W ostatnich dekadach w krajach Europy Środkowej i Wschodniej zachodzą istotne zmiany w ich gospodarkach narodowych oraz regionach. Zmienia się charakter i kierunek wymiany zagranicznej, ma miejsce konwergencja makroekonomiczna sfery realnej i finansowej do standardów europejskich, dokonuje się intensywny rozwój regionalny, poprawia konkurencyjność gospodarcza i mechanizmy regulacyjne. Procesy te zachodzą we wszystkich krajach Europy Środkowej i Wschodniej, jednak szczególnie dynamicznie w krajach zaliczanych do tzw. Grupy Wyszehradzkiej, obejmującej Polskę, Węgry, Czechy i Słowację. Wybranym aspektom rozwoju gospodarczego i konkurencyjności czterech wymienionych krajów oraz ich regionów jest poświęcona prezentowana książka. Zawarte w książce teksty są efektem konferencji naukowej pt. „Oblicza konkurencyjności państw i regionów Grupy Wyszehradzkiej” zorganizowanej przez Katedrę Ekonomiki Integracji Europejskiej Uniwersytetu Gdańskiego w dniach 17-18 maja 2012 w Sopocie, w ramach realizacji  projektu badawczego nr 2898/B/HO3/2010/39 na temat „Analiza porównawcza zmian konkurencyjności nowych krajów członkowskich w procesie integracji z Unią Europejską (na przykładzie Polski, Węgier, Czech i Słowacji)” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (dawniej Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego).

Gospodarki i regiony nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej od początku przemian ustrojowych budują swój potencjał konkurencyjny, tak by sprostać siłom konkurencji na jednolitym rynku europejskim i na rynkach globalnych. Wśród krajów, które wstąpiły do UE w 2004 r., szczególne miejsce zajmują cztery największe kraje Europy Środkowej i Wschodniej: Polska, Węgry, Czechy i Słowacja, połączone porozumieniem o utworzeniu Grupy Wyszehradzkiej. Cztery kraje Grupy i ich regiony stanęły przed wspólnymi wyzwaniami przeprowadzenia procesów transformacji i przygotowania do pełnej integracji z UE i gospodarką światową. Wszystkie musiały dokonać głębokich zmian strukturalnych, jednak skala dostosowań i zmian nie była jednakowa ze względu na różnice w punkcie wyjścia, jakie charakteryzowały kraje i ich regiony. Członkostwo w Unii Europejskiej pozwoliło na wyraźną konwergencję procesów rozwojowych. Nie oznacza to jednak, że różnice potencjału konkurencyjnego zostały w pełni wyeliminowane, co jest efektem nie tylko odmiennego punktu startowego, lecz także dynamiki i kierunku dostosowań podjętych w całym okresie przemian.
Analiza zmian, jakie dokonały się w potencjale konkurencyjnym krajów i regionów Grupy Wyszehradzkiej, jest przedmiotem prezentowanej książki.
Publikacja składa się z trzech części obejmujących siedem rozdziałów prezentujących dorobek teoretyczny i empiryczny w zakresie makroekonomicznych podstaw konkurencyjności czterech krajów Grupy Wyszehradzkiej, ich konkurencyjności międzynarodowej, potencjału eksportowego polskich regionów oraz konkurencyjności rozwojowej wszystkich regionów Polski, Węgier, Czech i Słowacji klasyfikowanych według unijnych jednostek terytorialnych NUTS 2.
W badaniach, poza analizą jakościową, zostały wykorzystane zaawansowane metody ekonometryczne, w tym analizy danych panelowych oparte na krajowych i międzynarodowych bazach danych statystycznych.
Część pierwsza zawiera analizę makroekonomicznych podstaw konkurencyjności krajów Grupy Wyszehradzkiej ujętą w dwóch rozdziałach.
Część druga została poświęcona problemom konkurencyjności międzynarodowej badanym w trzech kolejnych rozdziałach.
W trzeciej części, obejmującej dwa rozdziały, przedstawiono wyniki badań nad wieloma aspektami rozwoju i konkurencyjności wszystkich regionów Grupy Wyszehradzkiej.
W zakończeniu zebrano wnioski z analiz przeprowadzonych w poszczególnych rozdziałach. Przedstawiono także syntetycznie rekomendacje dla polityki gospodarczej w określonych obszarach i zakreślono kierunki przyszłych badań.
W przeprowadzonych badaniach została wykorzystana bogata literatura przedmiotu, najnowsze koncepcje teoretyczne oraz wyniki badań empirycznych prowadzonych przez innych naukowców specjalizujących się w tematyce publikacji. Na tej podstawie autorzy przeprowadzili oryginalne badania teoretyczne i empiryczne stanowiące istotny wkład do dorobku nauki w zakresie szeroko rozumianej konkurencyjności.
Mamy nadzieję, że publikacja zainteresuje pracowników naukowych i studentów zajmujących się problematyką makroekonomicznego, międzynarodowego i regionalnego potencjału konkurencyjnego. Liczymy także na zainteresowanie praktyków gospodarczych tak ważnymi dla Polski aspektami konkurencyjności państw ościennych uczestniczących w Grupie Wyszehradzkiej.

Spis Treści:

Wstęp

CZĘŚĆ I MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY KONKURENCYJNOŚCI PAŃSTW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ - POLSKI, WĘGIER, CZECH I SŁOWACJI

Rozdział 1.
Sytuacja gospodarcza państw Grupy Wyszehradzkiej w procesie transformacji
i integracji z Unią Europejską
Anna Zielińska-Głębocka
Wprowadzenie
1.1. Przegląd koncepcji teoretycznych
1.2. Proces transformacji jako etap budowy podstaw gospodarki rynkowej
- podobieństwa i różnice między poszczególnymi krajami
1.3. Sytuacja gospodarcza po 2000 r
Wnioski

Rozdział 2.
Perspektywy wzrostu i rozwoju państw Grupy Wyszehradzkiej
Tomasz Brodzicki
Wprowadzenie
2.1. Uwarunkowania teoretyczne
2.2. Wyniki badań empirycznych nad determinantami wzrostu i rozwoju
2.3. Ocena potencjału rozwojowego państw Grupy Wyszehradzkiej
2.4. Konwergencja rozwojowa
2.5. Model teoretyczny i empiryczna identyfikacja determinant wzrostu
Podsumowanie i wnioski

CZĘŚĆ II
KONKURENCYJNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA PAŃSTW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ

Rozdział 3.
Potencjał konkurencyjny państw Grupy Wyszehradzkiej - zmiany
strukturalne w wymianie handlowej
Tomasz Brodzicki
Wprowadzenie
3.1. Uwarunkowania teoretyczne
3.2. Analiza empiryczna wymiany handlowej państw Grupy Wyszehradzkiej
3.2.1. Intensywność i struktura geograficzna wymiany państw Grupy
3.2.2. Upodabnianie się wymiany handlowej państw Grupy
3.2.3. Zróżnicowanie produktowe wymiany
3.2.4. Intensywność wymiany wewnątrzgałęziowej i jej dekompozycja
3.2.5. Ujawnione przewagi komparatywne
3.2.6. Zróżnicowanie jakości w wymianie wewnątrzgałęziowej
Podsumowanie

Rozdział 4.
Wpływ wspólnej polityki handlowej i przystąpienia państw Grupy
Wyszehradzkiej do UE na ich handel zagraniczny
Katarzyna Śledziewska
Wprowadzenie
4.1. Wspólna polityka handlowa UE-krótki przegląd struktury powiązań
4.2. Wykorzystanie modeli grawitacji do badania procesów regionalizmu
- przegląd literatury
4.3. Empiryczne badanie wpływu regionalizmu na wymianę handlową
państw Grupy Wyszehradzkiej
Wnioski

Rozdział 5.
Próba interpretacji konkurencyjności regionów Polski na płaszczyźnie
eksportu - powiązania z regionami Czech, Węgier i Słowacji
Stanisław Umiński, Krystyna Gawlikowska-Hueckel
Wprowadzenie
5.1. Regionalne spojrzenie na konkurencyjność eksportową
5.1.1. Przesłanki analizowania eksportu na poziomie regionalnym
5.1.2. Dylematy i problemy związane z analizą eksportu dla regionów
5.2. Ocena konkurencyjności eksportu w ujęciu regionalnym (analiza dla Polski)
5.3. Znaczenie odległości dla intensywności relacji z krajami
Grupy Wyszehradzkiej
Podsumowanie

CZĘŚĆ III
KONKURENCYJNOŚĆ ROZWOJOWA REGIONÓW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ

Rozdział 6.
Rozwój regionalny w warunkach transformacji gospodarczej.
Wybrane aspekty konkurencyjności regionów Grupy Wyszehradzkiej
Anna Golejewska
Wprowadzenie
6.1. Konkurencyjność regionalna i jej determinanty: aspekt teoretyczny
6.2. Konkurencyjność regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej
6.2.1. Reakcje regionów Europy Środkowej i Wschodniej
na proces transformacji
6.2.2. Wyniki analizy empirycznej
6.2.3. Innowacyjność a konkurencyjność. Wielowymiarowa analiza
zróżnicowania regionalnego państw Grupy Wyszehradzkiej
w latach 2[zasłonięte]001-20
Podsumowanie

Rozdział 7.
Przewagi skonstruowane w rozwoju regionów państw Grupy Wyszehradzkiej
Joanna Kuczewska
Wprowadzenie
7.1. Koncepcja przewag skonstruowanych
7.1.1. Ewolucja przewag konkurencyjnych gospodarki
7.1.2. Koncepcja przewag skonstruowanych
7.1.3. Rodzaje wiedzy a konstruowanie przewag konkurencyjnych
7.2. Model przewag skonstruowanych - potencjał regionów krajów
Grupy Wyszehradzkiej
7.2.1. Potencjał regionów krajów Grupy Wyszehradzkiej według
wybranych wskaźników opisujących możliwości współpracy
przedsiębiorstw, sfery badawczo-rozwojowej oraz instytucji
publicznych (3H)
7.2.1.1. Republika Czeska
7.2.1.2. Węgry
7.2.1.3. Polska
7.2.1.4. Słowacja
7.2.2. Klasyfikacja regionów ze względu na typy wiedzy
Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia