|
„Należy zatem dostrzec istotne analogie pomiędzy wydarzeniami Wielkiej Rebelii i rewolucji francuskiej. Ideologie, które leżały u fundamentów obu skierowane były przeciwko tradycyjnej legitymacji i dotychczasowemu układowi sił politycznych w społeczeństwie. Obie miały głęboko wywrotowy charakter, obie pragnęły dostosować świat do przyjętych wcześniej apriorycznych założeń. Jedyna istotna różnica polegała na tym, iż purytanów inspirowała religia, a francuskich radykałów jej odrzucenie. Jednak nawet i to przeciwstawienie nie jest do końca trafne. Można bowiem rzec, iż obie rewolucje wymierzone są w coś, co możemy nazwać religią państwową, sojusz tronu i ołtarza. Angielskie sekty pragnęły uniezależnienia życia religijnego od państwa, Francuzi uzależnienia życia religijnego od religii. Ci i ci jednak posługiwali się pewną wizją Boga czy Absolutu dla zrealizowania politycznych zamierzeń. (…)
(fragment Wprowadzenia)
Monografia T. Tulejskiego jest wnikliwą i subtelną syntezą myśli politycznej D. Hume’a. Po raz pierwszy na gruncie polskim ukazała się praca naukowa ukazująca jej bohatera nie tylko jako filozofa „oświecenia szkockiego”, ale jako prekursora konserwatyzmu politycznego wyprzedzającego niejednokrotnie E. Burke’a w jego konstatacjach. Konserwatyzmu nader oryginalnego, bo zawierającego niemal wszystkie kontynuowane elementy tego nurtu myślenia i stylu politycznego, ale oparte o inny fundament światopoglądowy. Dobrze, że poznajemy innego Hume’a i inny konserwatyzm.
Prof. dr hab. Michał Jaskólski
W obrębie konserwatyzmu zachodzi doniosły podział na nurt poszukujący inspiracji w religii i będący sojusznikiem Kościoła oraz na przeciwstawiający się mu nurt wypływający ze sceptycyzmu, odwołujący się do sprawdzianów empirycznych i stawiający sobie cele utylitarne. W Polsce pierwszy nurt jest podatny na irracjonalne wpływy romantyzmu, drugi wchodzi w bliskie związki z pozytywizmem. Tomasz Tulejski poświęcił swoje gruntowne znakomite dzieło myślicielowi, który dał podstawy temu drugiemu nurtowi. Filozofia polityczna w Polsce od dawna czekała na taką książkę
Prof. dr hab. Bronisław Łagowski
|
