Tom poświęcony miejscu i roli życia klasztornego w średniowiecznym i nowożytnym Kościele. Życie zakonne narodziło się obok, a nawet w opozycji do struktury organizacyjnej Kościoła. Szybko podporządkowane władzy biskupów i włączone w ramy Kościoła, stało się jedną z jego najważniejszych części składowych, mimo że mnisi długo jeszcze w większości pozostali laikami. Pierwszoplanowe znaczenie utrzymali zakonnicy do dziś w Kościołach wschodnich, jednakże na Zachodzie stopniowo, od XI w., musieli oddać palmę pierwszeństwa duchowieństwu diecezjalnemu. Wrogość reformacji sprawiła, że zabrakło ich w Kościołach protestanckich. Ruch zakonny pozostał jednak niesłychanie istotnym i żywotnym składnikiem Kościoła katolickiego.

Treść:

• Klasztor a biskup:
• Klasztor w Kościele — klasztor w diecezji — klasztor a biskup. Zarys problemu;
• Klasztor biskupi a klasztor biskupstwa — zarys problematyki;
• Biskupi zakonnicy i ich rola w chrystianizacji Inflant;
• Biskupi a klasztory — na przykładzie funkcjonowania dominikanów w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach;
• Biskupi dominikanie w średniowiecznym Kijowie;
• Wizytacje biskupie w klasztorze Kanoników Regularnych NMP na Piasku we
• Wrocławiu w okresie średniowiecza;
• „Zakony do ścisłego zachowania reguły doprowadził”. Biskup Piotr Tylicki wobec zakonów w diecezji krakowskiej (1607–1616);
• Klasztor Kanoników Regularnych w Czerwińsku w świetle relacji do Rzymu biskupów płockich od końca XVI do końca XVIII w.;
• Biskupi wobec krakowskiej kongregacji kanoników regularnych laterańskich do połowy XVII w.;
• Znaczenie zakonów w strukturach diecezjalnych i parafialnych Kościoła katolickiego w kręgu dworów magnackich na przykładzie dworu Radziwiłłów nieświeskich w XVI–XVIII w.;
• Wykonania muzyczne dzieł pasyjnych realizowane przez wrocławski klasztor Jezuitów pod patronatem biskupów wrocławskich;
• Dokumenty biskupów wrocławskich dla śląskich klasztorów cysterskich (do czasów reformacji);
• Uniccy biskupi przemyscy a męskie klasztory bazyliańskie w latach 1691–1793;
• Polskie mniszki okresu potrydenckiego pod władzą biskupów;
• XVI–wieczne wizytacje klasztorów Klarysek w Krakowie i w Starym Sączu w świetle kościelnego prawa potrydenckiego i posoborowego nurtu reformacyjnego;
• Vztah obnoveného pražského arcibiskupství k ženským klášterům v Horní Lužici v 16. a 17. Století;
• Biskupi eparchii lwowskiej i przemyskiej wobec monasterów żeńskich w XVII–XVIII w.;
• Nuncjusz Juliusz Piazza (1706–1708) wobec problemów wspólnot zakonnych w Rzeczypospolitej.

• Klasztor a parafia:
• Klasztorny patron wobec potrzeb patronackiego kościoła. Wybrane aspekty na przykładzie kościołów średniowiecznej Małopolski;
• Inkorporacja kościołów do czeskich kanoników regularnych św. Augustyna w
• czasach przedhusyckich. Przykład Rudnicy, Lanckorony i Kłodzka;
• Působení řádu německých rytířů ve farní správě předhusitských českých zemí;
• Pleban i „bracia mniejsi” — konfl ikt o wiernych w późnośredniowiecznej Nysie;
• Pielgrzymkowy zespół klasztorny w Łąkach Bratiańskich w świetle badań terenowych;
• Aktywność religijno–duszpasterska zakonników klasztoru;
• Kanoników Regularnych w Czerwińsku w latach 1720–1819.

• Klasztor w diecezji:
• Klasztor jako instrument reformy Kościoła. Przykład diecezji krakowskiej (połowa XII – połowa XIII w.);
• Opactwo tynieckie i Kościół krakowski w średniowieczu;
• Rozbrat Jemielnicy z Rudami. Ze studiów nad wzajemnymi relacjami górnośląskich cystersów;
• Obce” duchowieństwo w klasztorze Dominikanów we Wrocławiu w końcu XV i pierwszych latach XVI w.;
• Wpływ beatyfi kacji na kult liturgiczny bł. Czesława w klasztorze i w diecezji wrocławskiej;
• „Sacra misericordia”. Miejsce klasztorów bonifraterskich w diecezji wileńskiej;
• Bazylianie — historycy Kościoła wschodniego;
• Stosunek duchowieństwa śląskiego do zakonów w czasach nowożytnych;
• Szpital Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP;
• Niepokalanie Poczętej w Strzelcach;
• Mniszki kamedułki w Polsce — droga fundacji złoczewskiej do pełnej samodzielności w Kościele.