| WSTĘP Innowacyjność, odzwierciedlająca zdolność podmiotów gospodarczych do wprowadzenia nowego produktu na rynek lub zastosowania nowej technologii, nowej formy organizacyjnej, nowych metod produkcyjnych, finansowych lub marketingowych, jest jednym z podstawowych problemów współczesnych gospodarek. Obniżanie się poziomu innowa-cyjności powoduje daleko idące zmiany w sferze organizacji i funkcjonowania gospodarki, co prowadzi do spadku konkurencyjności. Systemy gospodarcze bardzo wyraźnie reagują na spadek poziomu innowacyjno-ści, dlatego też ważne wydaje się, stworzenie mechanizmu zapewniającego podniesienie lub przynajmniej utrzymanie odpowiedniego, na danym etapie rozwoju, poziomu innowacyjności w ramach określonego systemu gospodarczego. Innowacje są w swej naturze zjawiskiem odzwierciedlającym sposoby zachowań społeczno-gospodarczych. W sferze gospodarczej dotyczy to zmian technicznych, technologicznych i organizacyjnych, które prowadzą do osiągnięcia wyższego poziomu konkurencyjności i rozwoju gospodarki. Modelowo biorąc, poziom konkurencyjności gospodarki podąża w ślad za potrzebami mechanizmu postępu technicznego a polityka gospodarcza powinna wspierać tę ewolucję. Innymi słowy, sprawność procesów wzrostu konkurencyjności zależy od stopnia dostosowania systemu funkcjonowania gospodarki do potrzeb mechanizmu postępu technicznego. W gospodarkach wysoko rozwiniętych, podniesienie, lub przynajmniej utrzymanie poziomu innowacyjności jest jednym z głównych celów gospodarczych. Podstawowym czynnikiem decydującym o poziomie innowacyjności jest dostosowanie systemu funkcjonowania gospodarki do poziomu rozwoju gospodarczego. Celem pracy jest wykazanie, że w gospodarkach wysoko rozwiniętych, podniesienie lub przynajmniej utrzymanie poziomu innowacyjności jest jednym z głównych celów gospodarczych a podstawowym czynnikiem decydującym o poziomie innowacyjności i konkurencyjno-ścijest natomiast dostosowanie systemu funkcjonowania gospodarki do poziomu rozwoju gospodarczego. Przedmiotem badań jest gospodarka brytyjska i zmiany w niej zachodzące w latach 80. i 90. W trakcie pisania pracy wykorzystano głównie metody dokumentacyjne i statystyczno-opisowe. Uwzględniono również szeroki zestaw informacji faktualnych, zgromadzonych do celów praktyki gospodarczej przez odpowiednie instytucje informacyjne (agendy rządowe, urzędy statystyczne, instytuty naukowe). W latach osiemdziesiątych nastąpił nawrót systemu liberalnego, spowodowany znacznym spadkiem poziomu innowacyjności w krajach wysoko rozwiniętych. Potrzeby w zakresie postępu technicznego, technologicznego i organizacyjnego oraz ich wysoki poziom akumulacji w poszczególnych gospodarkach, wywołały potrzebę wzmocnienia mechanizmu rynkowego, głównie w zakresie poziomu konkurencyjności. System etatystyczny, stwarzający możliwości wysokiego poziomu wydatków na innowacje, nie był w stanie wpłynąć na mechanizm wdrażania nowych rozwiązań do gospodarki, który nie był efektywny. Systemem gospodarczym, który w tym zakresie funkcjonował zdecydowanie lepiej, był system liberalny. Istotą mechanizmów zmierzających do przekształcenia systemu etatystycznego w liberalny w gospodarkach wysoko rozwiniętych były działania w sferze prywatyzacji, systemu podatkowego, poszerzania handlu zagranicznego oraz zmian w strukturze produkcyjno-technicznej ukierunkowane przede wszystkim na rozwój dziedzin o wysokim poziomie innowacyjności. Dążenie do uzyskania pożądanego poziomu innowacyjności spowodowało więc wzrost znaczenia sektora prywatnego, który jest w stanie lepiej absorbować nowoczesne rozwiązania dzięki doskonalszemu mechanizmowi konkurencji. Postęp techniczny jest pojęciem wieloaspektowym. W aspekcie wdrożeniowym postęp techniczny utożsamiany jest z kategorią innowacji. Innowacje i system gospodarczy wzajemnie na siebie oddziaływają. Czynniki systemowe wpływają na poziom innowacyjności i odwrotnie, poziom innowacji determinuje funkcjonowanie określonego systemu społeczno-gospodarczego przy danym poziomie rozwoju. Mechanizm innowacji i jego znaczenie dla systemu funkcjonowania gospodarki oraz zakres pojęciowy postępu technicznego i innowacji przedstawiono w rozdziale pierwszym. Prywatyzacja jest czynnikiem prowadzącym do wzrostu poziomu innowacyjności, co z kolei powoduje wyższą konkurencyjność przedsiębiorstw zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Proces zmian struktury własności decyduje o wyższej efektywności, zyskow-ności i rentowności a także o poziomie wydatków na badania i rozwój (B+R) w sferze technicznej, technologicznej i organizacyjnej. Analizę tego problemu przedstawia rozdział drugi. Liberalizacja systemu fiskalnego prowadzi do zmian w strukturze źródeł finansowania innowacji. Wynikiem tego jest spadek udziału państwa i wzrost znaczenia samofinansowania sektora przedsiębiorstw prywatnych. Kryterium oceny tego zagadnienia jest analiza zmian w poziomie wydatków państwa na B+R i zmianach systemu obciążeń fiskalnych w relacji do podstawowych kategorii ekonomicznych: zysku, inwestycji, oszczędności czy poziomu konkurencyjności. Wpływ polityki fiskalnej na poziom innowacyjności gospodarki brytyjskiej przedstawia część trzecia. Poszerzanie zakresu handlu zagranicznego wpływa na wzrost poziomu innowacyjności, co z kolei decyduje o wzroście konkurencyjności cenowej i niecenowej gospodarki. Wzrost poziomu innowacyjności od-działywuje na strukturę eksportu (większy udział branż „high-tech") i bilans płatniczy. Proces ten przedstawiono w rozdziale czwartym. Przechodzenie systemów gospodarczych ze stadium industrialnego do postindustrialnego jest procesem determinującym wzrost poziomu innowacyjności w branżach „high-tech" przemysłu przetwórczego i usługach. Wzrost udziału usług i branż „high-tech" przy spadku znaczenia branż „low-tech", odbywa się z pośrednictwem zmian w strukturze technicznej i produkcyjnej gospodarki. Wyższy poziom innowacyjności zwiększa wartość produktu społecznego i podnosi konkurencyjność międzynarodową. Proces ten został scharakteryzowany w rozdziale piątym. Zmiany systemów gospodarczych spowodowane spadkiem poziomu innowacyjności mają ogromne znaczenie dla krajów wchodzących dopiero na ścieżkę szybkiego rozwoju, w których gromadzenie i wykorzystywanie nowych rozwiązań technicznych jest bardzo istotnym problemem. Doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych w tej dziedzinie można z pewnością wykorzystać w polityce gospodarczej Polski. | 
