Prezentowana monografia dotyczy problematyki rozwiązywania tzw. trudnych przypadków stosowania prawa za pośrednictwem instytucji pytań prawnych. Praca zawiera kompleksową analizę porównawczą regulacji w przedmiocie pytań prawnych przedstawianych zarówno powiększonym składom Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak i Trybunałowi Konstytucyjnemu oraz Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości. Autorka wskazuje na wysoki stopień podobieństwa pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych, a w konsekwencji udowadnia, iż stanowią one jednolitą instytucję prawną. W książce, obok dystynkcji terminologicznych związanych z pojęciem pytania prawnego, zagadnienia wstępnego, pytania prejudycjalnego, a także sprawy sądowoadministracyjnej i pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych, scharakteryzowano zakres podmiotowy i przedmiotowy pytań prawnych, reguły postępowania oraz rodzaje podejmowanych rozstrzygnięć w tym przedmiocie i ich skutki prawne. Przedstawiono również wzajemne uwarunkowania pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych i wyznaczono katalog cech istotnych tej instytucji prawnej. Odniesiono się ponadto do funkcji pytań prawnych, a także problemu kolizji pytań do Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Rozdział I
Pojęcie oraz charakter pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
1. Pojęcie pytań prawnych
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Doktrynalne ujęcie pojęcia "pytanie prawne"
1.3. Definicja pojęcia "pytanie prawne"
1.4. Pytanie prawne a zagadnienie wstępne
1.5. Pytanie prawne a pytanie prejudycjalne
2. Różnorodność form pytań prawnych
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Kryterium podmiotu występującego z pytaniem prawnym
2.3. Kryterium rodzaju spraw, w których ma zastosowanie
instytucja pytań prawnych
2.4. Kryterium podmiotu rozpoznającego pytanie prawne
2.5. Kryterium rodzaju kompetencji w zakresie przedstawiania
pytań prawnych
2.6. Kryterium przedmiotu pytania prawnego
2.7. Kryterium wzorca oceny przedmiotu pytania prawnego
2.8. Kryterium skutku prawnego rozstrzygnięć w przedmiocie
pytań prawnych
3. Pojęcie pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych
3.1. Pojęcie sprawy sądowoadministracyjnej
3.2. Definicja pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych
3.3. Przesłanki wyróżnienia pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych

4. Kształtowanie się instytucji pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
Rozdział II
Zakres podmiotowy pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
1. Podmioty rozpoznające pytania prawne w sprawach
sądowoadministracyjnych
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Naczelny Sąd Administracyjny
1.3. Trybunał Konstytucyjny
1.4. Europejski Trybunał Sprawiedliwości
2. Przesłanki podmiotowe procedury pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
2.1. Podmioty inicjujące postępowanie uchwałodawcze
przed Naczelnym Sądem Administracyjnym
2.1.1. Podmioty uprawnione do przedstawiania
abstrakcyjnych pytań prawnych
2.1.1.1. Uwagi wstępne
2.1.1.2. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.1.1.3. Prokurator Generalny
2.1.1.4. Rzecznik Praw Obywatelskich
2.1.2. Podmioty uprawnione do przedstawiania konkretnych
pytań prawnych
2.1.2.1. Składy orzekające Naczelnego Sądu
Administracyjnego
2.1.2.2. Składy orzekające wojewódzkich sądów
administracyjnych
2.2. Podmioty uprawnione do przedstawiania pytań prawnych
Trybunałowi Konstytucyjnemu w sprawach
sądowoadministracyjnych
2.3. Podmioty inicjujące procedurę pytań prawnych przed
Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości w związku
z rozpoznawaniem sprawy sądowoadministracyjnej
2.3.1. Pojęcie sądu w prawie wspólnotowym
2.3.2. Rodzaj kompetencji w zakresie występowania z pytaniem
prawnym do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
3. Podsumowanie

Rozdział III
Zakres przedmiotowy pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
1. Uwagi wstępne
2. Przesłanki przedmiotowe abstrakcyjnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.1. Ogólna charakterystyka
2.2. Przesłanka materialna abstrakcyjnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.3. Przesłanka proceduralna abstrakcyjnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.4. Przesłanka funkcjonalna abstrakcyjnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3. Przesłanki przedmiotowe konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.1. Ogólna charakterystyka
3.2. Przesłanki przedmiotowe pytań prawnych przedstawianych
w trybie art. 187 Paragraf 1 p.p.s.a.
3.2.1. Przesłanka materialna konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.2.2. Przesłanka proceduralna konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.2.3. Przesłanka funkcjonalna konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.3. Przesłanki przedmiotowe pytań prawnych przedstawianych
w trybie art. 269 p.p.s.a.
3.3.1. Przesłanka materialna konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.3.2. Przesłanka proceduralna konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.3.3. Przesłanka funkcjonalna konkretnych pytań prawnych
do Naczelnego Sądu Administracyjnego
4. Przesłanki przedmiotowe pytań prawnych do Trybunału
Konstytucyjnego w sprawach sądowoadministracyjnych
4.1. Ogólna charakterystyka
4.2. Przesłanka materialna pytań prawnych do Trybunału
Konstytucyjnego

4.3. Przesłanka proceduralna pytań prawnych do Trybunału
Konstytucyjnego
4.4. Przesłanka funkcjonalna pytań prawnych do Trybunału
Konstytucyjnego
4.5. Bezpośrednie stosowanie Konstytucji w kontekście zakresu
przedmiotowego pytań prawnych do Trybunału
Konstytucyjnego
5. Przesłanki przedmiotowe pytań prawnych sądów administracyjnych
do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
5.1. Ogólna charakterystyka
5.2. Przesłanka materialna pytań prawnych do Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości
5.2.1. Zagadnienie wykładni aktów prawa wspólnotowego
5.2.2. Zagadnienie obowiązywania aktów prawa
wspólnotowego
5.3. Przesłanka proceduralna pytań prawnych do Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości
5.4. Przesłanka funkcjonalna pytań prawnych do Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości
6. Podsumowanie
Rozdział IV
Postępowanie w przedmiocie pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
1. Uwagi wstępne
2. Forma pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych
2.1. Forma pytań prawnych do powiększonego składu
Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.1.1. Forma abstrakcyjnych pytań prawnych do powiększonego
składu Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.1.2. Forma konkretnych pytań prawnych do powiększonego
składu Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.2. Forma pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego
2.3. Forma pytań prawnych do Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości
3. Tryb inicjowania procedury pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych

3.1. Tryb inicjowania procedury pytań prawnych do powiększonego
składu Naczelnego Sądu Administracyjnego
3.1.1. Tryb przedstawiania abstrakcyjnych pytań prawnych
do powiększonego składu Naczelnego Sądu
Administracyjnego
3.1.2. Tryb przedstawiania konkretnych pytań prawnych
do powiększonego składu Naczelnego Sądu
Administracyjnego
3.2. Tryb inicjowania procedury pytań prawnych do Trybunału
Konstytucyjnego
3.3. Tryb inicjowania procedury pytań prawnych do Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości
4. Skutki przedstawienia pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
4.1. Skutki przedstawienia pytań prawnych powiększonym
składom Naczelnego Sądu Administracyjnego
4.2. Skutki przedstawienia pytań prawnych Trybunałowi
Konstytucyjnemu
4.3. Skutki przedstawienia pytań prawnych Europejskiemu
Trybunałowi Sprawiedliwości
5. Tryb rozpoznania pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
5.1. Tryb rozpoznania pytań prawnych przez powiększony skład
Naczelnego Sądu Administracyjnego
5.2. Tryb rozpoznania pytań prawnych przez Trybunał
Konstytucyjny
5.3. Tryb rozpoznania pytań prawnych przez Europejski Trybunał
Sprawiedliwości
6. Podsumowanie
Rozdział V
Rozstrzygnięcia w przedmiocie pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
1. Uwagi wstępne
2. Rodzaje rozstrzygnięć w przedmiocie pytań prawnych
w sprawach sądowoadministracyjnych
2.1. Rodzaje rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego
w przedmiocie abstrakcyjnych pytań prawnych

2.1.1. Uchwała wyjaśniająca przepisy prawne, których
stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie
2.1.2. Postanowienie o odmowie podjęcia uchwały
2.1.3. Postanowienie o umorzeniu postępowania
2.2. Rodzaje rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego
w przedmiocie konkretnych pytań prawnych
2.2.1. Rodzaje rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego
w przedmiocie pytań prawnych przedstawianych
w trybie art. 187 Paragraf 1 p.p.s.a.
2.2.1.1. Uchwała rozstrzygająca zagadnienie prawne
budzące poważne wątpliwości
2.2.1.2. Postanowienie o odmowie podjęcia uchwały
2.2.1.3. Postanowienie o przejęciu sprawy do rozpoznania
przez skład siedmiu sędziów
Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.2.1.4. Postanowienie o umorzeniu postępowania
2.2.2. Rodzaje rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego
w przedmiocie pytań prawnych
przedstawianych w trybie art. 269 p.p.s.a.
2.2.2.1. Uchwała rozstrzygająca zagadnienie prawne
związane z niepodzielaniem stanowiska zajętego
w uprzedniej uchwale Naczelnego Sądu
Administracyjnego
2.2.2.2. Uchwała o pozostawieniu przedstawionego
do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego
bez rozpoznania
2.2.2.3. Postanowienie o umorzeniu postępowania
2.3. Rodzaje rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie
pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych
2.3.1. Wyrok w sprawie zgodności aktu normatywnego
(lub jego części) z Konstytucją, ustawą lub ratyfikowaną
umową międzynarodową
2.3.2. Postanowienie o umorzeniu postępowania
2.4. Rodzaje rozstrzygnięć Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
w przedmiocie pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych

2.4.1. Wyrok w sprawie wykładni lub ważności prawa
wspólnotowego

2.4.2. Postanowienie podejmowane na podstawie art. 104 Paragraf
Regulaminu ETS
2.4.3. Postanowienie podejmowane na podstawie art. 92 Paragraf
Regulaminu ETS
3. Skutki prawne rozstrzygnięć w przedmiocie pytań prawnych
w sprawach sądowoadministracyjnych
3.1. Skutki prawne rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego
w przedmiocie abstrakcyjnych pytań prawnych
3.1.1. Zakres przedmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie
abstrakcyjnych pytań prawnych
3.1.2. Zakres podmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie
abstrakcyjnych pytań prawnych
3.1.3. Zakres temporalny mocy wiążącej rozstrzygnięć
Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie
abstrakcyjnych pytań prawnych
3.2. Skutki prawne rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego
w przedmiocie konkretnych pytań prawnych
3.2.1. Zakres przedmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie
konkretnych pytań prawnych
3.2.2. Zakres podmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie
konkretnych pytań prawnych
3.2.3. Zakres temporalny mocy wiążącej rozstrzygnięć
Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie
konkretnych pytań prawnych
3.3. Skutki prawne rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego
w przedmiocie pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
3.3.1. Zakres przedmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie
pytań prawnych
3.3.2. Zakres podmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie
pytań prawnych

3.3.3. Zakres temporalny mocy wiążącej rozstrzygnięć
Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie
pytań prawnych
3.4. Skutki prawne rozstrzygnięć Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości w przedmiocie pytań prawnych
w sprawach sądowoadministracyjnych
3.4.1. Zakres przedmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
w przedmiocie pytań prawnych
3.4.2. Zakres podmiotowy mocy wiążącej rozstrzygnięć
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
w przedmiocie pytań prawnych
3.4.3. Zakres temporalny mocy wiążącej rozstrzygnięć
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
w przedmiocie pytań prawnych
4. Podsumowanie
Rozdział VI
Wzajemne uwarunkowania pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
1. Uwagi wstępne
2. Podobieństwa i rozbieżności prawnej regulacji pytań prawnych
w sprawach sądowoadministracyjnych
2.1. Podobieństwa prawnej regulacji pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
2.2. Rozbieżności prawnej regulacji pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
3. Cechy charakterystyczne instytucji pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
4. Funkcje pytań prawnych w sprawach sądowoadministracyjnych
5. Problem kolizji pytań prawnych w sprawach
sądowoadministracyjnych
Zakończenie
Bibliografia
Wykaz aktów prawnych i orzeczeń
Wykaz stron internetowych
Skorowidz rzeczowy 533