Prezentowana publikacja podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: Jakie czynniki decydują o tym, że niektórzy wiodą udane i pełne sukcesów życie zawodowe, podczas gdy inni się borykają z rozmaitymi problemami? Do niedawna uważano, że czynnikiem w największej mierze decydującym o sukcesie jest sprawność intelektu wyrażona współczynnikiem inteligencji. Obecnie jednak kładzie się nacisk na udział takich czynników jak: inteligencja emocjonalna, inteligencja społeczna, zdolności twórcze czy intuicja.
W książce wskazano dwa rodzaje najistotniejszych problemów badawczych. Pierwszy, zasadniczy problem teoretyczny (poznawczy), to pytanie o strukturę ludzkich zdolności. Natomiast drugi rodzaj problemów badawczych można określić mianem praktycznych i dotyczy on potencjalnego wpływu, jaki wymienione zdolności osobno oraz łącznie wywierają na osiągnięcia szkolne młodzieży.
Książka składa się z dwunastu rozdziałów. W początkowych omawiane są podstawowe koncepcje wiążące się kolejno z inteligencją akademicką, emocjonalną, intuicyjną oraz kreatywnością.
W rozdziale piątym spróbowano dokonać syntezy, łącząc te zdolności w spójny model. W kolejnych rozdziałach Czytelnik znajdzie zarówno względnie proste analizy statystyczne (np. porównywanie średnich z wykorzystaniem testu t-Studenta), jak również bardziej zaawansowane techniki analizy danych (np. analizę czynnikową, analizę skupień, skalowanie wielowymiarowe, analizy regresji, wariancji, analizy korelacyjne). Pracę zamyka rozdział dwunasty, który jest autorskim programem rozwoju zdolności.
Treści przedstawione w tej książce adresowane są do Czytelników uprawiających psychologię, pedagogikę lub socjologię oraz do studentów tych dziedzin, a także pedagogów i wychowawców oraz wszystkich osób zainteresowanych psychologią.
Książka dostępna w wersji elektronicznej:
Spis treści:
Wprowadzenie
Rozdział 1
Inteligencja – jedna czy wiele?
Klasyczne ujęcia inteligencji
Współczesne koncepcje inteligencji
Triadowa teoria inteligencji R. J. Sternberga
Koncepcja inteligencji wielorakich H. Gardnera
Rozdział 2
O inteligencji emocjonalnej
Rozdział 3
O intuicji i inteligencji intuicyjnej
Teoria modusów psychiki C. G. Junga i jej implikacje poznawczo-osobowościowe
Poznawcze koncepcje intuicji
Intuicja jako wymiar sfery intelektualnej czy osobowościowej?
W stronę modelu myślenia intuicyjnego
Rozdział 4
Kreatywność
Teoria twórczości ideacyjnej M. A. Runco
Integracyjny model myślenia twórczego M. Mumforda
Twórcza synteza i przejście przez chaos – twórczość w ujęciu J. Kujawskiego
Ogólne czy specjalne zdolności twórcze?
Rozdział 5
W poszukiwaniu równowagi zdolności
Rozdział 6
Metodologia badań
Uwagi wstępne
Cele i pytania badawcze
Metoda
Hipotezy
Próba
Rozdział 7
Analiza wyników badań
Intuicjoniści i racjonaliści
Struktura zdolności
Rozdział 8
Charakterystyka strukturalna układów zdolności
R1U1I1 – Słabi
R1U2I1 – Słabi, dość twórczy
R1U2I2 – Przeciętni, mało inteligentni akademicko
R1U2I3 – Niestabilni: emocjonalni, mało inteligentni akademicko
R2U1I1 – Przeciętnie inteligentni/słabi
R2U2I1 – Przeciętni 1
R2U2I2 – Przeciętni 2
R2U2I3 – Emocjonalni
R2U3I2 – Zdolni twórczy
R2U3I3 – Emocjonalni twórcy
R3U1I3 – Zdolni nietwórczy
R3U2I1 – Dość twórczy analitycy
R3U2I3 – Emocjonalni analitycy
R3U3I1 – Nieemocjonalni analityczni twórcy
R3U3I2 – Przeciętnie emocjonalni analityczni twórcy
R3U3I3 – Zdolni
Rozdział 9
Konstelacje zdolności
Rozdział 10
Kto uczy się dobrze, kto słabiej? Uwarunkowania osiągnięć szkolnych
Rozdział 11
Podsumowanie wyników badań
Rozdział 12
Program rozwoju zdolności
Uwagi wstępne
Instrukcja: „Bądź twórczy”
Rola odpowiedniej motywacji
Cele i etapy
Rozpoznanie
Tworzenie atmosfery sprzyjającej rozwojowi zdolności
Nauczyciel jako lider – stymulacja rozwoju zdolności
Jak rozwijać metapoznanie?
Trening rozwoju zdolności – szeroki trening twórczości
Ogólne założenia istniejących programów
Zakończenie
Bibliografia
Spis schematów
Spis wykresów
Spis tabel
