Książka zawiera zredagowane wersje referatów wygłoszonych w ramach III Kongresu Mediewistów Polskich, który odbył się w Łodzi we wrześniu 2008 roku. Obradom przyświecało hasło „Polska i Europa w średniowieczu – przemiany strukturalne”. Teksty podzielone zostały na dwie grupy, poświęcone odpowiednio przemianom społecznym i religijnym.

Treść:

• Tertius status Joachima z Fiore — wyłom w średniowiecznej wizji dziejów;
• Uboże w świecie zmarłych;
• Niepokoje społeczne w Konstantynopolu w świetle Kroniki Marcellina Komesa;
• Spory duchownych i świeckich w Polsce Centralnej;
• Bolesław I Mieszkowic jako nadawca „listu” do Bazylego II w 1018 roku;
• Czy monarchia pierwszych Piastów była krajem chrześcijańskim? Uwagi archeologa;
• Das Christentum als Herausforderung gentilreligiöser Gesellschaften in östlichen Europa;
• Rozwój sieci parafialnej w średniowiecznej Polsce — wybrane problemy i propozycje rozwiązań;
• „Chrześcijański książę Henryk” — wokół pobożności księcia śląskiego Henryka I Brodatego;
• W sprawie polskich misji do krajów pogańskich w wiekach średnich (wokół konwersji Pomorzan w dobie Bolesława Krzywoustego);
• Działalność ewangelizacyjna i duszpasterska metropolitów halicko–lwowskich obrządku łacińskiego w późnym średniowieczu;
• Średniowieczna duchowość polskich dominikanów na przykładzie konwentu we Wrocławiu — przyczynek do problemu;
• Jak i kiedy Polska stała się chrześcijańska? Od konwersji we wczesnym średniowieczu do chrystianizacji w późnym średniowieczu i w czasach nowożytnych — podsumowanie.