Autor

Andrzej Bonusiak

Tytuł

KOMISJA OŚWIATY KONGRESU POLONII AMERYKAŃSKIEJ

WYBÓR DOKUMENTÓW

Rok wydania

Wydawnictwo

ilustracje zdjęcia rysunki

Stron

Okładka, oprawa

Stan i inne informacje

2001

MERCATOR

tak

104

MIĘKKA

NOWA

Opis

Od końca XIX wieku działający na terenie Stanów Zjednoczonych przedstawiciele polonijnego środowiska nauczycielskiego próbowali doprowadzić do powstania jednolitej, ogólnoamerykańskiej organizacji, mającej na celu koor­dynowanie pracy oświatowej w tym kraju. Początkowe próby, ze względu na funk­cjonujące wówczas w USA bardzo silne etniczne szkolnictwo parafialne oraz niechęć do ponoszenia większych wydatków oświatowych przez istniejące orga­nizacje polonijne kończyły się niepowodzeniem1. W okresie międzywojennym podjęte zostały kolejne działania mające doprowadzić do bardziej usystematy­zowanej pracy w oświacie polonijnej. Powstałym wówczas organizacjom, pomi­mo pomocy z Polski i przejściowych sukcesów, nie udało się tego zrealizować. Również po II wojnie światowej podejmowane były próby zorganizowania jedne­go ciała oświatowego w oparciu o Kongres Polonii Amerykańskiej [KPA]. Powo­ływanie kolejnych ciał działających w jego ramach (m.in.: Komitetu Nauczania Języka Polskiego, Centralnego Komitetu dla Spraw Krzewienia Języka i Kultury Polskiej, Krajowego Komitetu dla Spraw Języka Polskiego) długo nie przynosiło wymiernego efektu.2 Dopiero od 1984 roku, tj. momentu powołania Komisji Oświa­towej Kongresu Polonii Amerykańskiej [KO KPA] na czele z dr Edmundem Osy-sko można mówić o powstaniu ciała organizacyjnego, które realnie wpływało na funkcjonowanie oświaty polonijnej w USA. Prezesowi udało się nawiązać kon­takty z przedstawicielami największych działających wówczas na terenie Sta­nów Zjednoczonych polonijnych organizacji oświatowych, którymi byli: Jan Woź-niak - wieloletni prezes Centrali Polskich Szkół Dokształcających w Ameryce [Centrala] obejmującej swoimi wpływami szkoły działająca na terenie tzw. Sta­nów Wschodnich, Helena Ziółkowska - były prezes Zrzeszenia Nauczycieli Pol­skich w Ameryce z siedzibą w Chicago [ZNPA], obejmującego szkolnictwo polo­nijne działająca na terenie wielkiej aglomeracji miasta Chicago oraz Helena Żmur-kiewicz, kierująca działalnością organizacji nauczycielskiej w Detroit. Osoby te akceptując pomysł powołania Komisji Oświatowej, czynnie włączyły się w jej działalność, pozostając do dnia dzisiejszego w jej składzie.3 Wspólnym wysiłkiem tych osób oraz innych, wśród których byli min. Janina Igielska [wiceprezes Centrali] i Włodzimierz Werchun [ówczesny prezes Zrzeszenia] doszło do zor­ganizowania pierwszego po II wojnie światowej ogólnoamerykańskiego zjazdu nauczycieli. Odbył się on w 1985 roku na terenie Polonijnych Zakładów Nauko­wych w Orchard Lake, Michigan.4 Jedną z decyzji tego zjazdu było powołanie do życia specjalnego czasopisma dla pedagogów polonijnych pracujących na tere­nie Stanów Zjednoczonych. Powyższa decyzja doprowadziła do powstania Gło­su Nauczyciela.

Głos Nauczyciela został powołany w celu zaspokajania specyficznych potrzeb środowisk pedagogów polskich, działających na emigracji - w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Podczas obrad konferencji wykrystalizował się zespół redakcyjny czasopisma, któremu zdecydowano się nadać formę kwar­talnika. Od samego początku w skład redakcji wchodziły: Helena Ziółkowska, która była redaktorem naczelnym oraz Janina Igielska, odpowiadająca za rozpo­wszechnianie i zbieranie materiałów do Głosu na terenie stanów wschodnioame-rykańskich. Do numeru 2 z roku 1987 redakcja pracowała w składzie trzyosobo­wym. Uzupełniała ją wówczas Betty Uzarowicz, a od numeru 3 także z 1987 roku dodatkowo w jej prace włączyła się Danuta Schneider. Betty Uzarowicz ustąpiła z redakcji po opracowaniu ostatniego numeru z roku 1991. Od tego momentu skład redakcji pozostaje niezmienny.5

Od samego początku swego istnienia Gtos Nauczyciela wyróżniał się profesjonalizmem. Jego głównym adresatem było środowisko pedagogów pra­cujących głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Z biegiem cza­su kwartalnik trafił także do rąk nauczycieli w innych państwach, w których ist­niały szkoły polonijne, a nawet do Polski.

O AUTORZE

Bonusiak Andrzej L.

Nauki historyczne. Urodził się 2 lipca 1968 r., żonaty (Edyta). Absolwent WSP Rzeszów 1992; dr - WSP Rzeszów (1996); dr hab. UAM Poznań (2005).

Praca zawodowa: asystent stażysta (1[zasłonięte]992-19); asystent (1[zasłonięte]993-19); adiunkt (1[zasłonięte]996-20) WSP Rzeszów; adiunkt (2001) UR, prof. UR (2006).

Badania: diaspora polska (szkolnictwo i organizacje oświatowe), dzieje regionalne (historia najnowsza).

Publikacje: Lwów w latach 1[zasłonięte]918-19. Ludność   - przestrzeń - samorząd, seria wydawnicza "Galicja i jej dziedzictwo", t. 13, Rzeszów 2000; Polonijna Oświata Sobotnia w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Szkice - Dokumenty - Materiały. Tom I. Komisja Oświaty Kongresu Polonii Amerykańskiej (wybór dokumentów). Tom II. Monografia Głosu Nauczyciela w latach 1[zasłonięte]986-20. Tom III. Bibliografia Głosu Nauczyciela w latach 1[zasłonięte]986-20, Przemyśl 2001; Dzieje polskiego szkolnictwa sobotniego w metropolii chicagowskiej 1[zasłonięte]951-19, Przemyśl 2001; Szkolnictwo polskie w Stanach Zjednoczonych Ameryki w latach 1[zasłonięte]984-20. Analiza funkcjonalno-instytucjonalna, Rzeszów 2004; Towarzystwo Przyjaciół Rzeszowa 1[zasłonięte]979-19 (współautor), Rzeszów 2001; Galicja w 1848 roku. Demografia, działalność polityczna i społeczna, gospodarka i kultura, (współred.) seria wydawnicza "Galicja i jej dziedzictwo", t. 12, Rzeszów 1999; Małe regiony w wielkiej polityce Polski, Słowacji i Ukrainy, (współred.) Rzeszów 2003; Szkice z dziejów Polski południowo-wschodniej i Europy XIX i XX wieku. Prace uczniów ofiarowane w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin Profesora Mariana Stolarczyka (współred.), Przemyśl 2005; łącznie 58 publikacji, w tym 4 monografie.

Członkostwo: Towarzystwo Przyjaciół Rzeszowa.

Nagrody i odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi (2001).

Zainteresowania: dzieje techniki wojskowej, turystyka. 

Adres: al. Rejtana 16C, 35-959 Rzeszów

e-mail: [zasłonięte]@city.net.pl