Jerzy Śliwowski

Kodeks karzący Królestwa Polskiego 1818 r. Historia jego powstania i próba krytycznej analizy

Warszawa 1958
502 s., tw., 24 cm
stan dobry (nieznaczne otarcia od kurzu okładki, skasowane stemple i sygn. bibl.)

SPIS RZECZY
Str.
Od autora . ...... ........ 5
Wstęp................... 7
1. Rozważania ogólne.......... .... 7
2. Stan ustawodawstwa karnego w Księstwie Warszawskim .... 9
3. Podstawy gospodarcze Królestwa i ich znaczenie dla nowego prawa karnego ................ 24
Część I. Tworzenie się Kodeksu....... 35
Rozdział I. Pnące wstejpne....... ...... 37
Rozdział II. Projekt Kodeksu karzącego..... ... 41
Rozdział III. Twórcy projektu............ . 48
Rozdział IV. Kairy cielesne w projekcie Kodeksu karzącego .... 53
1. Wypadki obostrzenia karami cielesnymi odpowiedzialności za zbrodnie 56
2. Samoistna kara chłosty za występki.......... 57
3. Chłosta jako obostrzenie kary za występki . ..... 57
4. Chłosta jako kara za wykroczenia........... 53
5. Kiara piętnowania w projekcie Kodeksu karzącego...... 60
Rozdział V. Prace Rady Stanu nad projektem Kodeksu, karzącego 63
1. Uwagi ogólne................ 63
2. Problem wyboru: ustawodawstwo oryginalne czy recypowanie obcego wzoru.................. 65
a. Decyzja Rady Stanu z 19. I. 1818 r. i jej plityczne przyczyny . . 65
b. Dalsze fragmentaryczne rozważania......... 69
3. Problem procedury karnej...... ...... 70
4. Jednolita numeracja artykułów Kodeksu......... 72
5. Materialne czy formalne określenie przestępstwa....... T2
6 Zasada nullum crimen sine legę........... 74
7. Związanie sędziego wyraźnym przepisem prawa....... 75
8. Usunięcie sprzeczności między określeniem przestępstwa a okolicznoś­ciami uchylającymi odpowiedzialność.......... 76
9. Problem winy umyślnej . ........... 77
10. Problem winy nieumyślnej............. 78
11. Pijaństwo a odpowiedzialność karna .... ..... 78
12. Usiłowanie................. 80
13. Wpływ wieku na odpowiedzialność karną .... ... 82
14. Przedawnienie................ 84
15. Nomenklatura kar............... 85
16. Ograniczenie sędziego przy zaostrzaniu i łagodzeniu kar..... 86
17. Jeden czy dwa irodzaje kary śmierci.......... 87
18. Śmierć cywilna................ 87
19. Kary cielesne................ 90
20. Prawo wyboru pracy przez skazanych za występki...... 107
21. Wychowawcza akcja penitencjarna.......... 108
22. Więziennictwo................ 109
23. Alternatywne zagrożenie karą pozbawienia wolności lub grzywną . . 110
24. Pierwszeństwo dochodzenia szkód i sttrat z tytułu przestępstwa przed należnościami skartiu.............. 112
25. Zbrodnie stanu i przestępstwa zbliżone......... 113
26. Obraza religii................ 115
27. Gwałt publiczny............... 115
28. Podżeganie do -wystąpień przeciw zwierzchności om..... 116
29. Obraza konstytucji............... 118
30. Przynależność do niedozwolonych organizacji...... 118
31. Przestępstwa urzędnicze i przeciwko urzędom....... 119
32. Bezprawne puszczanie w obieg monet pełnowartościowych .... 120
33. Przestępstwa przeciwko dobrym obyczajom ........ 121
34. Nierząd.................. 121
35. Przestępstwa przeciwko życiu............ 122
36. Podpalenie i kradzież.............. 123
37. Sprzeniewierzenie............., . 132
38. Kara na przywódców rabunku............ 133
39. Fałsz................... 133
40. Udzielenie pomocy zbrodniarzom........... 135
41. Zagadnienie pojedynków............. 136
42. Przestępstwa popełnione drukiem........... 140
43. Zniesławienie................ 1 46
44. Obelgi słowne lub czynne............ . 148
45. Przestępstwa handlarzy i profesjonistów......... 148
46. Wykroczenia................ 150
47. Żebractwo i włóczęgostwo............. 150
48. Dyskusja nad niektórymi przepisami dotyczącymi wykroczeń . . - 151
49. Przepisy karne dotyczące samobójców.......... 152
50. Zagadnienie wykroczeń administracyjnych........ 153
Rozdział vi. Prace komisji sejmowych..... .... 159
.
Rozd z i a 1 VII. Dyskusja w sejmie nad projektem Kodeksu karzącego . . 175 1 Sprzeczne poglądy na charakter przyszłego kodeksu jako ustawy ory­ginalnej czy opartej na obcych wzorach.........176
a. Stanowisko zwolenników recepcji . ........ 179
b. Stanowisko pośrednie............. 183
c. przeciwnicy przyjęcia obcego prawa . ....... 190
2. Stosunek ustawy do zakresu władzy sędziowskiej i urzędniczej ... 198
3. Podporządkowanie urzędników prawu......... 202
4. Nadużycie władzy przez urzędników . . , ......204
5. Formalna równość wobec prawa .... . . 203
6 Równość kar...... - . .... .209
7 Momenty Masowości w dyskusji sejmowej .... ... 210
S. Przywiązanie do dawnych polskich praw . . ..... 210
9. Zarzuty niezgodności projektu z konstytucją . . .... 210
10 Brak motywów ustawodawczych ..... ..... 213
11. Zagadnienia związane z odpowiedzialnością nieletnich ... 214
12. Obrona konieczna........... ... 215
13 Pijaństwo................ 215
14. Okoliczności obciążające i łagodzące . ...... 216
15. Zagadnienie kary.............. 217
16. Kara śmierci ............... 217
17. Kary cielesne ............... 229
18. Dowody recydywy...... ........ 222
19. Przestępstwa popełnione za granicą ......... 222
20. Zagadnienie przestępstw szczególnych w dyskusji sejmowej ... 224
21. Zbrodnie stanu.......... ..... 224
22. Rokosz ................. 225
23. Bunt............. ..... 225
24. Rozruch.................. 226
25 Przestępstwa przeciw religii............ 227
26. Nierząd.................. 230
27. Dzieciobójstwo i porzucenie dziecka . ........ 231
28. Przestępstwa majątkowe............. 232
29. Inne przestępstwa ... ........... 237
30. Pozostałe zagadnienia dyskusji sejmowej......... 238
31. Przestępstwa pominięte w Kodeksie..... . • . 240
32. Zagadnienie pojedynków............. 241
33. Końcowe przemówienie Potockiego i jego ocena...... 242
34. Ogólna ocena dyskusji nad ujęciem poszczególnych przestęjpstw w Ko­deksie ..... .... 242

Rozdział VIII. Dyskusja w senacie.......... 244
1. Dyskusja w sejmie a dyskusja w senacie........ 244
A. Dyskusja nad problemami ogólnymi.......- ... 244
2. Stworzenie oryginalnego własnego kodeksu czy wzorowanie się na usta­wodawstwie obcym.............. 245
3. Walka z arbitralnośą sądziów ... ........ 251
4. Formalna równość wobec prawa (jedność kar dla wszystkich) . . . 251
5. Zadanie prawa karnego....... ... . 255
6. Przestępczość a kultura..... ....... 256
7. Rozkaz służbowy........... . .256
8. Obrona konieczna..... . ....... 256
9. Kara śmierci ... . .......... 257
B. Dyskusja nad problemami szczególnymi.......... 257
10. Kary cielesne . . ............ 257
11. Obraza religii i kompetencja sądów świeckich w sądzeniu duchownych 253
12. Przestępstwa urzędnicze i obraza urzędników....... 260
13. Odpowiedzialność karna ministrów.......... 260
14. Postulat odpowiedzialności za brak dyscypliny domowej i zawodowej 261
15. Kara za podpalenie .............. 261
16. Kara aa nierząd i przestępstwa .pokrewne . ....... 261.
17. Wykroczenia...... ........ 262
Rozdział IX Głosowanie mad projektem Kodeksu w izbach sejmowych . 264
Część II Ogólna charakterystyka Kodeksu...... 267
1. Koideks na tle epoki . ............. 269
2, Kodeks na tle miejscowych warunków .... .... 270
Rozdział I. Wpływ czynników o charakterze feudalnym na treść przepisów
Kodeksu karzącego........... 273
A. Dziedzina kar........ ..... .273
1. Kwalifikowana kara śmierci ... .. 273
2. Kary pozbawienia wolności........ 273
3. Talion . ............... 275
4. Kompozycja ....'.... ........ 276
5 Potępienie konfiskaty.......... 277
B. Dziedzina poszczególnych przepisów........ . . 273
6. Obraza religii....... . . ..... 279
7.* Werbowanie ido obcego wojska......... 279
8. Oszustwo i fałsz a krzywoprzysięstwo . . - .....279
9. Bigamia . . .... .......... 280
10. Kradzieże........... ..... 280
11. Nierówność klasowa jako kryterium odpowiedzialności..... 281
12. Potwarz . ................ 281
13. Ukrycie ciąży nieślubnej............. 282
14. Cudzołóstwo ... ............ 283
15. Skutki .prawne samobójstwa............ 283
16. Samookaleczenie . ............ 283
17. Zasady karności domowej............. 284
Rozdział II. Wpływy bmrżuazyjne . ......... 286
A. Dziedzina zasad ogólnych.............. 286
I. Zasada nullum crimen nulla poena sine lege ...... 236
2. Niekaralność zamiaru............. . 288
3. Błąd co do prawa . ............. 28-3
B, Dziedzina przepisów szczególnych............ 289
4. Kształtowanie się nowych przepisów . ....... 289
5. Dzieciobójstwo............... 290
6. Odpowiedzialność a wyrządzenie szkody i jej wysokość . . 290
7. Zamiana kary .............. 293
8. Burżuazyjna konstrukcja przedawnienia . ....... 293
Rozdział III. Ogólny system Kodeksu karzącego. Wpływy prawa obcego
i cechy oryginalne ustawodawstwa .... .... 295
1. Pojęcie przestępstwa . . ........ . . 295
2. Trójpodział przestępstw i związany z tym podział Kodeksu .... 297
3. Prawo a przestępstwo.............. 301
4. Obowiązywanie ustawy karnej............ 301
5. Okoliczności uchylające bezprawność czynu........ 304
6. Problem winy................ 305
7. Okoliczności uchylające zawinienie...... . . . 309
8. Odpowiedzialność nieletnich........... 312
9. Odpowiedzialność w wypadku upojenia alkoholowego..... 318
10. Postacie zjawiskowe przestępstwa........... 319
II. Przygotowanie, usiłowanie i dokonanie . ...... 320
12. Współdziałanie przestępcze............ 328
13. Problem kar . .............. 336
a. Kara śmierci.............. 336
b. Kary pozbawienia wolności............ 338
14. Wymiar kary................ 348
a. Okoliczności obciążające . .......... 318
b. Okoliczności łagodzące............. 349
c Powrót do przestępstwa ... ......... 352
15. Kary cielesne............... 356
16. Kara ..podzwyczajna" . .......... 360

17. Kara grzywny.............. 380
18. Okoliczności uchylające karalność .... ...... 362
19. Niektóre szczególnie interesujące iproblemy dotyczące kar w Kodeksie karzącym............... .365
Rozdział IV. Zagadnienie analogii w Kodeksie karzącym..... 366
Rozdział V. System części szczególnej Kodeksu karzącego..... 369
1. Uwagi ogólne................ 369
2. System przepisów szczególnych w Kodeksie karzącym na tle takiegoż systemu ustawy karnej austriackiej . . ....... 371
a. Uwagi na temat przepisów szczególnych dotyczących zbrodni . . 375
b. Uwagi na temat przepisów szczególnych dotyczących występków 376
c. Uwagi ogólne dotyczące ujęcia wykroczeń........ 377
Rozdział VI. Ogólna ocena.............. 378
1. Styl i język................. 378
2 Kodeks w opinii współczesnych........... 382
Wnioski ............... . . 388
Bibliografia.................. 391
ANEKSY I. Protokoły posiedzeń Rady Stanu poświeconych dyskusji nad Kodeksem karzącym 397
II. Pismo deputacji do ułożenia kodeksu do Rady Stanu z dnia 11 stycznia
1818 r................... 474
III. Niektóre przepisy (pierwotnego tekstu projektu Kodeksu karzącego ... 476
IV. Najważniejsze przemówienia sejmowe w sprawie Kodeksu karzącego . . 477 V. Opinia Lubedkiego o przepisach Kodeksu......... 497
VI. Zmiany w Kodeksie uchwalone na sejmie w 1925 r. . . 498

Słowa kluczowe: