Opracowanie przeznaczone jest dla szerokiego kręgu odbiorców: praktyków uprawiających rośliny rolnicze, doradców, pracowników Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, firm fitofarmaceutycznych, dystrybutorów środków produkcji i firm nasienno-hodowlanych oraz nauczycieli, słuchaczy i studentów na poziomie średniego i wyższego kształcenia zawodowego oraz ogólnego.

O skutecznym wdrożeniu do uprawy roślin rolniczych ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin zadecyduje wiedza i doświadczenie praktyków oraz doradców, które umożliwią im korzystanie z dostępnych metod, głównie tych niechemicznych, opartych przede wszystkim na odpowiedniej agrotechnice. Przepisy ustawy o środkach ochrony roślin stanowią również, że zabiegi przy użyciu środków ochrony roślin mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie w tym zakresie. Przestrzeganie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin w praktyce wymaga ciągłego zgłębiania wiedzy szczegółowej dotyczącej prowadzenia danej uprawy.

W drugim tomie Integrowanej ochrony upraw rolniczych przedstawiono w sposób wyczerpujący, umożliwiający zastosowanie w praktyce, integrowaną ochronę roślin na przykładzie pszenicy, kukurydzy, rzepaku i buraka cukrowego. Identyfikację opisanych agrofagów ułatwią liczne kolorowe fotografie zamieszczone w publikacji.

Na końcu tomu zamieszczono rozporządzenie w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin, mające obowiązywać rolników od 1 stycznia 2014 roku.

Wysoki poziom merytoryczny opracowania zapewnia zespół autorski składający się z wybitnych specjalistów reprezentujących wiodące ośrodki naukowe w kraju.

Spis treści

Przedmowa 9

1. Integrowana ochrona zbóż 11

1.1. Agrotechnika pszenicy (zbóż) 12

1.1.1. Stanowisko i płodozmian 12

1.1.2. Przygotowanie pola pod siew 13

1.1.3. Nawożenie zrównoważone 14

1.1.4. Dobór odmiany 15

1.1.5. Siew 15

1.1.6. Pielęgnacja roślin w czasie wegetacji 16

1.2. Regulacja zachwaszczenia  16

1.2.1. Ważniejsze gatunki chwastów 17

1.2.2. Niechemiczne metody regulacji zachwaszczenia 24

1.2.3. Chemiczne metody regulacji zachwaszczenia 25

1.2.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości (przykładowe progi szkodliwości) 27

1.2.3.2. Systemy wspomagania decyzji 28

1.2.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 28

1.2.3.4. Technika aplikacji środków ochrony roślin 42

1.3. Ograniczanie sprawców chorób 44

1.3.1. Ważniejsze choroby 44

1.3.1.1. Choroby pochodzenia nieorganicznego 51

1.3.2. Niechemiczne metody ochrony 53

1.3.2.1. Agrotechnika 55

1.3.2.2. Dobór odmiany 56

1.3.2.3. Metoda biologiczna 56

1.3.2.4. Metoda fizyczna 56

1.3.3. Chemiczne metody ochrony 57

1.3.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 57

1.3.3.2. Systemy wspomagania decyzji 58

1.3.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 59

1.4. Ograniczanie strat powodowanych przez szkodniki 69

1.4.1. Ważniejsze gatunki szkodników 70

1.4.2. Niechemiczne metody ochrony 72

1.4.4. Chemiczne metody ochrony 73

1.4.4.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 73

1.4.4.2. Środki ochrony roślin i dawki 75

1.5. Fazy rozwojowe pszenicy w skali BBCH 78

Literatura 80

2. Integrowana ochrona kukurydzy 83

2.1. Agrotechnika kukurydzy 83

2.1.1. Stanowisko i płodozmian 84

2.1.2. Przygotowanie pola pod siew 86

2.1.3. Nawożenie zrównoważone 89

2.1.3.1. Azot 91

2.1.3.2. Fosfor, potas i magnez 92

2.1.3.3. Mikroelementy istotne w żywieniu kukurydzy 93

2.1.4. Dobór odmiany 94

2.1.5. Siew 99

2.1.6. Pielęgnacja roślin w czasie wegetacji 102

2.2. Regulacja zachwaszczenia 102

2.2.1. Ważniejsze gatunki chwastów 102

2.2.2. Niechemiczne metody regulacji zachwaszczenia 105

2.2.3. Chemiczne metody regulacji zachwaszczenia 106

2.2.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 110

2.2.3.2. Systemy wspomagania decyzji 110

2.2.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 110

2.2.3.4.Technika aplikacji środków ochrony roślin 117

2.3. Ograniczanie sprawców chorób 120

2.3.1. Ważniejsze choroby 120

2.3.2. Niechemiczne metody ochrony 123

2.3.3. Chemiczne metody ochrony 128

2.3.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 128

2.3.3.2. Systemy wspomagania decyzji 128

2.3.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 128

2.4. Ograniczanie strat powodowanych przez szkodniki 129

2.4.1. Ważniejsze gatunki szkodników 130

2.4.2. Niechemiczne metody ochrony 134

2.4.3. Chemiczne metody ochrony 139

2.4.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 140

2.4.3.2. Systemy wspomagania decyzji 143

2.4.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 143

2.5. Przygotowanie do zbioru, zbiór, transport i przechowywanie 145

2.5.1. Zbiór kukurydzy na kiszonkę 145

2.5.2. Zbiór kukurydzy na ziarno 147

2.5.3. Zbiór kukurydzy na paszę z kolb (CCM)   149

2.7. Fazy rozwojowe kukurydzy w skali BBCH    151

Literatura 153

3. Integrowana ochrona rzepaku 157

3.1. Agrotechnika rzepaku ozimego 158

3.1.1. Stanowisko i płodozmian 158

3.1.2. Przygotowanie pola pod siew 158

3.1.3. Nawożenie zrównoważone 159

3.1.4. Dobór odmiany 164

3.1.5. Siew 166

3.1.6. Pielęgnacja roślin w czasie wegetacji 167

3.1.7. Wymagania agrotechniczne rzepaku jarego 167

3.2. Regulacja zachwaszczenia  168

3.2.1. Ważniejsze gatunki chwastów 169

3.2.2. Niechemiczne metody regulacji zachwaszczenia 173

3.2.3.    Chemiczne metody regulacji zachwaszczenia 174

3.2.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 175

3.2.3.2. Systemy wspomagania decyzji 176

3.2.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 176

3.2.3.4. Technika aplikacji środków ochrony roślin 182

3.3. Ograniczanie sprawców chorób 182

3.3.1. Ważniejsze choroby 182

3.3.2. Niechemiczne metody ochrony  187

3.3.2.1. Agrotechnika 187

3.3.2.2. Dobór odmiany 190

3.3.2.3. Biologiczne metody ochrony 190

3.3.3. Chemiczne metody ochrony 190

3.3.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 191

3.3.3.2. Systemy wspomagania decyzji 192

3.3.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 193

3.4. Ograniczanie strat powodowanych przez szkodniki 197

3.4.1. Ważniejsze gatunki szkodników   198

3.4.2. Niechemiczne metody ochrony    205

3.4.2.1. Agrotechnika 205

3.4.2.2. Dobór odmiany 206

3.4.3.    Metody chemiczne 206

3.4.3.1. Odporność szkodników na insektycydy  209

3.4.3.2. Metody określania liczebności i progi ekonomicznej szkodliwości 210

3.5. Zbiór, transport i przechowywanie zebranych nasion 211

3.5.1. Jakość surowca  212

3.6. Fazy rozwojowe rzepaku w skali BBCH 212

Literatura 214

4. Integrowana ochrona buraka cukrowego 217

4.1. Agrotechnika buraków 217

4.1.1. Stanowisko i płodozmian 217

4.1.2. Przygotowanie pola pod siew   219

4.1.2.1.Tradycyjna uprawa roli   220

4.1.2.2. Uprawa konserwująca z siewem w mulcz           222

4.1.3. Nawożenie zrównoważone  223

4.1.3.1. Nawożenie organiczne   224

4.1.3.2. Nawożenie mineralne NPK oraz dokarmianie dolistne     225

4.1.3.3. Odczyn gleby   228

4.1.3.4. Zalecenia nawozowe     228

4.1.3.5. Nawożenie na obszarach szczególnie narażonych (OSN) 229

4.1.4. Dobór odmiany 230

4.1.5. Siew 232

4.1.6.  Pielęgnacja roślin w czasie wegetacji 233

4.2. Regulacja zachwaszczenia 233

4.2.1. Ważniejsze gatunki chwastów    234

4.2.2.    Niechemiczne metody regulacji zachwaszczenia 236

4.2.2.1. Działania profilaktyczne 236

4.2.2.2. Znaczenie płodozmianu 236

4.2.2.3. Uprawa roślin o właściwościach allelopatycznych 236

4.2.2.4. Zabiegi agrotechniczne 237

4.2.2.5. Zwalczanie mechaniczne 237

4.2.3. Chemiczne metody regulacji zachwaszczenia 237

4.2.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 237

4.2.3.2. Systemy wspomagania decyzji 238

4.2.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 239

4.2.3.4. Zwalczanie chwastów jednoliściennych  247

4.2.3.5. Łączne stosowanie herbicydów z adiuwantami   247

4.2.3.6. Zwalczanie chwastów mikrodawkami 248

4.2.3.7. Burakochwasty 248

4.2.3.8. Technika aplikacji środków ochrony roślin 249

4.3. Ograniczanie sprawców chorób 249

4.3.1. Ważniejsze choroby 250

4.3.2.  Niechemiczne metody ochrony  256

4.3.3.  Chemiczne metody ochrony 258

4.3.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości  259

4.3.3.2. Systemy wspomagania decyzji 259

4.3.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 259

4.4. Ograniczanie strat powodowanych przez szkodniki 261

4.4.1. Ważniejsze gatunki szkodników 261

4.4.2. Niechemiczne metody ochrony  264

4.4.3. Chemiczne metody ochrony 268

4.4.3.1. Metody określania liczebności i progi szkodliwości 269

4.4.3.2. Systemy wspomagania decyzji 271

4.4.3.3. Środki ochrony roślin i dawki 272

4.5. Zbiór, transport i przechowywanie   273

4.5.1. Zbiór 273

4.5.2. Przechowalnictwo korzeni buraka 274

4.5.2.1. Lokalizacja pryzmy 275

4.5.2.2. Termin zbioru    275

4.5.2.3. Formowanie pryzmy      275

4.5.2.4. Zabezpieczanie pryzm   276

4.6. Fazy rozwojowe buraków w skali BBCH 277

Literatura 278