Idea miasta - ogrodu na przykładach osiedli miast górnośląskich
Joanna Sokołowska-Moskwiak
rok wydania: 2011
stron: 225
format: B5
oprawa: miękka
wydawnictwo: Politechnika Śląska
Praca jest próbą syntetycznego ujęcia zagadnienia mieszkalnictwa osiedlowego na Górnym Śląsku w latach 1[zasłonięte]903-19, na tle urbanistyczno-architektonicznych trendów w innych krajach Europy. Praca spełnia kilka zadań, do najważniejszych należą udokumentowanie stanu istniejącego oraz ukazanie charakterystycznych i najbardziej wartościowych osiedli typu miasto-ogród, poprzez badanie historii procesów ich rozwoju.
Praca, poprzez poznawczą identyfikację służyć ma ochronie środowiska kulturowego oraz może pomóc w podjęciu działań, zmierzających do zmiany wizerunku i podniesienia atrakcyjności miast śląskich oraz jakości życia ich mieszkańców.
SPIS TREŚCI:
PRZEDMOWA 7
WSTĘP 9
CZĘŚĆ I
KONTEKST HISTORYCZNY
ROZWÓJ OSIEDLI PATRONACKICH JAKO PODŁOŻE DLA PÓŹNIEJSZYCH ZAŁOŻEŃ TYPU "MIASTO-OGRÓD" 11
Zarys uprzemysłowienie Europy a rozwój Śląska 11
Osiedla patronackie - przyczyny powstania 13
Śląsk w XVIII i XIX wieku 23
Wzorce osiedli na obszarze Śląska 25
ETAP 1. Osadnictwo fryderycjańskie 26
Regularne i geometryczne układy - "ulicówki" 26
"Familoki" — zwarta zabudowa blokowa 28
Założenia centralne 29
ETAP 2. WIEK XIX 29
System BEIHILFE 29
Problemy mieszkaniowe w XIX wieku. Noclegownie i domy czynszowe 30
Intensyfikacja zabudowy 32
ETAP 3. Przełom XIX/XX wieku. Kolonie robotnicze - początki reform na Śląsku 33
Ogólne wzorce osiedli robotniczych 34
IDEA MIASTA-OGRODU EBENEZERA HOWARDA 37
MIASTA OGRODY - przykłady angielskie 44
Letchworth Garden City 44
Welwyn 47
Hampstead Garden Suburb 50
Osiedla - ogrody na terenie Prus 55
Altenhof 56
Gartenstadt Hellerau 57
Margarethenhóhe 59
Idee Karla Henriciego i ich wpływ na rozwój osiedli śląskich 60
CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH OSIEDLI ŚLĄSKICH 64
III Kolonia robotnicza w Knurowie 64
Kalendarium 65
Charakterystyka układu urbanistycznego III Kolonii robotniczej i przyległych Kolonii Urzędniczych oraz IV Kolonii robotniczej 80
Typologia zabudowy 82
Giszowiec - górnicza "wieś-ogród" w Katowicach 84
Kalendarium 85
Charakterystyka układu urbanistycznego 90
Typologia zabudowy 92
Kolonia robotnicza Stara Rokitnica w Zabrzu 100
Kalendarium 102
Charakterystyka urbanistyczna kolonii Stara Rokitnica 110
Typologia zabudowy 111
CZEŚĆ II
ANALIZA PRZESTRZENNO-TYPOLOGICZNA
KNURÓW 119
Położenie III i IV kolonii robotniczej wraz z towarzyszącymi koloniami Urzędniczymi w skali miasta. Wnioski i wytyczne 120
Analizy urbanistyczne w skali osiedla. Wnioski i wytyczne konserwatorskie 121
Wartościowanie przestrzeni architektonicznej osiedla 135
Typologia zabudowy 136
Podsumowanie analiz 139
GISZOWIEC 140
Położenie w skali regionu. Wnioski 140
Położenie osiedla Giszowiec w skali miasta. Wnioski i wytyczne 140
Analizy urbanistyczne w skali osiedla. Wnioski i wytyczne konserwatorskie 142
Wartościowanie przestrzeni architektonicznej osiedla 152
Typologia zabudowy 153
Podsumowanie analiz 158
KOLONIA STARA ROKITNICA W ZABRZU 159
Położenie w skali regionu. Wnioski 159
Analizy urbanistyczne Rokitnicy w skali osiedla. Wnioski i wytyczne 160
Wartościowanie przestrzeni architektonicznej osiedla 169
Typologia zabudowy 171
Podsumowanie analiz 171
CZĘŚĆ III
SYNTEZA
OSIEDLA W DUCHU MIASTO-OGRÓD JAKO ELEMENT TOŻSAMOŚCI ŚLĄSKIEJ 173
Rozwiązania urbanistyczno - architektoniczne 173
ZASADNICZE KIERUNKI DZIAŁAŃ KONSERWATORSKICH 176
Strefy ochronne i warunki ochrony 177
Wyznaczenie stref ochronnych oraz zdefiniowanie wytycznych i zmian do planu miejscowego 180
REWITALIZACJA - OCHRONA TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ 184
Cele rewitalizacji osiedli robotniczych na Górnym Śląsku 187
PODSUMOWANIE 189
Waloryzacja warunkiem powodzenia procesu rewitalizacji osiedli 189
ANEKS
ROZWIĄZANIA SZCZEGÓŁOWE DLA WYBRANYCH OSIEDLI 191
KNURÓW 191
Zespół kolonii robotniczych i urzędniczych - koncepcja zagospodarowania przestrzennego 191
Ogólne wnioski i wytyczne projektowe 192
Strefy programów i działań 192
Najważniejsze cele i zadania 193
IDEA - rozrywka, rekreacja, nauka, sport 194
Elementy projektu zagospodarowania przestrzennego kolonii 194
ROKITNICA 199
Projekt zagospodarowania przestrzennego kolonii robotniczej Stara Rokitnica 199
Ogólne wnioski i wytyczne projektowe 199
Najważniejsze cele i zadania 200
BIBLIOGRAFIA 208
SPIS ILUSTRACJI 215
