|
Druga część
dwutomowej powieści Roberta Gravesa o Cesarstwie Rzymskim w
początkach chrześcijaństwa, która jest niezwykle finezyjnym studium
władzy.
Klaudiusz, członek rodziny cesarskiej, przez całe życie uważany za
półgłówka, lekceważony jako jąkała i kuternogą, a jednak uczciwy,
prawy, sprawiedliwy i lojalny, nagle, w niezwykłych okolicznościach
zostaje cesarzem. Powoduje to przełom w jego życiu. Stopniowo staje
się władcą coraz bardziej okrutnym, do czego w dużej mierze
przyczynia się żona, Messalina. Kocha ją ślepą miłością, w stosunku
do niej pozostaje dawnym Klaudiuszem, lecz Messalina okazuje się
niegodną jego oddania i zaufania.
Recenzje i
opinie o książce
Mądrość i przyzwoitość contra miłość i polityka, autor: dot59,
Obłąkany zwyrodnialec, od kilku lat siejący grozę i zgorszenie w
całym Rzymie, pada pod ciosami mieczy zbuntowanych gwardzistów. Jego
miejsce zajmuje wbrew swojej woli jedyny członek cesarskiej rodziny,
którego nigdy nie brano pod uwagę jako sukcesora tronu. Koniec
kłopotów Rzymu i początek chwały Klaudiusza? Nie całkiem? Niełatwo
się nobilom przyzwyczaić, że państwem rządzi ułomny niezguła, z
którego jeszcze nie tak dawno natrząsali się razem z Tyberiuszem i
Kaligulą ? a i jemu samemu wcale nie w smak porzucać historyczne
traktaty na rzecz sprawowania sądów i celebrowania uroczystości?
Jedyną osobą, którą satysfakcjonuje objęcie rządów przez Klaudiusza,
jest jego młodziutka małżonka. Gdyby była tak przebiegła jak Liwia,
może powtórzyłyby się wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat, bo
Klaudiusz, tak samo jak August, jest skłonny bez zastrzeżeń wierzyć
ukochanej kobiecie. Ale Messalina jest tylko małą spryciarą, a do
tego ma pewien, nazwijmy to, defekt osobowości, który całkowicie
przesłania jej zdolność logicznego myślenia?
Jak łatwo się domyślić z tego krótkiego streszczenia, motywami
dominującymi w drugiej części historii Klaudiusza są: miłość i
polityka. Miłość ? niestety ? destrukcyjna, ogłupiająca,
przeistaczająca trzeźwego, inteligentnego mężczyznę w pośmiewisko.
Polityka ? w imię której ten sam człowiek, ledwie oprzytomniawszy po
jednym z największych głupstw, jakie w życiu uczynił, decyduje się
nagiąć obowiązujące zasady prawa i moralności, poślubić kobietę,
którą gardzi i adoptować jej syna, którego wręcz nie znosi; zapłaci
za to, bo jest zbyt przyzwoity, by z nieprawością walczyć za pomocą
jeszcze większej nieprawości...
A w tle przewijają się inne wątki: dzieje Heroda Agryppy i wpleciona
w nie opowieść o początkach chrześcijaństwa, widzianych z
perspektywy niereligijnego Żyda, sercem bliższemu Rzymowi niż
Jerozolimie; relacja z kampanii brytyjskiej Klaudiusza (moim zdaniem
nieco zbyt rozwlekła ? można by ją streścić w jednej trzeciej
objętości, którą zajęła, bez szkody dla dramaturgii całości);
wreszcie doskonały przegląd wprowadzanych przez cesarza reform i
całej jego działalności, prowadzonej z myślą przysporzenia Rzymowi -
całemu Rzymowi - jak największego pożytku.
Jest też w powieści parę świetnych scenek rodzajowych, jak ta z
rozprawą sądową, w przebiegu której oskarżony posiłkuje się retoryką
zapożyczoną od samozwańczego jurysty Telegoniusza. Niemal od razu
przychodzi na myśl skojarzenie z ogromnie podobną sceną z ?Chłopów?
Reymonta, w której Bartek Kozioł tłumaczy się przed sądem, w jaki
sposób wszedł w posiadanie świniaka należącego do Paczesiowej;
trudno przypuszczać, by Graves świadomie ją sobie ?pożyczył? z
dopiero co przetłumaczonego na angielski* dzieła polskiego noblisty
? więc może po prostu w każdej części świata i w każdym czasie krążą
anegdoty o wygadanych złodziejaszkach? Oto i jeszcze jeden dowód na
to, że historia kołem się toczy?
Robert von
Ranke Graves (ur. 24 lipca 1895 w Wimbledonie, zm. 7 grudnia 1985 w
Dej?, Majorka) ? angielski poeta i prozaik. Syn irlandzkiego pisarza
Alfreda Gravesa.
Napisał ponad 120 książek.
W młodości uczestniczył w pierwszej wojnie światowej, został ciężko
ranny w bitwie nad Sommą. Pierwsze swe utwory stworzył w czasie I
wojny światowej "Over the Brazier" (1916).
Studiował filologię i historię w Oksfordzie. W latach 1[zasłonięte]926-19
wykładał literaturę angielską na uniwersytecie w Kairze, w 1932
zamieszkał na Majorce. W latach 1[zasłonięte]961-19 był profesorem
uniwersyteckim w Oksfordzie.
Początkowo, jeszcze jako student, pisał wiersze nastrojowe, bliskie
poezji ludowej, doświadczenia pierwszej wojny światowej sprawiły, że
jego poezja nabrała głębi i treści - zaczął pisać także wiersze
wojenne. Popularność zdobył dzięki powieściom historycznym, głównie
z czasów starożytnych: Ja, Klaudiusz (1934), Klaudiusz i Messalina
(1934), Córka Homera oraz opracowaniom dotyczącym mitologii: Mity
greckie (1955) (wydanie polskie: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967,
1982) i Mity hebrajskie (1964).
Jest autorem realistycznych poezji wojennych, następne jego utwory
odznaczają się grą wyobraźni z dziwactwem, późniejsze w stylu szkoły
neo-intelektualistycznej albo neo-metafizycznej. Na odrębną wzmiankę
zasługuje jego autobiografia wojenna: Wszystkiemu do widzenia (1929)
i jej ciąg dalszy But It Still Goes On (1930). Opublikował m.in
także powieść satyryczno-obyczajową Brązowa Antigua (1936).
|
