PRZEDMOWA DO WYDANIA PIERWSZEGO.



W odrodzonej szkole polskiej otoczono naukę języka ojczystego na wszystkich jej stopniach szczególniejszą troską i opieką. Wśród różnych działów tej nauki doczekała się także gramatyka znacznie większego, niż to było dawniej, uwzględnienia. Jednakże nauczanie gramatyki sprawia nauczycielstwu znaczne trudności dla przyczyn, o których będzie mowa w tej książce. Kto zetknął się z nauczycielstwem szkół powszechnych, musi przyznać, że naogół ma ono najlepsze chęci do spełnienia żądań, jakie w zakresie gramatyki stawia Program ministerjalny. Ponieważ jednak zadanie jest trudne, a przygotowanie naukowe i metodyczne przeważnie nie wystarczające, bardzo często odzywają się głosy wołające o wskazanie drogi, o radę i pomoc w metodycznem wykonaniu zleconej pracy. Tej potrzebie ma bodaj w części uczynić zadość niniejszy podręcznik.
Aby książkę tę należy cie^pojąć i wyzyskać, należy uwzględnić dwie następują uwagi. Po pierwsze: celem poradnika metodycznego jest pobudzenie do samodzielnej pracy, a nie zachęta do biernego naśladownictwa. Sposób bowiem nauczania pozostaje zawsze w ścisłej łączności z indywidualnością nauczyciela; rady i wskazówki, wzory i przykłady, pochodzące od innych, musi każda jednostka przystosować i dostroić do swojej osobowości. Autorom podręcznika idzie przedewszystkiem o poddanie czytelnikowi do przemyślenia całokształtu zagadnień, związanych z nauczaniem gramatyki, o pokazanie próby ich rozwiązania, o zachętę do dalszych, samodzielnych doświadczeń i wysiłków. Po wtóre : warunkiem metodycznego powodzenia w nauczaniu jest dokładna znajomość przedmiotu, którego się ma nauczać. Kto chce zatem naprawdę korzystać z tej książki, powinien wpierw upewnić się, czy posiada dostateczny zasób wiadomości potrzebnych do prowadzenia nauki gramatyki w szkole powszechnej. Albowiem podręcznik metodyczny nie wyrówna braków w znajomości gramatyki języka ojczystego.
Książka nasza składa się z dwu części. Pierwsza, teoretyczna, zawiera zwięzły wykład sposobu nauczania gramatyki języka polskiego w szkole powszechnej. Można zaś rozróżnić w niej dwa działy: jeden podaje ogólne zasady nauczania gramatyki, drugi przedstawia szczegółowy plan wykonania Programu ministerjalnego. Część druga książki ma charakter praktyczny : jest to zbiór przykładów lekcyjnych. Wyczerpuje on naogół cały materjał gramatyczny, którego przerobienie przewiduje Program ministerjałny1). Głównem zadaniem tej części jest oświetlenie zapomocą owych przykładów lekcyjnych wszystkich zasad ogólnych i wskazań szczegółowych, które wyłożono w pierwszej części książki, nadto zaś podanie typowych wzorów praktycznego opracowywania w szkole poszczególnych problemów gramatycznych.
Korzystając z naszego podręcznika, nauczyciel powinien wystrzegać się mechanicznego wprowadzania do szkoły zawartych w nim przykładów lekcyjnych. Nie wolno mu bowiem zapominać o tem, że najważniejszym warunkiem powodzenia dydaktycznego jest samodzielne opanowanie i przemyślenie przedmiotu lekcji przez nauczyciela oraz umiejętność znalezienia właściwej drogi metodycznej, dostosowanej do indywidualności zarówno uczniów, jak i nauczającego. Przykłady lekcyj podane w podręczniku mają dać materjał ułatwiający to zadanie. Nie należy ich uważać za jakiś kanon, za jakieś bezwzględne prawidła, od których odstępować nie można: przeciwnie cel każdej lekcji da'się bezwątpienia osiągnąć także innemi środkami metodycznemi niż te, jakie zastosowano w naszych przykładach. Na dowód tego podajemy w każdym oddzielę po dwa przykłady lekcyjne w dwojakiej postaci (Oddział II: O rzeczowniku, O imionach własnych i pospolitych; Oddział III: O zdaniu rozwiniętem, Odmiana czasownika przez czasy; Oddział IV: O przysłówku, O liczebnikach; Oddział V: O rozmaitych sposobach wyrażania orzeczenia zasadniczego, Cztery deklinacje; Oddział VI: O trybach, Strony). Widać stąd jasno, że nie chcemy stwarzać jakiegoś szablonu nauczania gramatyki, lecz tylko wskazać drogę, prowadzącą do znalezienia właściwych i odpowiadających celowi środków metodycznych.
Myśl opracowania takiego podręcznika metodycznego rzuciła p. Marja Majewiczówna, kierowniczka szkoły powszechnej im. św. Jadwigi w Krakowie. Ona też opracowała część drugą
książki, zawierającą przykłady lekcyjne, oparte na jej wielolet-niem doświadczeniu pedagogicznem i wypróbowane wielokrotnie w szkole powszechnej i na kursach nauczycielskich. Część pierwszą, to jest ogólne zasady dydaktyczne i komentarz metodyczny do Programu ministerjalnego napisał Dr. Zenon Klemensie-wicz, profesor Gimnazjum Państw, im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, oraz wykładający metodykę nauczania gramatyki polskiej w Studjum Pedagogicznem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Redakcję całości przeprowadził De. Tadeusz Lehr-Spławiński, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, który ponosi całkowitą odpowiedzialność za naukowe ujęcie materjału językowo-gramatycznego. Nadto zaś brał on czynny udział w opracowaniu niektórych działów części praktycznej, zwłaszcza przykładów lekcyjnycrl^ z zakresu głosowni. Po dwa równoległe przykłady lekcyj, zawarte w każdym oddzielę („Przykład 2" w lekcjach wyżej wymienionych, por. str. 59, 62, 88, 111, 121, 133, 154, 179, 257, 261) opracował Dr. Henryk Gaertner, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, były kierownik Państwowego Wyższego Kursu Nauczycielskiego w Lublinie. Za tę pomoc, jak również za cenne uwagi przy redagowaniu całości należy mu się szczera wdzięczność ze strony autorów. Równocześnie składają autorowie podziękowanie p. Dr. Bronisławie Wójcikównie z redakcji Księgarni nakładowej K. S. Jaku-bowskiego we Lwowie, za owocną pomoc w korekcie literackiej, tudzież za ułożenie indeksu rzeczowego.
Nakoniec dziękują autorowie nakładcy, p. Kazimierzowi Jakubowskiemu, za poświęcenie osobliwej uwagi przygotowaniu tej książki i za niejedną przytem inicjatywę.
We Lwowie, dnia 31 maja 1926.



PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO.



W drugiem wydaniu podręcznika metodycznego do nauczania gramatyki polskiej w szkole powszechnej autorowie zachowali bez zmiany jego zasadniczy charakter. Równocześnie jednak zarówno głosy krytyki, jak i dalsza własna praca skłoniła ich do wprowadzenia pewnych nieznacznych zmian w ujęciu teoretycznem oraz w metodycznem przeprowadzeniu niektórych zagadnień szczegółowych.
Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie klasyfikacji rzeczowników i czasowników zgodnej z ujęciem przyjętem w „Gra-
matyce języka polskiego" Tadeusza Lehra-Spławińskiego
i Romana Kubińskiego (Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Wyd. II, 1928). Wynikiem tego jest w szczególności odmienny niż w wydaniu pierwszem układ odpowiednich przykładów lekcyjnych w oddzielę V (11), oraz w oddzielę VI (22, 23). W związku z nowem ujęciem podziału rzeczowników na deklinacje wynikła też konieczność opuszczenia jednego paralelnego przykładu lekcyjnego w oddzielę piątym (11, 2).
Aby jednak nie uszczuplić ilości przykładów paralelnych, które w tak pożyteczny sposób wskazują nauczycielowi możliwość rozmaitego ujęcia^metodycznego tych samych zagadnień gramatycznych, ubytek jednego przykładu dawniejszego nagrodzono wprowadzeniem trzech nowych przykładów paralełnych. W tym celu zużytkowano nagrodzone na konkursach ogłaszanych przez redakcję „Szkoły i Wiedzy" i drukowane w tem czasopiśmie plany lekcyjne układu p. Jadwigi Wójcikówny ze Lwowa (O przydawce*), Oddział IV, 5, str. 123—126), p. Bolesława Popławskiego z Płocka (O przedmiocie2), Oddział IV, 6, str. 128—130) i p. Aleksandra Litwina z Ostroga (O imiesłowach ;r); Oddział VI, 15, str. 233—237). Wreszcie kilkanaście zmian i poprawek w rozmaitych punktach, osobno tu niewymie-nionych, wprowadzili autorowie pod wpływem uwag p. Ignacego Steina, który poświęcił naszemu podręcznikowi szczegółową, a bardzo życzliwą recenzję w czasopiśmie „Przyjaciel Szkoły" (VII, str. 220 i n.). Za uwagi te winni mu są autorowie szczerą wdzięczność.
We Lwowie, 31 października 1928.



INDEKS RZECZOWY
(Liczby oznaczają strony)


-ami (końcówka) 25.
Bezokolicznik ~ patrz: Czasownik.
Biernik — patrz: Przypadki.
Czas (teraźniejszy, przeszły, przyszły) — patrz: Czasownik.
Czasownik : dokonany 41, 251, różno tematowy 256, wspólnótematowy 255, na zwa czynności 21, 58—62, 63, nazwa sta nu 21, 58—62, 63, niedokonany 41,251, nie przechodni 248, niezmiennotematowy 253 przechodni 248, zaimkowy 249, zmiennote matowy 253. Bezokolicznik 41,237—238
261. Czasy 24, 41, 62—64; przeszły 62 240, 261; przyszły 62, 240, 261; teraźniejszy 62, 240, 258; zaprzeszły 241. Form} czasownika: opis 43, 258—262, proste 44 złożone 44. Imiesłów: nieodmienny 232, 236—237, odmienny 232, 234—236, przymiotnikowy 43, 260, przysłówkowy 43 237, 260, uprzedni 251, współczesny 251. Liczby 22. Odmiana: podział na kon-jugacje 42—43, 256—258, odmiana prze: czasy 98—102, przez osoby i liczby 95—97. Osoby 24, 41, 95—97. Postaci 41. Słowo: dokonane 241, niedokonane 241 osobowe 41, 229—230, formy 238—239 Strony: 41, 246—249, bierna 246, 248,
262, czynna 246, 247, zwrotna 246, 247, 249, 262. Tryby: 242—246, orzekający 242, 243; przypuszczający 242, 244, 262; rozkazujący 243, 245, 259.
Człon (orzeczenia, podmiotu) —¦ patrz: Orzeczenie. Podmiot. Zdanie.
Czynność: 58, 62; dokonana 250,251; niedokonana 250, 251.
Deklinacje — patrz: odmiana. Rzeczownik.
=e/n, -etni (końcówki narzędnika) — patrz: Liczebnik. Przymiotnik. Przypadki. Zaimek.
Głos: powstawanie 180—183.
Głosowe narządy — patrz : Narządy mowy.
Głoska a litera 184—185; bezdźwięczna 187; chwilowa 16; chwilowa bezdźwięczna 17; chwilowa dźwięczna 17, dźwięczna 187; podział głosek 185—199; trwała 16.
Gramatyka: cel nauczania 3—4; dydaktyczne zasady 5 — 8 ; formy nauczania 7 —8; lekcja 8—12; postanowienia Programu ministerjalnego 14—15, 19—20, 22—23, 25—26, 28, 38—39, 65, 66, 72, 92; rozwinięcie Programu 15 — 19, 20—22, 23—25, 26-28, 28—38, 39—45; stosunek do innych działów nauczania języka polskiego 12—13; wskazania w nauczaniu 9—12; zastosowanie poglądu 36.
=i (litera): dwojaka funkcja 21; jako znak zmiękczenia 239, 256.
Imiesłów — patrz: Czasownik.
Imię — patrz: Rzeczownik.
Język — patrz: Narządy mowy.
Końcówka 30; w odmianie czasownika 256—258; w odmianie rzeczownika 161-163.
Konjugacje — patrz: Czasownik. Odmiana.
Krtań (wiązadła głosowe) — patrz: Narządy mowy.
Liczby — patrz : Czasownik. Przymiotnik. Rzeczownik.
Liczebnik 118—122; formy mianownika i biernika 28; formy narzędnika i miejscownika 171 — 173; główny 119, 121; ilościowy 33; nieoznaczony 120, 121; odmiana 33, 120; oznaczony 120, 121; porządkowy 119, 121; przymiotny 171—173.
Litera a głoska 184—185.
Łącznik 29, 145, 146.
-ni/' (końcówka) 25.
Narządy mowy (mowne, głosowe: płu-
, tchawica, krtań, wiązadła głosowe, jama gardłowa, języczek, jama ustna, podniebienie, dziąsła, zęby, jama nosowa, wargi): 36, 180—183. Język: położenie irzy wymawianiu samogłosek 36,189—193; lołożenic przy wymawianiu spółgłosek 88, 193—197. Jama nosowa; udział irzy wymawianiu samogłosek 3 92; przy vymawianiu spółgłosek 196. Krtań (wią-;adła głosowe): udział przy wymawianiu ¦amogłosek 181, 186—187; udział przy wymawianiu spółgłosek 186—187. Wargi: układ przy wymawianiu samogłosek
189—193; układ przy wymawianiu spółgłosek 194.
Nosowa jama — patrz: Narządy mowy.
Odmiana: czasownika przez czasy 98 —10'2; przez osoby i liczby 95—97; liczebnika 33, 171—173; przymiotnika 32 — 33, 87—90; rzeczownika 30—31, 165 — 170; z częściową odmianą przymiotnikową 33; z pełną odmianą przymiotnikową 33; zaimka 32, 171—173.
Oboczności — patrz: Temat.
Okolicznik: określenie podające okoliczność 132; rodzaj określenia 26; celu 29, 157 — 159; czasu 29, 156—157; miejsca 29, 156—157; przyczyny 29, 157 — 159; sposobu 29, 156 — 157.
Okolicznikowe zdania — patrz ; Zdanie.
Określenie: część podmiotu lub orzeczenia rozwiniętego 26, 80, 81—82.
Orzeczenie: część znaczeniowa zdania 20; człon orzeczenia 78; jednowyrazowe 78; imienne 144—146; nierozwinięte 78, 80, 81, 145; rozmaite sposoby wyrażania orzeczenia zasadniczego 143—146; rozwinięte 24, 78, 80, 81, 82; wielowyrazowe 23, 78; wprowadzenie terminu 20, 66; wyraz orzekający o podmiocie 66; zasadnicze 23, 26, 82; złożone 29.
Orzecznik 29, 144, 146.
Osnowa — patrz: Temat.
Osoby — patrz: Czasownik.
Pisownia: nie razem i osobno 137 — 138; rZi ż 104—106; rzeczownika zakończonego na spółgłoskę dźwięczną 102—104; spółgłosek miękkieb 72 — 75; u Ó 75—77.
Podmiot: część znaczeniowa zdania 20; człon podmiotu 78; jednowyrazowy 78, 81; logiczny 29; nierozwinięty 78, 81; rozmaite sposoby wyrażania podmiotu zasadniczego 139—141; rozwinięty 23, 24, 26, 78,80, 81; wielowyrazowy 23, 78, 81, 82; wprowadzenie terminu 20, 65; wyraz w zdaniu odpowiadający na pytanie kto ? co ź> 64™ 65; zasadniczy 24. 26, 28, 82; zgoda podmiotu zasadniczego z orzeczeniem zasadniczem 24.
Postaci czasownika sownik.
patrz: Gza-
Program ministerialny: nauczanie gramatyki w szkole powszechnej — patrz: Gramatyka.
Przedmiot: jako część zdania (objekt)
21, 152—156; jako rodzaj określenia 26; w bierniku' 126—130, 155; w celowniku 130—131, 155; w dopełniaczu 155; w na-rzędniku 155 ; w różnych przypadkach 29; wyrażony bezokolicznikiem 155; w znaczeniu przedmiotu poznania 21 ; z przy-imkiem 29, 155.
Przedrostek : jako cząstka słowotwórcza (znaczeniowa) 34, 178—179 ; jako część wyrazu 174; produktywny 34.
Przydawka: 122—126; jako rodzaj określenia 123; wyrażona imiesłowem 29 232; liczebnikiem (liczebnikowa) 29' 146—148; przymiotnikiem (przymiotnikowa) 29, 146—148; rzeczownikiem w dopełniaczu (dopełniaczowa) 29, 150—151 • rzeczownikiem w tym samym przypadku co rzeczownik określany 29, 148 — 149; rzeczownikiem z przyimkiem (przyimko-wa) 29, 151—152; z zaimkiem (zaimkowa) 29, 146—148.
Przyimek: 112—114; rola znaczeniowa 35, 180; rozróżnianie znaczenia 35.
Przymiotnik : formy miejscownika i na-rzędnika 171 —173; jako nazwa właściwości (przymiotu) 21, 67—68; liczby 22, 70, 89; odmiana 24,33, 87 — 90, 171—173; rodzaje 22, 69 ; stopnie i stopniowanie 25, 90—92 ; zgoda z rzeczownikiem 69, 89.
Przypadki: nazwy 24, 86; pytania 86. Biernik: równy dopełniaczowi 24, 25; równy mianownikowi 24, 25. Końcówki narzędnika: -e/n, -emt 25, 89, 90, 171 — 173; "im, -ytn, =imi, =ymt 25, 89, 90, 171—173.
Przyrostek a końcówka 34; jako cząstka słowotwórcza (znaczeniowa) 34, 178—179; jako część wyrazu 174; produktywny 34,
Przysłówek 107—112; czasu 108—109, 111; liczebnikowy 120, 121; miejsca 108—109, 111; nieodmienny 108; sposobu 108, 111; stopniowanie 108, 111.
Rdzeń a temat 34; jako cząstka słowotwórcza (znaczeniowa) 34, 174; w postaciach obocznych 34.
Rzeczownik: imię (pospolite, własne) 19, 56—58; jako nazwa osób i zwierząt 52; jako nazwa rzeczy 21, 52, 54; liczby 22, 69; nieosobowy 50, 54; nieżywotny 53, 55; odmiana 30. 33, 165—170; osobowy 53, 54; pospolity 57; rodzaje 22, 69; umysłowy 52; własny 57; zgoda z przymiotnikiem 68—70; zmysłowy 52; żywotny 53, 55.
Samogłoski: jako głoski dźwięczne 187; jako głoski zgłoskotwórcze 17; jasne 37; niskie 37, 191, 192; nosowe 37, 192—3; okrągłe 37, 189, 192; otwarte 37, 193; płaskie 37, 189, 192; pochylone 37; podział 37, 189—J93; przednie 37, 191, 192; szerokie 37, 191; średnie 37, 192; tylne 37, 191, 192; ustne 37, 193; wąskie 37, 192; wysokie 37, 192.
SłowO — patrz: Czasownik.
Słowotwórcze cząstki — patrz: Przedrostek, Przyrostek, Rdzeń.
Spójnik: łączny 210; przeciwstawny 210; rozróżnianie znaczenia 27; w zdaniu złożonem 135—136, 205.
Spółgłoski: artykulacja 188; bezdźwięczne 37, 187; chwilowe 37; chwilowe średni oj ęzykowe 17; dwuwargowe 188; dziąsłowe 188; dźwięczne 37, 187; jako głoski niezgłoskotwórcze 17; miękkie 37,
74, 197—199; nosowe 196; oznaczanie miękkości 21, 199, 72—75; podział 37, 188, 197; półotwarte 17, 37; przednioję-zykowe 37, 188, 193, 194, 197; szczelinowe 17, 37, 194, 197; średni oj ęzykowe 17, 188; trwałe 37; twarde 37, 74, 197—199; tylnojęzykowe 37, 1S8, 193, 194, 197; upodobnienia dźwięcznościowe 38, 201—204; utrata dźwięczności 199—201; wargowe 37, 188, 193, 197; wargowo-zębowe 188; wod-różnieniu od samogłoski 186; zmiękczone 17; zmiękczenie 198; zębowe 188; zwarte 17, 37, 194, 197; zwartoszczelinowe 17, 37, 197. Spółgłoskowa grupa 16, 18; uproszczenie 34.
Strony — patrz: Czasownik.
Temat(osnowa):30, 161—162,252—256; oboczny (oboczności) 31, 42—44, 163 — 165.
Tryby —- patrz: Czasownik.
Upodobnienia dźwięcznościowe — patrz: Spółgłoski.
Wargi — patrz: Narządy mowy.
Wiązadła głosowe — patrz: Narządy mowy (krtań).
Wykres zdania złożonego — patrz: Zdanie (wykresy).
Wykrzykniki 27, 136—137.
Wymiany głosowe w obrębie tematu — patrz: Temat (oboczny).
Wyraz: budowa 33—35, 173 — 175; jako oddzielne wypowiedzenie o pewnem znaczeniu 15; pokrewny 33; prosty 35; rdzeń wyrazu 174; rdzenny albo nierozwinięty 35, 174; rodzina 174; rozwinięty 35, 174, 180; złożony 35, 179—180.
Wyrazki (partykuły) 27—28, 136—137.
Zaimek: 92—95; dzierżawczy 115 — 116; formy narzędnika i miejscownika 171—173; jako wyraz zastępujący imię 27, 93, 115; nieokreślny 117; ni eosobowy 114—118; odmiana 32, 118, 171 — 173; osobowy 24; przymiotny 171—173; pytający 117—118;
wskazujący 114—115; względny 116—117; zgoda z rzeczownikiem 28.
Zdanie: bezpodmiotowe 141 —142; człon orzeczenia i podmiotu w zdaniu 78 ; jako całość myślowa 15, 49—50; jako zbiór wyrazów 15; główne 41, 208; kropka na końcu 50; łączne 41, 210; nadrzędne 20S; nawiasowe 41, 229; niepołączone 27, 41, 206; nierozwinięte 22, 49—52, 70 — 72, 82; niezależne206,208; niezupełne30,142—143; okolicznikowe: celu 41, 224; czasu 41, 221—222; miejsca 222—223; porównawcze 41, 218 — 219; przyczynowe 41, 225-226, przyzwalające 41, 228 — 229 ; sposobu 218—220; skutkowe 41,219—220; warunkowe 41, 226—227; orzecznikowe 41, 213—214; oznajmiające 21, 50, 71; poboczne 41, 208; podmiotowe 41, 211-213; z podmiotem domyślnym 23, 97—98; podrzędne 41, 208; podrzednie złożone 27, 207—209; pojedyncze 134—135; przecinek w zdaniu złożonem 135; przeciwstawne 41, 210; przeczące 71; przedmiotowe 41, 216—218; przydawkowe 41, 214—216; przytoczone 41, 229; pytające 21, 50—51; pytajnik na końcu 51; rodzaje zdania współrzędnie złożonego 209—211; rozbiór 70—72, 82-83, 132 — 133, 159 — 160, 161; rozkazujące 21, 51; rozwinięte 23, 78 — 82; spójnikowe 27, 41, 206, 209; stosunek zdań w zdaniu złożonem 39—40; ściągnięte 71—72; twierdzące 21, 71; współrzędne 41, 206; współrzędnie złożone 205—207; wtrącone 41, 229; wykresy zdań 39—40, 206, 209; wykrzyknikowe 21, 27, 51; wykrzyknik na końcu 51; wynikowe 41; względne 27, 41, 209; zależne 208; złożone 133—136.
Zgłoska: jako cząstka wyrazu 16; otwarta 16; zamknięta 16.
Związek znaczeniowy: przynależności 30; rządu 2i); zgody 29.

Str,
Przedmowa do wydania pierwszego......... V
Przedmowa do wydania drugiego. ......... Vii
I.
Wskazówki metodyczne do ministerialnego Programu nauczania gramatyki.
1. Cel nauki gramatyki języka ojczystego w szkole powszechnej ... 3
2. Zasady i formy dydaktyczne w nauczaniu gramatyki ..... 5
3. Lekcja gramatyki............ 8
4. Stosunek nauki gramatyki do innych działów nauki języka polskiego . 12
5. Uwagi szczegółowe do Programu:
Oddział 1.............. 14
II.............. 19
III.............. 22
IV.............. 25
V.............. 28
VI.............. 38
II.
Przykłady lekcyj gramatyki.
Oddział II.
1. O zdaniu.............. 49
2. O rzeczowniku. Rzeczowniki osobowe i nieosobowe, żywotne i nieżywotne:
Przykład 1............ 52
Przykład 2............ 54
3. O imionach własnych i pospolitych:
Przykład 1 . ......... 5(5
Przykład 2 (O rzeczownikach własnych i pospolitych) ... 57
4. O czasowniku jako nazwie czynności lub stanu ...... 58
5. O czasie teraźniejszym, przeszłym i przyszłym ...... 62
6. O podmiocie w zdaniu ...... .... 64
7. O orzeczeniu............. 65
8. O przymiotniku............ 67
9. O rodzajach i liczbach. O zgodzie przymiotnika z rzeczownikiem . - 68
10. Rozbiór zdania. Zdanie twierdzące i przeczące. Zdanie ściągnięte . . 70
11. Oznaczanie miękkości spółgłosek na piśmie..... 72
12. O literach U i ó............ 75
Oddział III.
1. O zdaniu rozwiniętem:
Przykład 1........... 78
Przykład 2 ........ 80
2. Rozbiór zdania . ........ 82
3. Odmiana rzeczownika .......... 83
4. Odmiana przymiotnika...........87
5. Stopniowanie przymiotnika.......... 90
6. O zaimku..............92
7. Odmiana czasownika przez osoby i liczby ....... 95
8. O zdaniu z podmiotem domyślnym........ 97
Str. 9. Odmiana czasownika przez czasy:
Przykład 1 ,*.-.. ...... 98
Przykład 2 ..... | ^ .... 100
10. Ćwiczenia ortograficzne na podstawie odmiany rzeczownika . . . 102
11. O literach i i rz.......... . 104
Oddział IV.
1. O przysłówku:
Przykład 1........... 107
Przykład 2........... 110
2. O przyimkach . ..,.. ......112
3. O zaimkach nieosobowych:
a) Zaimki wskazujące.......... 114
b) Zaimki dzierżawcze......, , . .115
c) Zaimki względne.......... 116
d) Zaimki nieokreślne i pytające ........ 117
4. O liczebnikach :
Przykład 1 . / ....... 118
Przykład 2 ...''.... ... 121
ó. O przydawcę :
Przykład I........... 122
Przykład 2........... 123
6. Przedmiot w bierniku:
Przykład 1........... 126
Przykład 2........... 128
7. Przedmiot w celowniku........... 130
8. Okoliczniki............. 131
9. Rozbiór zdania rozwiniętego . . . . " . . . . . . 132
10. O zdaniu złożonem............ 133
11. O wykrzyknikach i wyrazkach . . ... . . . . .' 136
12. Ćwiczenia w pisaniu nie, razem i osobno. Przykłady dyktatu . . . 137
Oddział V.
1. O rozmaitych sposobach wyrażania podmiotu zasadniczego . . . 139
2. Zdania bezpodmiotowe. Zdania niezupełne. Równoważniki zdań:
1. Czynności ludzkie wyrażone nieosobowo ..... 141
2 Wyrażenia niesobowe . . . . . . . . .142
ii Zdania niezupełne .......... 142
3. O rozmaitych sposobach wyrażania orzeczenia zasadniczego:
Przykład 1........... 143
Przykład 2........... 145
4. Przydawka przymiotnikowa, zaimkowa, liczebnikowa..... 146
5. Przydawka rzeczownikowa :
1. Przydawka zgadzająca się w przypadku z rzeczownikiem określanym ............ 148
2. Przydawka wyrażona rzeczownikiem w dopełniaczu (dopełniaczowa) ............ 150
3. Przydawka wyrażona zapomocą rzeczownika z przyimkiem (przy-imkowa)............ 151
6. O przedmiocie........ .... 152
7. Okoliczniki:
1. Okoliczniki sposobu, miejsca i czasu ...... 156
2. Okoliczniki przyczyny i celu........ 157
8- Rozbiór zdania rozwiniętego .......... 159
9. O temacie (osnowie) i końcówce......... 161
10. O wymianach głosowych w obrębie tematu. Tematy oboczne . . . 163
11. Podział rzeczowników wycdług odmiany:
a) Rzeczowniki rodzaju żeńskiego...... . 165
b) Rzeczowniki rodzaju męskiego ....... 167
c) Rzeczowniki rodzaju nijakiego ....... 169
12. Odmiana przymiotnika. Zaimki przymiotne. Liczebniki przymiotne . . 171
13. O budowie wyrazów..........
Str.
14. O znaczeniu przyrostków i przedrostków wyrazowych:
1. Znaczenie przyrostka . . ...... 175
2. Znaczenie przedrostka . ...... 178
15. O wyrazach złożonych........ . 179
16. O powstawaniu głosu. O narządach głosu. Głoska..... 180
17. Głoska i litera........... .184
18. O samogłoskach i spółgłoskach........ 185
19. O głoskach dźwięcznych i bezdźwięcznych..... . 186
20. O miejscu artykulacji spółgłosek . ...... 188
21. Podział samogłosek............ 189
22. Otwarcie jamy ustne} przy wymawianiu głosek...... 193
23. O spółgłoskach twardych i miękkich........ 197
24. Spółgłoska dźwięczna na końcu wyrazu....... 199
25. Upodobnienia dźwięczności owe..... ... 201
Oddział VI.
1. O zdaniu współrzędnie złożonem......... 205
2. O zdaniu poćlrzędnie złożonem......... 207
3. O rodzajach zdania współrzędnie złożonego . . ... 209
4. Zdania podmiotowe i orzecznikowe:
1. Zdania podmiotowe.......... 211
2. Zdania orzecznikowe . ....... 213
5. O zdaniu przydawkowem .......... 214
6. O zdaniu przedmiotowem •.......... 216
7. Zdania okolicznikowe sposobu:
1. Zdania porównawcze ... ..... 218
2. Zdania skutkowe . ... .... 219
8. Zdania okolicznikowe czasu . . ....... 221
9. Zdania okolicznikowe miejsca . ...... 222
10. Zdania okolieznikowe celu.......... 224
11. Zdania okolicznikowe przyczyny ... ..... 225
12. O zdaniu warunkowem........... 226
13. Zdanie przyzwalające........... 228
14. Słowo osobowe............ 229
15. Imiesłów odmienny i nieodmienny:
Przykład 1............ 230
Przykład 2 . . ....... .233
16. Bezokolicznik............. 237
17. Formy słowa osobowego.......... 238
18. Czas teraźniejszy, przeszły i przyszły........ 239
19. O trybach:
Przykład 1.....'. 242
Przykład 2............ 243
20. Strony:
Przykład 1............ 246
Przykład 2............ 247
21. O czasownikach dokonanych i niedokonanych...... 249
22. Temat (osnowa) czasownika .......... 252
23. Podział czasowników na konjugacje........ 256
24. Opis form czasownika........... 258
Indeks rzeczowy........ ... 263
Errata........ ..... 265
Ryc. 16 według »Les organes de la paroleu. par Ad. Zund-Eurguet. Marburg, N. G. Elwert, libraire-ćditeur 1905.
Ryc. 18—29 według M. Abińskiego »Obrazy głosek polskicha. Wydawnictwo Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1925.
Inne ryciny oryginalne.



WIELKOŚĆ 24X16CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY VIII+268 STRON.

STAN:OKŁADKA DST+/DB-,BLOK KSIĄŻKI NIE JEST PRZYCIĘTY DO RÓWNA,EGZEMPLARZ KSIĄŻKI JEST NIEROZCIĘTY,STRONY SĄ LEKKIE POŻÓŁKŁE,ZAPLAMIENIE NA GRN.MARGINESACH STRON I NIEWIELKIE ZAPLAMIENIA KILKU PIERWSZYCH I OSTATNICH KARTEK,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB .

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 10 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM / KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA EKONOMICZNA + KOPERTA BĄBELKOWA.W PRZYPADKU PRZESYŁKI POLECONEJ PRIORYTETOWEJ PROSZĘ O DOPŁATĘ W WYSOKOŚCI 3ZŁ.KOSZT PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ ZGODNY Z CENNIKIEM POCZTY POLSKIEJ / .

WYDAWNICTWO K.S.JAKUBOWSKIEGO LWÓW 1929.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE