynarodowy 194
LUTRA WEZWANIE DO MIAST NIEMIECKICH 195
(Do burmistrzów i rajców wszystkich miast niemieckich)
PRZEDMOWA MIKOŁAJA KOPERNIKA 197
(do dzieła O obrotach ciał niebieskich)
A. FRYCZ MODRZEWSKI O WYCHOWANIU DWORSKIEM . . .190
(■/. dzieła O poprawie Rzeczypospolitej)
SZYMON MARICIUS W OBRONIE SZKÓŁ 203
(O szkołach czyli akademjach)
Pobudki napisania dzieła o szkołach 203
Znaczenie szkoły dla państwa 205
Obowiązki duchowieństwa wobec szkół 206,
Zaniedbanie szkół miejskich 208
Konieczność dobrego uposażenia profesorów 209
Poniżenie szkół polskich w porównaniu z włoskiemi 210
ERAZMA GLICZNERA KSIĄŻKA O WYCHOWANIU . . 213
Ubieranie chłopców 213
Nauka początkowa . ■. 215
Dobór nauczyciela . 217
AMBICJE REFORMACJI W POLSCE NA POLU SZKOŁY 221
(z Piotra SEatoriusa Urządzenia gimnazjum pińczowskiego)
PRAWA SZKOLNE 223
(z Wojciecha z Kalisza Szkoły lewartowskiej)
SZKOLNICTWO JEZUICKIE , 226
(Reguły profesorów klas niższych)
WYCHOWANIE NA RUSI POLSKIEJ 254
(z testamentu Wasila Zahorawskiego)
PRÓBY REFORMY WYCHOWANIA HUMANISTYCZNEGO (ZWROT KU REALIZMOWI)
MONTAIGNE O WYCHOWANIU DZIECI 239
(rozdz. XXV z Essais) ■
POGLĄDY PEDAGOGICZNE SEBASTJANA PETRYCEGO .... 259
(Przydatki do przekładu Polityki Arystotelesa)
Jeśli do cudzych krajów dzieci dla nauki mają być wysyłane 259
Jeśli języków obcych potrzeba się uczyć 261
(Przydatki do przekładu Ekonomiki Arystotelesa)
W jakich naukach młódź ma się bawić 263
(Przydatki do Polityki)
Które igrzyska i ćwiczenia ciała dzieciom przynależą . . • . 264
(Przyrlatki do przekładu Etyki Arystotelesa)
W czym ma się ćwiczyć szlachcic 267
Szlachcic czego się ma chronić 268
Co ubogiemu szlachcicowi przystoi 269
(Przydatki do Ekonomiki)
Jako rządzić mają rodzice córki swe 270
PRZYKAZANIA DYDAKTYCZNE RATICHIUSA 272

Str.
KRYTYKA SZKOŁY JEZUICKTEJ 274
(■/. Gratisa Jana Brożba)
SZKOLNICTWO PARAFJALNE W MAŁOPOLSCE W ŚWIETLE
POEZJI SATYRYCZNEJ .280
z Szkolnej Mizeryt 281
z Colloquium Janasa Knutla 284
DESCARTES O METODZIE BADANIA NAUKOWEGO 287
(z Rozprawy o metodzie)
Część pierwsza 288 ,
Część druga 292 '•■
JAKÓBA SOBIESKIEGO INSTRUKCJE DLA SYNÓW .296 !
Instrukcje na studja do Krakowa 1640 297
Instrukcje synom moim do Paryża 1645 302
JAN AMOS KOMEŃSKI 309
Drzwi języków otworzone 309
Świat w obrazach 310
Z Wielkiej Dydaktyki: 312
R. IX: Całą młodzież obojcj płci należy oddawać do szkól . 313 R. XVI: Ogólne wymagania dotyczące nauczania i uczenia . 31fi
R. XVII: Zasady łatwego nauczania i uczenia się 324
R. XVIII: Zasady gruntowności w nauczaniu i uczeniu się . 331
R. XX: Metoda szczegółowa nauczania rzeczy 338
R. XXIX: Idea szkoły elementarnej • . . . . 341
FENELON O WYCHOWANIU DZIEWCZĄT 345
{z Traktatu o wychowaniu dziewcząt) .
Urozmaicenie, nauki 345
O wadach dziewcząt , . . . '. 349
O kształceniu dziewcząt ' 349
Niebezpieczeństwa wychowania klasztornego 352
JAN LOCKE 353
(z Myśli o wtichowania)
Wychowanie fizyczne 354
Wychowanie charakteru , 358
Wychowanie umysłowe 363
SKOROWIDZ RZECZOWY 373



SKOROWIDZ RZECZOWY



Wychowanie artystyczne Platon 25—27
kształcenie charakteru Sparta 3,6, Platon 14, 19—20,24—27, 29-30, Arystoteles 38, Plutarch 64-6(5, kroi. Elżbieta 153—154, 158-165, Petrycy 268, Fe"nekm346, Locke 358—363
czas szkolny, godziny, podział jezuici 228, Ratichius 273, Komeń-ski 318, 320, 322—323, 328—329,345 nauka czytania i pisania Kwintyljan 84—85, św. Hieronim 96, Gliczner216,Komeński 311—312, .■ 343, Fenelon 347—348, Locke 364— 365— Album ryc. 4,5,6,16,18,59,60 wychowanie dworskie
Modrzewski 199—203, Petrycy 269 wychowanie wczesnego dzieciń¬stwa, przed 7 rokiem Sparta 4, Arystoteles 35,37, Kwin-tyrjan 83—84, Gliczner 215—217 wychowanie dziewcząt Sparta 3, Platon 32—33, św. Hie¬ronim 99—106, Konrad z Byczyny 135—138, Erazm 180—183, Petrycy 270—272, Ratichius 272, 273, Ko-meński ,315—316, Fenelon 349— 353 — Album ryc. 8
dziesiętnicy (dekurjonowie) 226, 232
emulaej a (współzawodnictwo, koncertacja)
Kwintyljan 89, jezuici 231—234, 276 — Album ryc. 53, 57

filozof ja, jej rola w wycho¬waniu, w nauczaniu Plutarch 61, Kwintyljan 80, Mon-taigne 247-251, 255, Descartes 291, Locke 370 — Album ryc. 9
wychowanie fizyczne, ćwicze¬nia cielesne, gimnastyka, troska o zdrowie
Sparta 3—4, Platon 27—31, Arysto¬teles 35, 40—41, Plutarch 62, król. Elżbieta 157, Montaigne 251—252, Petrycy 264—267,270, Sobieski 297, 306—307, Locke 354—358, 371— 372 — Album ryc. 1, 2, 40, 41, 49, 53, 54, 57
gramatyka
Platter 145—146, król. Elżbieta 155—156, jezuici 228, 276, 278—279, Montaigne 248, 257, Sobieski 300, 304, Komeński 319,327, Fenelon 350, Locke 367 — Album ryc. 20, 25, 34 hartowanie
Sparta 4—5, Arystoteles 35, św. Hieronim 103, Montaigne 243—244, 252, Locke 354-355
lii s to rj a
król. Elżbieta 160, Sobieski 306, honor i wstyd w wychowaniu
Erazm 174—175, Locke 360—363
indywidualizacja w wy¬chowaniu Vives 191—193
e z u i c k i e szkolnictwo 226—234, 235, 274—280

— 374

— 375 —



języki obce
Kwintyljan 83 (grecki), św. Hiero¬nim 103 (grecki), św. Wojciech 117 (łac), Platter 145 (klasyczne i he¬brajski), Erazm 182 (franc.), Luter 196 (klas. i hebr.), na Rusi 235 (łac), Montaigne 257 (łac), 258 (grecki), Petrycy 261—263 (nowo¬żytne), Sobieski 300—301, 303—305 (łacina i nowożytne), Komeński 319,327,342, Fenelon 354 (łac. i no-woż.), Locke 366—367 (franc. i łac.)
— ojczysty, jego nauka, zakaz
używania
Kwintyljan 83, św. Hieronim 103, "' św. Wojciech 117, Vives 193 -194, prawa lewartowskie 224, jezuici 229, Petrycy 260—261, Komeński 327—328, 342-343
— międzynarodowy
Vivcs 194
— sposób ich uczenia
Sobicski 301, 305, Komeński 309—
310, Locke 366—367
kary, bicie, chłosta
Herondas 47—48, Plutarch 63, ces. Walentynjan II 98, Elfryk 113, św. Wojciech 117, Wincenty z Beau-vais 119—122, Erazm 173—177, Vi-ves 187, Gliczner 216, prawa le¬wartowskie 224—226, jezuici 233, Montaigne 252, Ratichius 273, 274, Komeński 310, 330, Locke 358—361, 368—369 — Album ryc. 7, 10, 2l3 35, 60 kąpiel, pływanie, mycie
św. Hieronim 103, 105, Erazm 180, Locke 335
klasy szkolne
Komeński 344, — Album ryc. 17,35
klasztorne wychowanie i nauki 102,106,113—114, 207, 269,352—353
konferencje nauczycielskie Vives 186, 191—192
wychowanie królewicza 119, 149—172, 176 —Album ryc. 12
lektura, jej program, wska¬zówki, użyteczność Platon 14—21, św. Hieronim 105, król. Elżbieta 156—157, jezuici

230—231, Montaigne 245, 248, Des-cartes 290, Sobieski 306, Fenelon 351, Locke 365
m a m k a, niańka, piastunka Sparta 4, Plutarch 55—56, Kwin¬tyljan 81—82, św. Hieronim 100, król. Elżbieta 152—153
nauki matematyczne, rachunki
Kopernik 197—198, Descartes 291, Komeński 343, Fenelon 350 — Album ryc. 17, 27, 48
matka
Sparta 4, Plutarch 55, św. Hiero¬nim 99,100, król. Elżbieta 151—152, Fćnelon 353
metoda dochodzenia prawdy Descartes 288—289, 295—296
metoda nauczania, zasady ogólne Komeński 316-341
— pamięciowa
Komeński 310, Locke 369
— wypytywanie
Komeński 337 "
— powtarzanie
jezuici230, Rau'chius274,Komeński 310, 336, 338
— omawianie całokształtu przed¬
miotu
Ratichius 273, Komeński 321—322, 333
— żywe słowo
Kwintyljan 94, Ratichius 274
— poglądowa
Komeński 309, 338—341 — Album ryc. 19, 47—50, 51—54
— stosowanie nauki
Komeński 330—331, 336
muzyka, wychowanie muzyczne, muzyka i śpiew jako przed¬mioty nauki
Sparta 3, 6, Platon 21—27, 30, Pe¬trycy 264, 266, Sobieski 307, Ko¬meński 343, Fenelon 354—355, Locke 371 — Album ryc. 3f 4, 42

nauczyciel, zalety, wady, obo¬wiązki
Plutarch 57, Kwintyljan 93—94, św. Hieronim 100, król. Elżbieta 155, Erazm 176, Vives 185—186, Gliczner 217—221, Komeński 325
— jego wygląd, ubiór, zachowa¬nie się
Album ryc. 1, 3, 4, 6, 8, 10, 16, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 56, 59, 60
niemowlęctwo
Sparta 4, Arystoteles 35, Plutarch 53, król. Elżbieta 151—153
dobre obyczaje, grzeczność
król. Elżbieta 157—158, Erazm 177—180, Sobieski 298
wychowanie obywatelskie
Vives 188, Komeński 343 opłaty szkolne
Gliczner 219—221, Brożek 275—276, szkoła parafj. 281—284
otoczenie, jego dobór, wpływ
Arystoteles 36, św. Hieronim 103— . 105, Vives 187, Gliczner 21S, So¬bieski 303
otrzęsiny beanów
św. Grzegorz ź Nazjanzu 97, Erazm 174 — Album .ryc. 33, 36
odżywianie
Sparta 5, Platon 28, Arystoteles 35. św. Hieronim 103-104, Elfryk 114, św. Wojciech 117, Sobieski 297— 298, Locke 356—358
pamięć, jej znaczenie i potrzeba ćwiczenia
Plutarch 64, Kwintyljan 86, Kon¬rad z Bvczynv 133—135, jezuici 229, Ratichius 273, Komeński 321, Loeke 369—370
— jej przeciążanie
Plutarch 63, Kwintyljan 92, król. Elżbieta 156, Montaigne 251, Ko¬meński 321, 328—329
wychowanie a państwo (spo¬łeczeństwo, zbiorowość); zna¬czenie wychowania dla pań-

stwa; troska publiczna o wy¬chowanie
Sparla3, Platon 14,16,19,32, Ary-slotcles37. fundacje greckie 49—52, fundacja Plinjusza 95—96, edykt ces. Walentynjana II 98; Luter 195—196, Maricius 205—209
pedagog
Plutarch 56, Kwintyljan 82 — Al¬bum ryc. 3, 4
ćwiczenia pisemne
Cicero 74, jezuici 231, Sobieski 305—306 — Album ryc. 5
pochwały i nagany
Plutarch 63, 67, św. Hieronim 100, Erazm 175, Loeko 361—363 — Al¬bum ryc. 21 (osioł), 32 (signum), 58 (osioł)
początek w wychowaniu
Platon 13, Arystoteles 37, Plutarch 56, Kwintyljan 81, Św. Hieronim 100, Montaigne 240
podręczniki i książki szkolne Komeński 318. 323—324, 331, 335, 344—345, Fćnelon 347, Locke 365
podróże, ich znaczenie, po¬trzeba, niebezpieczeństwa
Statorius 222—223, Montaigne 243, Petrycy 259-261. Descartes 290, 291, 295, Sobieski 302—303
poezja w wychowaniu
Sparta 6, Platon 12—21, Fenelon 351-352 — Album ryc. 3, 9
p o j ę t n o ś ć
Kwintyljan 90, Vives 188—190, Ko¬meński 317—318, 329
Polacy, ich zdolności do nauk, zaniedbanie nauk i szkół
Modrzewski 201, Maricius 204,208, 212—213, Statorius 222—223, Pe¬trycy 269 ■
pomoce szkolne, przybory, mo¬dele, obrazy
Komeński 318, 330, 340 — Album ryc. 3, 4, 6, 27, 35, 59
post
św. Hieronim 104, na Rusi 235,
Sobieski 297

376

377



przedmioty nauki, stano¬wiące program kszlałcenia
".Arystoteles 38, Plutarch 61, Cy-cero 74, św. Hieronim 105, Koper-
1 nik 197—198, jezuici 228,278—279.
''Montaigne 248—251. Petrycy. 263— 264, Descartes 290—291, Sobieski 298—299, Fenelon 350—352, — Al-, bum ryc. 3, 4, 9, 55
— równocześnie uczyć kilku czy
jednego
; Kwintyljan 91—93, Ratichius 272,
'274, Komeński 320,. 324, 328, 331
— ludzi wolnych, szlachty a nie¬
wolnicze
s Arystoteles 38, Montaigne 240, Pe-..■.trycy 263, 267—268
wychowanie publiczne czy
. prywatne
'; Kwintyljan 86—90, Locke 354, 364
r e 1 i g j a w wychowaniu i nauce
św. Hieronim 101—106, Elfryk 113—114, św. Wojciech 115, król. ■ Elżbieta 153, Vives 192, Gliczner 217, prawa lewartowskie 225, je¬zuici 227, na Rusi 235, Petrycy 263, Ratichius 272, Sobieski 308, Ko¬meński 343
rodzice, ich rola w wychowaniu
Herondas 45—48, Plutarch 53, 57,
63, Petronjusz 77, Kwintyljan 82,
, list do syna 96—97, św. Hieronim
' 103, Vives 187, 192, Gliczner 213—
214, 217—218, Descartes 243
rozmowy, ich wpływ kształcący
Plutarch 57, król. Elżbieta 155,164, Petrycy 266
wychowanie rycerskie, woj¬skowe, żołnierskie
Plutarch 62, król. Elżbieta 157, Petrycy 270, Sobieski 307, Locke 372 — "Album ryc. 11, 40
rysunki i malarstwo
i> Arystoteles 38—40, Petrycy 266, Fenelon 352, Locke 365—366 .
nauka rzeczy, realia Komeński 318—319, 342—343 — Al¬bum ryc. 47—55

rzemiosło jako przedmiot nauki
Modrzewski 201, Komeński 343 kształcenie sądu
Montaigne 242,246, Descartes 292— 293, 296
sen
Montaigne 258, Locke 358 sentencje
Cycero 75, Kwintyljan 85—86, Mon¬taigne 256
metoda Sokratesa 7—12, 241
wychowanie spartańskie
3—6, 37, 40, 293 strojenie dzieci, stroje, ubiór
Kwintyljan 87, św. Hieronim 101— 102, Modrzewski 199, 202, Gliczner 213—215, Sobieski 308, Locke 354, 356 — Album ryc. 26
studenci, ich życie, zwyczaje,
wybryki
97, 98, 116—118, 124-127, 129—132, 138—146, 186—187, 223—226, 256, 260,.303, 307 — Album ryc. 23,24, 33, 36, 40, 41,_42
szkoła, jej opis
starożytna Album 3, 4, 6, 7, 8, Ko¬meński 310 — Album ryc. 56, 59, 60
— jej krytyka
Erazm 173-174, Vives 186—187, Montaigne 252, 259, Komeński 320, 331, Locke 364
— wprowadzenie do niej po¬
rządku
prawa lewart. 223—226, jezuici 232 233, Ratichius 274, Komeński 324, 331, 344
— wybór miejsca
Vives 184, Komeński 323
— lokal, izby
Plattcr.142, Montaigne 252, Rati¬chius 273, Komeński 326 — Album ryc. 17, 25, 32, 35, 59, 60
szkoła elementarna Komeński 341—345

szkoła p a r a f j a 1 n a, wiejska
Platter 140—146, w Malopolsce 280— 287 — Album ryc. 45, 46, 56, 59, 60
taniec
Sparta 3, Sobieski 298, 307, Locke 370—371
wychowanie ubogich dzieci
. Herondas 45—48, Plutarch 62, Glicz¬ner 220, Komeński 313—314 — Al¬bum ryc. 10, 15, 38
uczeń, jego wygląd, ubiór, po¬stawa
Montaigne 256 — Album ryc. 1,3, 4, 6, 7, 10, 12, 10, 20, 21, 22, 23, 35, 56, 59, 60
ukształcalność człowieka.
Kwintyljan 81, Vives 192—193, Des¬cartes 288, Komeński 314
umysł, jego kształcenie
Plutarch 58, Alkwin 109—113,240— 248, Montaigne 252, 254, Descartes 293, 296, Locke 363—364
— krytyka wiedzy książkowej
Montaigne 242, 248, 253, Descartes 293, Komeński 333—335
uniwersytety
123—133, 210—212, 222 — Album ryc. 13, 23, 24, 39
upokarzanie
Wincenty z Beauvais 121, Erazm 174-176
uposażenie nauczycieli 49—51,125,132,185,187—8,209—210
uprzyjemnianie nauki
Kwintyljan 84, św. Hieronim 96, Komeński 325, Fenelon 345—348 — Album ryc. 18

uwaga Komeński 337, 340-341, Locke 36i
użyteczność, zasadą w do¬borze nauk
Montaigne 250—251, Petrycy 263— 264, Sobieski 299, Komeński 332, Fenelon 346, Locke 364
wady młodzieży
Plutarch 58, 66, Modrzewski 199—
- 202, Petrycy 269
wymowa, retoryka
Plutarch 59, Cycero 67—76, Petro-njfisz 76—78, Kwintyljan 78—81, król. Elżbieta 154—156, Montaigne 254—257, Descartes 290, Locke 370
wypoczynek, wytchnienie, re¬kreacja
Arystoteles 39, Plutarch 63, król.
Elżbieta 156, Petrycy 267
zabawy
Arystoteles 36, św. Wojciech 117, król. Elżbieta 156, Vives 191, Mon¬taigne 251—252, Petrycy 264, So¬bieski 306, Komeński 325—226, Fe¬nelon 346, Locke 371—372 — Album ryc. 2, 41, 57
zdolności przyrodzone i ich sto¬sunek do ćwiczenia i nauki
Arystoteles 34, Plutarch53—55, Cy¬cero 72, Vives 188, Montaigne 240
— rozmaitość uzdolnienia
Viv.es 188—191, Montaigne 250
nauka a życie
Petrunjusz 76, Montaigne 241, 247, 253, Komeński 330, 332, 334—335


WIELKOŚĆ 24X16CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY 382 STRONY,BRAK DODATKU Z ILUSTRACJAMI.

STAN :OKŁADKA DST+/DB- /GRZBIET WZMOCNIONY PRZEŹROCZYSTĄ TAŚMĄ,TYLNA OKŁADKA JEST NIEORYGINALNA/,KILKA BLOKÓW STRON JEST LUŹNYCH,BLOK KSIĄŻKI NIE JEST PRZYCIĘTY DO RÓWNA, EGZEMPLARZ KSIĄŻKI JEST NIEROZCIĘTY,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB.

WYSYŁKA GRATIS NA TERENIE POLSKI / PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA ,W PRZYPADKU PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ PROSZĘ O KONTAKT W CELU USTALENIA JEJ KOSZTÓW / .

WYDAWNICTWO GEBETHNER I WOLF 1929.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE