Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Naród polski zawsze z pietyzmem odnosił się do oręża, który w ciągu burzliwych dziejów służył mu do odpierania licznych wrogich najazdów, a także był symbolem rycerskości i męstwa. W skarbcach, zbrojowniach i arsenałach królewskich, gromadzono zarówno broń bojową jak i paradną. Składano tam też najcenniejsze trofea wojenne, a wśród nich często ozdobną broń wschodnią, zdobywaną w walkach z Turkami i Tatarami. Dwory i dworki szlacheckie, arsenały miejskie a często też domy mieszczańskie tworzyły gęstą sieć małych zbrojowni, do których w każdej potrzebie lub zagrożeniu można było sięgnąć po zbroję, szablę lub muszkiet, jak też po wszelki rynsztunek wojenny dla żołnierza i konia. Świadczą o tym zachowane dawne inwentarze lub zapisy testamentowe.
Pierwszą wielką katastrofą dla tych bogatych zasobów gromadzonego od pokoleń oręża był najazd szwedzki w połowie XVII wieku, nie darmo zwany w Polsce „potopem. W XVIII wieku znów obce wojska wielokrotnie przemierzały i plądrowały kraj a łupem ich padała cenna broń, zawsze łakoma zdobycz dla żołnierza. Najtragiczniejszego dzieła zagłady arsenałów, zbrojowni i wszelkich zasobów oręża dokonały pod koniec XVIII w. trzy kolejne rozbiory Polski i ostateczny zabór kraju po upadku powstania kościuszkowskiego w 1794 r. Wówczas to rabunkowi przez wojska pruskie i rozproszeniu uległ skarbiec w królewskim zamku wawelskim jak też arsenały w Krakowie, Warszawie i wiele innych.
Sformowanie wojska polskiego w okresie Księstwa Warszawskiego (1[zasłonięte]807-18) i  Królestwa Polskiego (1[zasłonięte]815-18) pozwoliło znów na zapełnienie arsenałów w Warszawie, Módl i nie, Toruniu, Zamościu i in. W arsenale warszawskim udało się nawet zgromadzić pewną ilość dawnego uzbrojenia i znaków wojskowych, które ozdabiały sale wypełnione bronią użytkową, nawiązując w ten sposób do dawnej świetności polskiego oręża. Niestety, upadek powstania listopadowego 1831 r., likwidacja Wojska Polskiego i całkowite pozbawienie kraju jego państwowej samodzielności, ponownie przerwało w Polsce ciągłość gromadzenia i przechowywania historycznego oręża w zbrojowni królewskiej lub państwowej. A takie właśnie zbrojownie dały początek większości najświetniejszych muzeów wojskowych w europejskich stolicach. W Warszawie trzeba było wszystko zaczynać od początku.
Myśl utworzenia stałych zbiorów i gromadzenia militariów ocalałych z wojen, powstań, grabieży i rekwizycji władz zaborczych, nie opuszczała patriotów polskich. Można wśród nich wymienić również wybitnych wojskowych, jak gen. Michała Sokolnickiego, a zwłaszcza gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Jego to bogata kolekcja militariów, zapisana Towarzystwu Warszawskiemu Przyjaciół Nauk, zajmowała do 1831 r. całą salę w Pałacu Staszica — siedzibie Towarzystwa. Niestety i ten zbiór uległ konfiskacie po powstaniu 1831, a następnie został wywieziony do Rosji.
W maju 1862 r., na mocy ustawy o wychowaniu publicznym, utworzono w Warszawie pierwsze muzeum przy Szkole Sztuk Pięknych, mieszczącej się w budynkach  uniwersyteckich. Pod szyldem zbiorów sztuki i rzemiosła artystycznego zaczęła powstawać w nim m. in. kolekcja militariów, od której dziś Muzeum Wojska Polskiego wywodzi historię rozwoju swoich zbiorów. Muzeum Sztuk Pięknych miało jednak bardzo ograniczone możliwości działania w warunkach politycznych zaboru, zwłaszcza po powstaniu 1863 r. Władze zaborcy doskonale zdawały sobie sprawę z tego, iż wszelkie muzea o charakterze narodowym są jednym z najpotężniejszych czynników, budzących i podtrzymujących ducha narodu, nie dopuszczały więc do ich tworzenia. Po opuszczeniu Warszawy przez armię i administrację carską podczas pierwszej wojny światowej, w 1915 r. Muzeum Sztuk Pięknych zostało przejęte przez zarząd miasta, a w 1916 r. podniesiono je do rangi Muzeum Narodowego. Wydzielono w nim już wówczas dział militariów, który szybko się rozrastał pod kierunkiem wybitnego znawcy historii munduru i uzbrojenia— Bronisława Gembarzewskiego, mianowanego w 1916 r. dyrektorem Muzeum Narodowego. Był to czas wojenny, wiele osób, w obawie zniszczenia, oddawało do muzeum dzieła sztuki i zabytki rodzinne w tym również i oręż, uważając, iż lepiej te przedmioty złożyć w instytucji narodowej, niż utracić je w zawierusze wojennej.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. powstały warunki do utworzenia muzeum wojskowego. Pierwszym było zorganizowane przez wojsko w styczniu 1919 r. Polskie Muzeum Wojskowe z siedzibą w Zamku Królewskim. Istniało ono jednak bardzo krótko, bo już w maju 1920 r. powołane zostało [...]"