KARTA 25 SOWIŃSKI PRZEWŁOCKI CHĘTKOWSKI DUDEK

19-01-2012, 14:33
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Cena kup teraz: 19 zł

Użytkownik zima1942

numer aukcji: 1997200055

Miejscowość giżycko

Koniec: 13-01-2012 07:21:14

KARTA 25

Kontrola pierwszomajowa, Paweł Sowiński

Rzadko które wydarzenie lepiej niż święto 1 Maja odkrywa mobilizacyjne oblicze systemu stalinowskiego. pozostały liczne tego ślady w aktach Centralnego Archiwum MSWiA.

Doniesienia cenzury zwracają uwagę na obowiązek segregowania listów już na poczcie - pod kątem pracy poszczególnych sekcji cenzorskiego nadzoru. Dostępne raporty rzucają nieco światła na dalsze losy listów. Sporządzane przez cenzurę biuletyny specjalne (zwykle w sześciu egzemplarzach) z tematycznie zestawionymi fragmentami listów trafiały na biurka wysokich funkcjonariuszy ministerialnych, potem spływały do pionów operacyjnych UB.

Przedstawiamy dokumenty z fragmentami listów "pierwszomajowych".

Miasto z wyrokiem

Trzyczęściowy film dokumentalny Miasto z wyrokiem w reżyserii Wojciecha Maciejewskiego powstał w latach 1996-97 w STUDIO-CONTRA w Łodzi (dla I Programu TVP S.A.). Producent - Jacek Gwizdała, autor scenariusza - Jacek Indelak, autor zdjęć - Igor Kropat.

Radomski czerwiec 1976 nie doczekał się całościowego opracowania. Film Miasto z wyrokiem jest jak dotąd jedyną taką próbą. Nie zachowały się żadne archiwalne zapisy filmowe tych wydarzeń. Niniejszy tekst opracowaliśmy na podstawie ścieżki dźwiękowej filmu oraz obszernej dokumentacji zebranej w trakcie pracy nad nim.

Nic ponad przydatność, Jacek Przewłocki

Długo nie rozumiałem istoty stalinizmu. Niby wiedziałem o wielu pojedynczych nieszczęściach, ale nie pojmowałem, że są one skutkiem systemu. Widziałem, jak działa cenzura, ale nie - że jest tak wszechogarniająca. Znałem ówczesny los ziemiaństwa, ale myślałem, że po trosze dokonuje się w ten sposób sprawiedliwość społeczna: ktoś traci tysiąc hektarów, by inni dostali po trzy... Wiedziałem, że Sowieci zabili ojca, ale była to strata związana zapewne z wojną, tak zdarza się zawsze.

Z Azji do Europy, Edward Chętkowski

W 1915 roku w prowincjonalnym rosyjskim miasteczku Orenburg na południowym skraju Uralu pojawił się młody polski inzynier Edward Chętkowski. Rozpoczął pracę jako naczelnik "dystansu" na rozpoczetej własnie budowie kolei żelaznej.

Kilka dni temu rodzina Chętkowskiego odnalazła przypadkiem jego pamiętnik, relacjonujący rzeczywistość Anno Domini 1918: chaos i grozę wojny domowej, przemarsze wojsk i rozporządzenia nowej, bolszewcikiej władzy.

Wkrótce po opisanych zdarzeniach Chętkowski opuścił Rosję i przez Kazachstan i Turcję powrócił do kraju. Dalej związany z kolejnictwem, pracował w oddziale Klei Warszawsko-Wiedeńskiej w Ząbkowicach. Zmarł w 1941 roku.

Edward Chętkowski:

Budowałem most kolejowy przez rzekę Urał, czyli z Europy do Azji. Dziwnym i swoistym uczuciem była świadomość, że stojąc na jednym brzegu, widziało się po drugiej stronnie już inną cześć świata. Miasto [Orenburg] stało na lewym, azjatyckim brzegu. Okoliczność ta ogromnie imponowała przyjezdnym, zwłaszcza studentkom, które w listach do domów podkreslały, że chociaż "śpią w Azji, to praca odbywa się w Europie".

Afera Izmael-Bek, Jerzy Kochanowski

W 1989 roku po długich staraniach uzyskałem dostęp do Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Było to w okolicach wyborów czerwcowych i odwilż stała się odczuwalna nie tylko w polityce, ale i archiwistyce. W jednym z inwentarzy - Referatu Wschód Oddziału II Sztabu Generalnego - znalazłem tajemniczy zapis: "Izmael Bek Ataman, Pamiętnik zagończyka". Tknięty przeczuciem zamówiłem teczkę - i nie zawiodłem się.

Teczka zawierała obszerne wspomnienia Józefa Pietrucina-Pietruszewskiego.

Sutanny w służbie Peerelu, Antoni Dudek

1 sierpnia 1949 przebywający w Moskwie Bolesław Bierut otrzymał od Stalina następującą dyrektywę co do polityki wyznaniowej: "Przy klerze: nie zrobicie nic, dopóki nie dokonacie rozłamu na dwie odrębne i przeciwstawne sobie grupy, propaganda masowa to rzecz konieczna, ale samą propagandą nie zrobi się tego co potrzeba..."

Dialog z agentem

Przedstawiamy dwa raporty agenta "Harrisa" złożone w KGB Litewskiej SRR, biogram tego agenta a także wymianę listów Tomasza Łubieńskiego z Julijem Jakowlewiczem.