Od autorów........................ 7

Wstęp........................... 8

Część pierwsza

WIADOMOŚCI OGÓLNE.................. 9

Wiadomości ogólne o konstrukcji wagonów kolejowych .... 9

Nazewnictwo i opis ważniejszych części wagonów...... 10

Układ biegowy...................... 10

Ostoja wagonu...................... 17

Urządzenia cięgfowo-zderzne................ 17

Hamulec.......................... 18

Nadwozia wagonów.................... 20

Wyposażenie wagonów................... 22

Nazewnictwo i opis przyborów ładunkowych.......... 23

Przybory ładunkowe..................... 27

Palety........................... 27

Kontenery......................... 28

Ogólne wiadomości o eksploatacji wagonów......... 32

Ogólne zasady budowy cykli naprawczych.......... 32

Organizacja napraw planowych wagonów towarowych i osobowych 34

Bieżące utrzymanie wagonów towarowych i osobowych .... 39

Okres eksploatacji wagonów................ 42

Kierunki rozwoju taboru wagonowego............ 44

Kierunki rozwoju wagonów towarowych........... 44

Kierunki rozwoju wagonów osobowych........... 45

Automatyzacja....................... 46

Część druga

WAGONY TOWAROWE.................. 49

Podział.......................... 49

Przepisy dotyczące wagonów towarowych.......... 51

7.1. Ważniejsze wymagania przepisów R1............ 51

7.2. Ważniejsze wymagania przepisów RIV............ 51

7.3. Ważniejsze wymagania przepisów JT............. 54

7.4. Przepisy i normy techniczne UIC.............. 54

7.5. Przepisy PPW....................... 57

7.6. Przepisy OPW....................... 58

8. Zasady ładowania wagonów................. 58

8.1. Granice obciążenia wagonów................ 59

8.2. Rozmieszczenie ładunku na wagonie............. 60

8.3. Wymagania ogólne dotyczące ułożenia i umocowania ładunku na wagonie.......................... 61

8.4. Skrajnia ładunkowa..................... 65

9. Oznaczenia i napisy na wagonach.............. 66

10. System numeracji i oznaczania wagonów........... 71

10.1. Zasady tworzenia numeracji cyfrowej............ 72

10.2. Zasady tworzenia oznaczeń literowych............ 75

10.3. Rozmieszczenie ujednoliconego numeru na wagonach..... 75

10.4. Oznaczanie wagonów towaroowych niekolejowych...... 75

10.5. Zasady oznaczeń przemysłwych .............. 80

Część trzecia

WAGONY DO PRZEWOZU PODRÓŻNYCH........ 83

11. Podział.......................... 83

12. Przepisy dotyczące wagonów osobowych........... 84

12.1. Ważniejsze wymagania dotyczące wagonów dopuszczonych do ruchu międzynarodowego.................. 84

12.2. Ważniejsze wymagania przepisów RIC............ 84

12.3. Ważniejsze wymagania przepisów UIC i OSŻD........ 87

13. Oznaczenia i napisy na wagonach.............. 88

13.1. Znaki i napisy na zewnątrz wagonu............. 89

13.2. Napisy wewnętrzne.................... 92

13.3. Urządzenia do oznaczania miejsc rezerwowanych....... 93

13.4. Inne oznaczenia na wagonach................ 93

13.5. Oznaczenia hamulców stosowanych w pociągach komunikacji międzynarodowej..................... '"*

14. System numeracji i oznaczania wagonów........... 95

14.1. Zasady numeracji cyfrowej................. 95

14.2. Zasady oznaczeń literowych................. 93

14.3. Zasady oznaczeń przemysłowych.............. 59

Część czwarta

CHARAKTERYSTYKI TECHNICZNE WAGONÓW...... 101

Bibliografia........................ 324

Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla licznych klientów kolei, pracoY/nikÓY/ PKP oraz szerokiej rzeszy modelarzy i entuzjastów kolei i dlatego podano w niej tylko podstawowe wiadomości o budowie, eksploatacji oraz utrzymaniu wagonów osobowych i towarowych. Ponadto omówiono aktualnie zarysowujące się na śv/iecie tendencje w budowie wagonów. Książka zawiera charakterystyki techniczne i eksploatacyjne wagonów osobowych i towarowych zbudowanych w latach 1[zasłonięte]945-19 r. W taborze PKP znajdują się co prawda jeszcze wagony budowane przed 1945 r., ale liczba ich szybko się zmniejsza. Charakterystyki tych wGgonów nie są wiec interesujące dla kręgu odbiorców książki.

Przy opracowywaniu charakterystyk autorzy napotkali wiele trudności wynikających z rozbieżności danych źródłov/ych, jak: brak typów konstrukcyjnych wagonów importowanych, brak danych o przeprowadzonych niewielkich modernizacjach i zmianach wpro-v/adzonych podczas produkcji tub w czasie eksploatacji, rozbieżności dotyczące roku rozpoczęcia produkcji oraz wyposażenia wagonów np. w kłonice, ściany odchylne. W związku z tym, np. daty rozpoczęcia produkcji nie są jednolite, podano albo daty budowy prototypu, albo daty budowy seryjnej. W książce nie umieszczono charakterystyk wagonów przeznaczonych do przewozów specjalnych, np.: w grupie wagonów osobowych charakterystyk wagonów więźniarek służbowych, salonowych, ogrzewczych, a w grupie wagonów towarowych — platform z zagłębioną podłogą przeznaczonych do przewozu ładunków bardzo ciężkich i wielkogabarytowych.

Platformy takie istnieją w taborze PKP w liczbie zaledwie kilku sztuk i są przeznaczone do kursowania w specjalnych pociągach, po każdorazowo dobieranych trasach pod nadzorem Ministerstwa Komunikacji, zatem nie są to wagony ogólnie dostępne i z tego względu zostały w książce pominięte.

Warszawa, dn. 30.05.1974 r.

Postęp techniczny w kolejnictwie, umożliwiający realizowanie ciągłego wzrostu przewozów osób i ładunków, przejawia się między innymi w budowie nowych, lepszych, nowocześniejszych wagonów.

Prawidłowe wykorzystanie taboru wagonowego PKP jest uzależnione od wielu czynników. Najważniejszym z nich jest dokładne poznanie przez wszystkich pracowników siużb kolejowych, organizujących ruch kolejowy i współpracę z klientami kolei, parametrów technicznych wagonów.

Również dła klientów kolei, korzystających w szerokim zakresie z usług przewozowych PKP, niezbędna jest znajomość charakterystyk technicznych wagonów w celu prawidłowego zamawiania określonych, najbardziej w danym przypadku korzystnych typów wagonów.

Park wagonów PKP składa się jeszcze z pewnej liczby wagonów bardzo starych, budowanych przed wojną i w czasie wojny (w latach 1[zasłonięte]940-19). Wagony te są obecnie i będą w przyszłości wycofywane z eksploatacji ze wzgiędu na całkowite niedostosowanie do aktualnych wymagań techniczno-ruchowych. Charakterystyki techniczne tych wagonów są podane w poprzedniej publikacji na ten temat.1)

Poczynając od 1960 r. dostarczane dla PKP wagony są znacznie lepsze, mają zmienione parametry techniczne (łożyska toczne), zwiększoną nośność, metalowe nadwozia są dostosowane do wbudowania sprzęgu samoczynnego. Liczba typów wagonów wzrosła w porównaniu z okresem poprzednim — pojawiły się nowe wagony specjalne.

W przewidywaniu coraz szerszego stosowania elektronicznej techniki obliczeniowej wprowadzono nowy, ujednolicony dla całej Europy system oznaczania i numeracji wagonów. Znajomość tego systemu, składającego się z wielu zakodowanych informacji o pa-

rametrach technicznych wagonów, jest niezbędna dla wszystkich wymienionych grup pracowników PKP i klientów PKP. Praca niniejsza ma na celu przybliżenie takiemu kręgowi czytelników niezbędnych danych z zakresu obowiązujących przepisów o budowie wagonów, utrzymaniu i eksploatacji, sposobach ich ładowania oraz podanie charakterystyk technicznych wagonów budowanych po 1945 r. i zasad tworzenia nowego systemu numeracji wagonów.

W pracy pominięto istniejący w ramach PKP tabor wagonowy kolei wąskotorowych, ponieważ od pewnego czasu system kolei wąskotorowych nie jest w przedsiębiorstwie PKP rozwijany ze wzgłędu na ogólnokrajowe aspekty ekonomiczne.