PRZEDMOWA.



Dzieła sztuki, gromadzone w muzeach, powinny być w każdej chwili dostępne dla badaczy i publiczności. Gdy jednakie ta »kaźda chwila* jest w praktyce — nawet dla zamieszkałych w siedzibie zbiorów — kilku zaledwo godzinami, w których muzeum jest otwarte, starają się zarządy galeryj obrazów i innych tego rodzaju instytucyj uczynić je istotnie dla wszystkich i każdego czasu dostępnemi przynajmniej w opisie i na ilustracji.
Temi kierując się względami wydała już Dyrekcja Muzeum Narodowego w Krakowie obficie ilustrowane katalogi: Obrazów średniowiecznych, zabytków XVIII wieku, obrazów i rzeźb współczesnych, miniatur, portretów rytowanych, rycin Daniela Chodowieckiego, druków XV—XVI wieku oraz tkanin. Wyszedł teź pięciotomowy Katalog monet i medali, wydany przez Emeryka hr. Czapskiego a uzupełniony przez b. kustosza Muzeum Narodowego, a dziś dyrektora Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu, dra Ma-rjana Gumowskiego, a wreszcie Album zabytków Muzeum Narodowego w Krakowie w parotomowej publikacji »Muzea Polskie«. O potrzebie tych wydawnictw i celowości ich w obsłużeniu społeczeństwa, świadczy najlepiej to, że wszystkie są już w ruchu księgarskim wyczerpane.
W niniejszym tomie oddajemy na użytek publiczności katalog rzeźb średniowiecznych i epoki Odrodzenia, jako tego działu naszych zbiorów, którym nauka zagraniczna stale i żywo się interesuje. W opisach zabytków staraliśmy się zachować największą zwięzłość i zwrócić w nich uwagę na te przedewszystkiem szczegóły, których fotografja nie odtwarza.
Oznaczenie epoki i czasu powstania poszczególnych zabytków sztuki, katalogiem niniejszym objętych, opieraliśmy nietylko na analizie stylistycznej, lecz także na sposobach i środkach techniki, użytej przez ich twórców. W rozpoznaniu jej i ustaleniu przychodził nam zawsze z pomocą swoją wytrawną wiedzą dyrektor Państwowej Szkoły Przemysłu Artystycznego, art. mai. P. Wiesław Zarzycki, któremu za tę uczynność niech nam będzie tu wolno złożyć gorące podziękowanie.
Zdjęcia fotograficzne, dla sporządzenia z nich ilustracyj, zostały — z nielicznemi wyjątkami — dokonane we własnej pracowni Muzeum Narodowego przez p, Emilję Włoczkowską.
Wydanie tego katalogu doszło do skutku w znacznej mierze dzięki finansowemu poparciu Departamentu sztuki i kultury Ministerstwa W. R. i O. P.



12. N. P. MARJA Z DZIECIĄTKIEM.


Postać cała, stojąca, przedstawiona w pełnej rzeźbie, z wydrążoną stroną tylną; drzewo lipowe, polichronija na podkładzie kredowym częściowo nowsza; wysokość 86 cm.
Madonna stoi na cokole wielobocznym o zatraconych linjach; lewa noga wyprostowana dźwiga ciężar ciała, prawa zgięta, przyczem kolano uwydatnione, a stopa cofnięta wtył. Ciało układa się w silnie wygięty łuk z wystajacem lewem biodrem, na którem opiera się lewe ramię Madonny, dźwigającej Dzieciątko. Prawa ręka spuszczona nadół, dziś dorobiona, trzyma berło.
Głowa przechylona ku przodowi i w lewo. Madonna nie patrzy na Dzieciątko, lecz wdał. Twarz młodej dziewczyny, subtelnie i miękko modelowana, z uwydatnionemi łukami nad lekko modelowanemi brwiami; subtelnie tez traktowana jest cała partja koło ust z refleksem uśmiechu. Włosy fryzowane w drobne loki.
Z głowy spada chusta układająca się po bokach w zygzakowate fałdy, świadczące o cienkiej tkaninie. Suknia pod szyją wykrojona; przewiązana pasem. Na tem płaszcz, spięty klamrą, której ślad pozostał. Płaszcz, prawą połą przerzucony na lewy bok, przytrzymuje lewa ręka, dźwigająca równocześnie Dzieciątko. Po prawej stronie Madonny fałdy lekko wystające, muszlowe, coraz bardziej wydłużają się ku dołowi. Po drugiej stronie, z pod ręki Madonny, spada poła płaszcza w licznych, rurkowanych fałdach, których rąbek wije się w falistych linjach. Wskutek tego cała ta partja tworzy ożywioną światłocieniem całość. Suknia była pierwotnie niebieska, a płaszcz, podobnie jak dziś złoty z czerwoną podszewką; sukienka Dziecięcia była biała. Z pod płaszcza widać lewą stopę w spiczastym trzewiku. Na głowie Madonny znać wyżłobienie, przeznaczone na osadzenie korony; obecna korona blaszana jest późna.
Dzieciątko w górnej części nagie, dołem okryte draperją; twarz okrągła, uśmiechnięta; w lewej ręce trzymało prawdopodobnie jabłko, które później odcięto. Nogi silnie skrzyżowane. Widać pewną dążność do zaznaczenia anatomji.
Na uwagę zasługuje dobrze anatomicznie traktowana głowa Madonny i lewa ręka (prawa jest nowa), oraz staranny i wytworny układ draperji.
Skomponowanie rzeźby w ten sposób, ie Dzieciątko z rzutem draperji Madonny tworzy linję pionową, następnie zwartość form, a zwłaszcza draperji, w których nie widać jeszcze późniejszej odśrodkowości, — przypomina Madonnę w katedrze kolońskiej z r. około 1330. (Wilm, Die got. Holzfigur, tabl. 16).
Dla obu tych Madonn wzorem były niezawodnie Madonny francuskie z w. XIV o figurach smukłych, wydłużonych, równie silnie przegiętych, trzymających Dzieciątko na lewej ręce, np.: Madonna w katedrze paryskiej, Madonna z Maisoncelles w Luwrze. (Vitry et Briere, Documents,,. tabL cj).
Piękne rzuty fałdów mają swój początek w rzeźbie klasycznej, skąd przejęła je sztuka francuskiego protorenesansu. Draperje na rzeźbach w. XIV trzymają się jeszcze form ciała, dopiero później stają się obfitsze i na boki rozrzucone. Podobny układ draperyj, jednak grubo, bo w kamieniu wykonanych, widać teź na płaskorzeźbach grobowca Łokietka.
Układem i smukłością figury, oraz stylizacją draperji, zbliża się nasza Madonna do Madonny na płaskorzeźbie z kości słoniowej z lat 1300—1360 z kolekcji Aynarda w Lyonie (Michel, Histoire de fart, Paris icoó} T. II, cz, L, str 484). Tego rodzaju draperje widzimy teź na rzeźbie z XIV w »Collection Doistau«, Paris (Vitry et Briere, tabl. c$).
Także uśmiech na twarzy Madonny spotyka się na wielu rzeźbach XIII—XIV w. francuskich i innych (Vitry et Briere, tabl. pj—c$).
Z czeskich Madonn ozdobnością draperji przypomina nasza rzeźba Madonnę w Pilźnie, pochodzącą z r. około 1400. Draperja na tej rzeźbie jest jednak bogatsza, układ Dzieciątka wychodzi z pionu i charakterystyczny dla archaicznych rzeźb uśmiech Madonny znika; nasza Madonna pochodzi zdaje się z wcześniejszej epoki (De/epis V$tvameho Umeni, praca zbiorowa. Rocznik III, str, 221).
Stylizacja draperji przypomina Madonnę w Muzeum przemysłowem we Wrocławiu z r. około 1400 (Braune u, Wiese, Schlesische Malerei und Plastik, Nr. 35).
Podobne wydłużenie i wygięcie postaci spotykamy na skrzydłach tryptyku z Trzebuni, w krak. Muzeum Narodowem (Kopera i Kwiatkowski, Obrazy polskiego pochodzenia, Nr. 3).
Pochodzi z jednego z kościołów ziemi sądeckiej, skąd dostała się do zbiorów F. Jasieńskiego.
Na podstawie powyższych porównań odnieść należy naszą Madonnę do II połowy wieku XIV.



23. BOŻE NARODZENIE.


Płaskorzeźba z parijami, traktowa-
nemi pełno, w drzewie lipowem, złożona z dwu kloców, polichromowana, wys. 75 cm, sser. $j cm, głębokość 12 cm.
Kompozycja dość symetrycznie przeprowadzona, z zaznaczeniem trzech planów. Na planie pierwszym Madonna i żłóbek, traktowane w znacznej częścr okrągło, na drugim wół i osioł, a po przeciwnej stronie jeden z pasterzy; na trzecim planie wydobywa się z tła ś*w. Józef i drugi pasterz, którego głowa wypukło modelowana, a torso prawie gubi się w tle. Wreszcie w głębi ściana chaty z wysuniętym dachem i pejzaż skalisty.
Madonna, przedstawiona w całej postaci, klęczy pochylona przed żłóbkiem, z rękami złoźonemi do modlitwy. Typ głowy Madonny, włosy, stylizacja draperji, rozrzuconej w bujnych fałdach i dekoracyjnie wypełniającej znaczną część przestrzeni, przypominają żywo manierę Stwosza. Dzieciątko nagie, traktowane schematycznie, leży na żłóbku, plecionym jakby z wikliny. Nad niem wół i osioł, o głowach rzeźbionych pełno. Nad zwierzętami stoi św. Józef; ręce złożył na piersiach i przechylił głowę, modelowaną dobrze i z realizmem. Układ postaci wyraża uwielbienie. Ręce o palcach wydłu-
ionych. Na sukni ma płaszcz, rozcięty na prawe ramię, z kapturem nałożonym na głowę.
Pasterz, znajdujący się za Madonną, ukląkł na kamieniu. Głowa jego
0 rysach wyrazistych, bez zarostu, włosy gęste, kędzierzawe, ułożone w loki; kaftan przepasany paskiem, na wierzchu pelerynka z kapturem, odrzuconym wtył. Zboku torba na rzemieniu, przerzuconym przez lewe ramię. Drugi pasterz ma głowę pochyloną, włosy bujne, gładko uczesane, nad czołem równo obcięte. Za całą grupą jest szopka, pokryta strzechą, z 2 okienkami, przez które widać pejzaż skalisty.
Rzeźba była kilką razy malowana. Po usunięciu kilku warstw wydobyto na niektórych partjach polichromjc pierwotną. Madonna ma suknię różową
1 płaszcz błękitny, św. Józel — suknię żółtą i płaszcz brunatny, pasterz pierwszy — kaftan czerwony.
Poza zaletami kompozycji rzeźba odznacza się dobremi proporcjami figur, starannością wykonania interesujących i charakterystycznych głów. Świadczy to o dobrym warsztacie, z którego to dzieło wyszło. Pokrewieństwo tak w kompozycji, jak i w szczegółach z płaskorzeźbą na tryptyku z Lusiny, znajdującym się w Akademji Umiej., świadczy, że oba te dzieła wyszły z jednego, dobrego warsztatu, którym niezawodnie był warsztat Stwosza.
Rzeźba ta powstała w ostatniej ćwierci w. XV. Znajdowała się pierwotnie zapewne w którymś z kościołów krakowskich lub djecezji krakowskiej, skąd została usunięta do kapliczki przydrożnej w Czatkowicach koło Krzeszowic, wreszcie jako dar Aleksandra Grabowskiego dostała się do Muzeum Narodowego.
Lepszy Leonard: >Rseśba Narodzenia Pana Jezusa w kapliczce przydrożnej we wsi Czatkowicach*, Sprawozd. Koni- Hist. Szt, VI, str. LIII—L1V. — Sokoiowski Marjan: *Studja do historji rzeźby w Polsce*, Sprawozd. VII, str. 83, fig. 1. ¦— Kopera, Muzea Polskie, I, Nr. 16.



WIELKOŚĆ 28,5X22CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY 40 STRON+55 ILUSTRACJI.

STAN:OKŁADKA DB-/DST+,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,UBYTEK NA BOCZNYM MARGINESIE PIERWSZYCH 8 KARTEK ORAZ STRON 35-40 I PIERWSZEJ Z ILUSTRACJI,NASTĘPNE 6 ILUSTRACJI MA MAŁY UBYTEK NA DLN.MARGINESIE,DRUGA Z ILUSTRACJI JEST PRZYBRUDZONA,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB/DB+ .

WYSYŁKA GRATIS NA TERENIE POLSKI / PRZESYŁKA POLECONA EKONOMICZNA + KOPERTA BĄBELKOWA ,W PRZYPADKU PRZESYŁKI POLECONEJ PRIORYTETOWEJ PROSZĘ O DOPŁATĘ W WYSOKOŚCI 3ZŁ.KOSZT PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ ZGODNY Z CENNIKIEM POCZTY POLSKIEJ /.

WYDAWNICTWO MUZEUM NARODOWEGO W KRAKOWIE 1931.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE