Kodeks karzący Królestwa Polskiego (1818 r.) Historia jego powstania i próba krytycznej analizy

JERZY ŚLIWOWSKI

Warszawa 1958

s. 506

Praca niniejsza stanowi owoc wieloletnich wysiłków i studiów. Została rozpoczęta w r. 1950, a ukończona w r. 1955. Trzy dalsze lajta zajęło przeprowadzenie niezbędnych zmian, korekty i druk.

Dotyczy ona mało znanego okresu historii polskiego prawa karnego. Studium pierwszej polskiej nowoczesnej kodyfikacji karnej nie zostało dotychczas przeprowadzone, przeto autor podjął się tego trudu, mimo że nie jest historykiem, lecz dogmatykiem prawa karnego i penalistą.

Zespolenie poglądu historyka i analitycznego spojrzenia dogmatyka ma w sobie coś szczególnie pociągającego. Badany okres jest stosunkowo niezbyt odległy w czasie. Kryje on w sobie szereg problemów, do których rozwiązania mogą pretendować zarówno historyk, jak i dogmatyk.

Epoka pierwszego polskiego kodeksu karnego ma szczególny czar. Badając ją widzimy, jak warunki społeczne nabierają rumieńców życia, konflikty uwypuklają się, osiągają perspektywę i głębię. Wyraźnie ukazuje się rytm życia prawnego kraju na tle ważniejszych wydarzeń społecznych i politycznych. Nad protokółami. Rady Stanu i diariuszami sejmowymi ukazuje się cień Stolicy, miasta szczególnie drogiego tym, którzy się z nim zrośli. Ludzie, których sylwetka rysuje się na tle badań archiwalnych lub wzmianek pamiętnikarskich, ożywiają się, stają się nam na nowo bliscy. Jeżeli czasem niektórzy działacze stają w innym świetle niż to, w którym ich !

Było rzeczą smutną i zawstydzającą, że dotychczas nie zajmowano się początkami naszego nowoczesnego prawa karnego. Ta luka wymagała jak najszybszego wypełnienia. Jest głębokim pragnieniem autora, aby jego praca mogła się przyczynić do wzbudzenia wśród czytelników zamiłowania do historii rodzimego prawa i zachęciła ich do intensywnej pracy badawczej nad tą piękną dziedziną, nie docenioną i zapomnianą, gdy chodzi o prawo karne ubiegłego wieku.