Współczesna Proza Światowa

KAZUAR

z drugiej części obwoluty:

Matthias Mander urodził się w Grazu w 1933 roku, od 1955 roku mieszka w Wiedniu. Twórczość literacką z powodzeniem łączy z pełną sukcesów działalnością zawodową jako menadżer przemysłu. Jest również wykładowcą teorii zarządzania gospodarką na uniwersytecie w Wiedniu i Innsbrucku. Opublikował zbiór opowiadań Das Tuch der Geiger (1980), powieści Wüstungen (1985) i Der Sog (1989); ta ostatnia została entuzjastycznie przyjęta przez krytykę.

Spis treści:

Spisy; Raporty wstępne; Raporty; Skargi; Pochwały; Listy; Stopnie.

Początek:

Księga pierwsza

Spisy

Spisy Rausaka

Podobieństwo spisów do krystalizacji minerałów: rozrastanie się jak u nieodwracalnie ukształtowanych organizmów, które obrały drogę zamykającą je w sobie samych. Wchodzą tylko w związki zewnętrzne, dodają atom do atomu, nie mają ośrodka. Struktura kryształu, geometryczna sieć. W spisach ważne są obrzeża. W ogóle Rausak może wypowiadać się tylko wówczas, gdy ponad wszelką wątpliwość pozostaje na gruncie tymczasowości.

Rozumieć to by znaczyło: włączać zrządzenia losu w zintegrowany system wszechświata. Ale uznanie takiego systemu łączyłoby się z cierpieniem, męczeństwem, przynajmniej potencjalnie, z półkłamstwami, tragicznym heroizmem. Na to nie wystarczają poszlaki... Nie będzie zmyśleń, fikcji, systemu, nie będzie szybkiej pociechy. System nie odpowiadałby doświadczeniu, byłby kulą u nogi, nakładałby pęta. Wszelkie zaczątki zmyśleń zdemaskowane jako pokusy. Ograniczają swobodę ruchów wobec zrządzeń losu, niczym innym jak formalnymi presjami spychają na realne manowce. Do jakiego stopnia potrafi przeinaczyć rzeczywistość fałszywie ustalony podatek dochodowy: oszczędnych ojców rodzin poddaje się ekspropriacji. Fatalne słówko.

Straszna myśl, jak fałszywe jest wszystko, co myślimy. Rozwój w fałszywym kierunku, niebezpieczny również ilościowo, globalnie - nieizolowany jak przedkolumbijski obłęd na Jukatanie. Bodaj nie do powstrzymania. Brakuje siły, orientacji, poświęcenia, łaski, to znaczy stylu życia, który przyjmuję łaskę. Nie jest też pewne, czy przetrwamy ten kryzys, możemy też zginąć. Kataklizm. Odpowiadałoby to w pełni sytuacji prawnej. Samoregulacja przy tym wynaturzeniu wątpliwa, przerastająca możliwości cybernetyki. Po pierwsze, zbyt liczne, po drugie, fałszywe, po trzecie agresywne modele; zamiast ostrożności, wyrozumiałości: tu i ówdzie hipertrofia.

Spisy Rausaka to zatopione u wybrzeży Kalifornii, powiązane łańcuchami wraki samochodów, w których będą mogły składać ikrę egzotyczne gatunki ryb, powstanie nowe życie, kiedyś tam później. Spisy jako wiadomości przeznaczone dla moich dzieci: nieudawana bezpośredniość, otwartość, ścisłość. Ileż to rzeczy usprawiedliwiłyby te spisy, ileż by oceniły, gdyby dzieci podjęły tradycję tych obserwacji i ciągów myślowych. Czy zdołają z pożytkiem dla siebie i innych uzyskać wyższą jakość życia? Rausak pełen rozgoryczenia z powodu zmian podatkowych na niekorzyść jedynych żywicieli rodzin.

Kiedy u Herzmansky'ego przed Wielkanocą pokazują w dziale dziecięcym małe zajączki, paskudne stare baby rozpychają się przed klatkami odsuwając dzieci.

Nie bez aprobaty w podtekście gazety doniosły o wejściu w życie w Hongkongu zapowiedzianej przed dziewięcioma miesiącami ustawy: od trzeciego dziecka nie tylko wstrzymuje się ulgi, ale poddaje się rodziców surowym obostrzeniom: tracą prawo do komunalnego mieszkania, do kasy chorych, płacą ekstra ...