Ostatnią znaczącą pozycją wydawniczą dotyczącą hodowli i użytkowania gęsi, prze­znaczoną dla krajowych producentów jaj wylęgowych, mięsa, pierza i puchu, była książka wydana przez PWRiL w 1983 roku pt. „Gęsi". Od tego czasu w Polsce zmieniły się genotypy ptaków, standardy środowiskowo-żywieniowe i profilaktyczne oraz wy­mogi dotyczące jakości surowców. Wydanie książki „Hodowla i chów gęsi" doskonale wpisuje się w potrzeby hodowców oraz w akcję promocyjną gęsiny w Polsce. Na uwa­gę zasługuje przede wszystkim fakt, że autorem pozycji jest niekwestionowany autory­tet z tego zakresu tematycznego – prof. zw. dr hab., dr h.c. Adam Mazanowski, który ponad 50 lat pracy zawodowej poświęcił zarówno praktyce jak i szeroko pojętej nauce związanej z gęsiami. Autor, wyjątkowy człowiek i wybitny naukowiec, opracowanie to ukończył na dwa miesiące przed śmiercią. Książka obejmuje nie tylko zagadnienia teo­retyczne i naukowe, ale stanowi kompendium olbrzymiej wiedzy i praktyki. Świadczą o tym między innymi ostatnie miesiące pracy Autora nad opracowaniem, które spę­dził na licznych wizytach u hodowców i producentów gęsi, w zakładach wylęgu drobiu i ubojniach drobiarskich.

Życzeniem Profesora było skierowanie książki do druku i podzielenie się z hodowcami i producentami wiedzą i doświadczeniem oraz spostrzeżeniami.

Spis treści

1. Wstąp 7

2. Pochodzenie i pokrój gęsi 9

Pokrój i ocena budowy 10

3. Produkcja gęsi w kraju 15

4. Rasy i odmiany gęsi 19

Gęś biała włoska 19

Gęsi zagraniczne 22

Gęsi krajowe 28

Ochrona zasobów genetycznych 35

5. Podstawy pracy hodowlanej 39

Dziedziczenie cech 40

Metody selekcji 50

Praca hodowlana w fermie zarodowej 53

Metody kojarzeń i tworzenie mieszańców 55

6. Pomieszczenia i wyposażenie 61

Lokalizacja fermy 61

Charakterystyka elementów budowy 66

Wychowalnie i gęśniki 78

Wybiegi i pastwiska 84

Wyposażenie pomieszczeń 85

Oddziaływanie fermy na środowisko 96

7. Mikroklimat w chowie gęsi 105

Temperatura i wilgotność 105

Wentylacja (wymiana powietrza) 112

Światło 119

Obsada i jakość ściółki 121

Środowisko a użytkowość 130

8. Żywienie 133

Potrzeby pokarmowe 134

Pasze i mieszanki paszowe 148

Dodatki paszowe 167

Woda jako pasza 184

Racjonalizacja i higiena żywienia 187

9. Gęsi reprodukcyjne 189

Oddziaływanie genotypu i środowiska 190

Technika kojarzeń i sztuczne unasienianie 197

Zestawianie stada 202

Potrzeby pokarmowe i technika żywienia 208

Pielęgnowanie gęsi reprodukcyjnych 215

10. Technologia lęgu 221

Budowa plemnika i jaja 221

Pozyskiwanie jaj wylęgowych 227

Lęgi naturalne i sztuczne 233

Rozwój embrionalny i technologia lęgu 234

Błędy w technologii lęgu 244

Postępowanie z pisklętami 249

11. Wychów gęsi reprodukcyjnych 253

Okresy wychowu 253

Wpływ środowiska na wzrost i rozwój 263

Postępowanie z gąsiętami 266

Potrzeby pokarmowe i technika żywienia 268

Pielęgnowanie 273

12. Odchów i tucz gęsi 275

Odchów gęsi 277

Postępowanie w czasie odchowu i tuczu 286

Rodzaje tuczu 290

13. Pierzarstwo 303

Budowa i rodzaje piór 304

Jakość piór 305

Pozyskiwanie pierza 310

Wykorzystanie 315

14. Technologia uboju 319

Przygotowanie do uboju 327

Transport do rzeźni 330

Ubój i obróbka poubojowa 332

Czynniki wpływające na jakość surowca 341

Budowa i skład chemiczny mięsa 344

15. Higiena i profilaktyka produkcji gęsi 349

Bioasekuracja i profilaktyka 351

Choroby bakteryjne 357

Choroby wirusowe 365

Choroby metaboliczne i niedoborowe 369

Choroby pasożytnicze 373

Choroby grzybicze i mikotoksykozy 382

Zapobieganie chorobom gęsi 386

16. Ekonomika produkcji gęsi 391

Czynniki wpływające na efektywność 392

Kalkulacja kosztów produkcji jaj 397

Kalkulacja kosztów odchowu i tuczu 399