DLA MIŁOŚNIKÓW FOLKLORU, GÓRALSZCZYZNY I ZBÓJNICTWA

JANOSIK PRAWDZIWA HISTORIA KARPACKIEGO ZBÓJNIKA  

Produkt na specjalne zamówienie! Możliwy czas oczekiwania nawet do 7 dni!

  Książka jest popularną biografią Janosika, postaci jak najbardziej historycznej, zbójnika, żyjącego na przełomie XVII i XVIII wieku. Mimo skromnych materiałów źródłowych, można jednak na ich podstawie nakreślić w miarę dokładny żywot Janosika. Książka mówi, że Janosik naprawdę istniał, zbójował i został powieszony za lewe żebro, jak przystało na przywódcę zbójnickiej bandy.
Juraj Jánošík był Słowakiem i pochodził ze wsi Tierchowa (Terchová), opodal Żyliny. Terchova znajduje się an „Szlaku Zbójników Karpackich” www.zbojnickiszlak.pl. Znana jest jego prawdopodobna data urodzin: 25 stycznia 1688, gdyż zachowała się metryka jego chrztu z 16 maja 1688. Jego rodzicami byli Martin Jánošík i Anna Cesneková (Cziszniková, Čišniková, Cisniková). Miał braci: Jana, Martina i Adama oraz młodszą siostrę Barborę.
Najprawdopodobniej brał udział w powstaniu antyhabsburskim Franciszka Rakoczego, które wybuchło w 1703 na ziemiach węgierskich. W 1708 wrócił do rodzinnej wsi, aby zająć się gospodarstwem, ale wkrótce potem wstąpił do armii austriackiej. Podczas służby został przydzielony do oddziału stacjonującego w zamku, w Bytčy, gdzie więziono groźnych przestępców. Tam poznał niejakiego Tomáša Uhorčíka, który był harnasiem zbójników karpackich. Jánošík pomógł mu uciec z więzienia, a sam zdezerterował lub został wykupiony z wojska i przystał do jego zbójeckiej bandy. Od tego momentu rozpoczęła się zbójecka działalność Jánošíka, która trwała do wiosny 1713.
W 1711 Tomáš Uhorčík przyjął imię Martin Mravec i odszedł z bandy, a nowym harnasiem został Jánošík. Jánošík ze swoją grupą działał na pograniczu węgiersko-polskim, a ofiarami jego napadów byli głównie kupcy, ale także plebani, posłańcy pocztowi i inne przypadkowe, zamożniejsze osoby. Wbrew legendzie grabił głównie z myślą o sobie i swoich ludziach, obdarowując okazjonalnie np. dziewczęta z okolicznych wsi różnymi zrabowanymi drobiazgami. Wspierali go niektórzy lokalni notable, z którymi dzielił się łupami, za co oni wyciągali go z tarapatów, np. po pierwszym pojmaniu Jánošíka i osadzeniu go w lochu, wiceżupan komitatu liptowskiego zapewnił mu alibi doprowadzając w ten sposób do jego uwolnienia.
Wiosną 1713 Jánošík został pojmany w domu Uhorčíka i osadzony w średniowiecznym zamku w Liptowskim Mikułaszu (Liptovský Mikuláš), gdzie 16 i 17 marca 1713 odbył się jego proces. Jego przebieg jest znany dzięki zachowanym protokołom. Sąd w składzie: przewodniczący Władysław Okolicsany, oskarżyciel Aleksander Čemnický oraz obrońca Baltazar Palugay, który wygłosił dwie mowy obronne za uniewinnieniem skazańca. Juraj na większość pytań odpowiadał niejasno próbując zmylić sąd. Przyznał się do jedynie 11 napadów. Ostatecznie sąd skazał Jánošíka na karę śmierci przez powieszenie na haku za lewy bok. Osią oskarżenia było zabójstwo plebana z Demanicy, do którego Jánošík się nie przyznał, wskazując jako sprawcę swojego kompana. Wyrok wykonano jeszcze przed wieczorem na miejscowym miejscu kaźni Šibeničky. Niektóre źródła twierdzą, że miało to miejsce dopiero następnego dnia – 18 marca.
Także o Uhorčíku krążą legendy. Niektóre z nich przypisują mu zdradę Jánošíka. Według innych podań został on zdradzony przez kochankę
Stylizowana postać Jánošíka widnieje w herbie miejscowości Tierchowej, a nad gminą wznosi się jego posąg. Istnieje tam także Muzeum Juraja Jánošíka oraz corocznie odbywa się festiwal muzyki folklorystycznej Dni Janosika (Jánošíkove dni).
Nazwisko Jánošíka przewija się w ludowych pieśniach słowackich i podhalańskich, które dotyczą najczęściej jego śmierci. Przedstawiano go również na obrazach na szkle oraz rzeźbach (np. na czerpakach past). Wiele legend związano z różnymi miejscami, którym nadano nieraz nazwy upamiętniające Jánošíka, chociaż nigdy tam nie był, np. Jánošíkov stôl, Jánošíkova skala, Janosikowy Skok.
Postać Janosika w kulturze polskiej. Na Podhalu panowało do niedawna dość powszechne przekonanie, że Janosik był Polakiem i zbójował w Polsce poprzez obrabowywanie bogatych ludzi i obdarowywanie biednych. W odróżnieniu od Słowacji, był on tam zawsze przedstawiany w sposób pozytywny. Świadczyły o tym głównie podhalańskie legendy mówiące, że jakoby Janosik zbójował na Podhalu. Jednym z popularyzatorów tatrzańskich legend o Janosiku był Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Napisał on między innymi epopeję tatrzańską Legenda Tatr, składającą się z dwóch części: Maryna z Hrubego i Janosik Nędza Litmanowski. Największą popularnością zasłynął jednak utworzony w latach 70. serial telewizyjny Jerzego Passendorfera Janosik oraz jego wersja pełnometrażowa. Akcja filmu dzieje się w początkach XIX wieku w Polsce i bardzo luźno odnosi się do rzeczywistej historii. Mimo to oba obrazy zdobyły dużą popularność i bardzo przyczyniły się do rozpowszechnienia w Polsce postaci Janosika. Próbą ukazania prawdy historycznej, wzbogaconej o motywy baśniowe i z wartką akcją był film Agnieszki Holland i Kasi Adamik Janosik. Prawdziwa historia z 2009. Baśń Janosik napisała także Zofia Urbanowska wzorując się na legendach Andrzeja Stopki o Janosiku. Mimo że nie wspomina ona o powiązaniach Janosika z Polską, utwór ten niedawno wznowiono w zbiorze baśni i legend polskich.
Mimo że w Polsce Janosik jest również tradycją, w gwarze podhalańskiej i w polskiej prasie codziennej mianem Janosika często określa się zwykłych łobuzów, chuliganów, złodziei i bandytów. Dzień dobrego łotra, obchodzony 26 marca, jest nazywany również dniem Janosika. Zapraszamy na „Zbójnicki Szlak”.

  


     

[zasłonięte]@zbojnickisklep.pl  tel. +48 [zasłonięte] 789 879 GG  [zasłonięte]71651 ul. Sienkiewicza 40a 34-300  Żywiec woj. śląskie NIP 553[zasłonięte]230-63 REGON 240[zasłonięte]145

Poczta Polska   Kurier DHL

84 1050 [zasłonięte] 1[zasłonięte]0700023 [zasłonięte] 226788

§1

Po zakupie na aukcji, prosimy o skontaktowanie się ze sprzedawcą w celu uzgodnienia szczegółów dotyczących wysyłki towaru lub wypełnienie formularzu opcji dostawy.  

§2 

Podane ceny są cenami brutto. 
Do każdego zakupionego produktu wystawiamy fakturę VAT.

§3

Towar wysyłamy do 7 dni po zaksięgowaniu pieniędzy na koncie. W tytule przelewu prosimy o podanie nicku z allegro oraz numeru aukcji której dotyczy.

§4

Na wpłatę za zamówiony przedmiot czekamy do 3 dni. Po tym terminie wystawiamy komentarz negatywny, wysyłamy prośbę do allegro o zwrot prowizji.

§5

§6

Zamawiając na kilku naszych aukcjach za przesyłkę płacisz tylko raz.

§7

Po odbiorze przesyłki prosimy o komentarz do aukcji.

§8