Chociaż inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza są dzisiaj podstawowymi proce­durami w zarządzaniu przestrzenią publiczną, to na rynku księgarskim brakuje od­powiedniego podręcznika z tego zakresu. Inicjatorem niniejszej publikacji i twórcą przedmiotu o analogicznym tytule był zmarły w 2003 roku prof. Andrzej Bednarek z Katedry Biologii Środowiska Zwierząt SGGW. Jego pamięci autorzy dedykują tę książkę.

Przedmiot „Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza" jest dopełnieniem pierw­szego, dwuletniego etapu kształcenia na Międzywydziałowym Studium Ochrony Środowiska SGGW, etapu poświęconego metodom identyfikacji zasobów środo­wiska, zachodzących w nim procesów naturalnych i przekształceń wywoływanych przez człowieka. Uzyskana w tym czasie wiedza stanowi podstawę przedmiotów kierunkowych i zawodowych, które będą realizowane na dalszym etapie studiów.

Celem przedmiotu jest rozszerzenie wiedzy o zależnościach między biotyczny­mi i abiotycznymi komponentami ekosystemów. W sferze kształcenia praktycznego ma na celu wyrobienie umiejętności sporządzania inwentaryzacji przyrodniczej i na jej podstawie waloryzowania przyrodniczego fragmentu przestrzeni geograficznej. Nie mniej ważnym celem jest praktyczne rozpoznawanie takich elementów ekosys­temów, jak: utwory geologiczne, warunki hydrologiczne, rodzaje gleb, gatunki roślin i zwierząt oraz typy krajobrazów.

W ciągu kilku dni na poligonach badawczych, zawierających ekosystemy leśne, łąkowe, polne, ruderalne i wodne, uczestnicy zajęć wykonują wszechstronne rozpo­znanie warunków przyrodniczych i przekształceń antropogenicznych. Realizacja po­wyższego zadania wymaga opanowania wielu metod obserwacyjnych, pomiarowych i obliczeniowych z zakresu geologii, hydrologii, siedliskoznastwa, geobotaniki, fauni-styki i ekologii krajobrazu. Równie ważnym aspektem ćwiczeń, oprócz rozwijania wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych, jest wyrabianie samodzielności poznawczej studentów. W tym celu, po wstępnym instruktażu metodycznym z każ­dego działu, prowadzący zajęcia pełnią rolę konsultantów. Podsumowaniem jest siedem operatów tematycznych i prezentacja multimedialna połączona z dyskusją uzyskanych wyników.

Zapraszamy do zapoznania się z programem przedmiotu oraz lokalizacją po­wierzchni ćwiczeniowych na mapach. Prosimy o zabranie wskazanych pomocy dy­daktycznych, niezbędnych do wykonania poszczególnych zadań. Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja ułatwi Państwu realizację zaplanowanych zadań, a tym samym przyczyni się do pełniejszego opanowania nowej wiedzy.

SPIS TREŚCI

Spis treści
Przedmowa – A. Obidziński, J. Żelazo ................................................................... 5
Wstęp – A. Obidziński ............................................................................................. 7
Budowa geologiczna i rzeźba terenu – T. Falkowski ............................................ 8
Wody powierzchniowe – L. Hejduk, K. Banasik .................................................. 25
Gleby i chemizm wód – W. Stępień ...................................................................... 38
Szata roślinna – A. Obidziński .............................................................................. 55
Fauna – K. Klimaszewski ...................................................................................... 66
Bezkręgowce wodne – W. Strużyński ............................................................. 67
Bezkręgowce glebowe – ..........................................................73
Entomofauna lądowa – A. Mazurkiewicz ...................................................... 81
Kręgowce lądowe – K. Klimaszewski ............................................................. 90
Krajobraz – E. Rembiałkowska, G. Lesiński ........................................................ 97
Waloryzacja przyrodnicza – A. Obidziński, G. Lesiński ................................... 109
Aneks
Wybrane przykłady prezentacji grafi cznej uzyskanych wyników ..............112
A. Bednarek